Firmy potwierdzają – wdrożenie AI przynosi zamierzone korzyści [BADANIE]

Wyniki kolejnej edycji badania EY – Jak polskie firmy wdrażają AI – wskazują, iż w ostatnim roku proces implementacji sztucznej inteligencji na rodzimym rynku sprawnie posuwa się do przodu. W przeciągu 12 miesięcy odsetek organizacji, które sfinalizowały z sukcesem wdrożenia rozwiązań AI urósł o 5 pkt. proc. (z 20 do 25 proc.).

W najbliższej przyszłości należy się spodziewać dynamizacji działań. Już jedna trzecia (31 proc.) firm planuje w przeciągu najbliższych 18 miesięcy znacząco zwiększyć wydatki na wprowadzanie narzędzi opartych o sztuczną inteligencję – co stanowi wzrost prawie o połowę w porównaniu do 2023 roku. Takie podejście nie powinno dziwić, gdyż w przeciągu roku urósł priorytet dla implementacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji (z 53 proc. do 59 proc. w zakresie wysoki lub bardzo wysoki), spada percepcja barier (z 38 proc. do 18 proc. w aspekcie zbyt wysokich kosztów), a 78 proc. firm potwierdza osiągnięcie korzyści zamierzonych dzięki tej technologii.

– Sztuczna inteligencja zaczyna się coraz bardziej zadamawiać w polskim biznesie. Ostatni rok miał charakter przejściowy i minął na weryfikacji obszarów w organizacji, gdzie AI może przynieść najwięcej korzyści. W efekcie obserwujemy zupełne inne podejście przedsiębiorstw niż jeszcze kilkanaście miesięcy temu. Firmy przechodzą do rzeczywistego wykorzystania narzędzi AI. Wnioski są pozytywne, zwłaszcza w zakresie poprawy efektywności, dlatego w najbliższej przyszłości należy się spodziewać znaczącego wzrostu inwestycji w polskich przedsiębiorstwach. Będą one jednak coraz bardziej selektywne i dostosowywane do obszarów biznesu, gdzie potencjalne korzyści są największe – mówi Radosław Frańczak, Partner EY i Lider zespołu Technology Consulting.

Jak polskie firmy wdrażają AI?

Wyniki drugiej edycji badania EY – Jak polskie firmy wdrażają AI – wskazują, iż proces pierwszych implementacji narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji posuwa się sprawnie do przodu. W przeciągu roku odsetek firm, które zakończyły ten proces wzrósł o 5 pkt. proc. (z 20 proc. do 25 proc.), a o 2 pkt. proc. (z 42 proc. do 40 proc.) obniżył się udział przedsiębiorstw, w których projekty wdrożeniowe pozostają w trakcie realizacji. Równocześnie jednak zmniejsza się liczba firm niezdecydowanych. O prawie połowę (z 9 proc. do 5 proc.) spadł odsetek organizacji nie planujących podjęcia działań implementacji AI w perspektywie dwóch najbliższych lat, a o 4 proc. (z 22 proc. do 18 proc.) zmalał zakres firm dopiero analizujących różne rozwiązania.

Nadchodzącą intensyfikację działań zwiastuje deklaracja gotowości polskich firm do efektywnej implementacji rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji. W przeciągu roku ten odsetek zwiększył się o 11 pkt. proc. – z 78 proc. do 89 proc.. Równolegle obserwowany jest spadek przedsiębiorstw, które raczej (z 8 proc. do 4 proc.) i zdecydowanie (z 4 proc. do 0 proc.) nie są gotowe na wprowadzenie AI. Oznacza to, iż przedsiębiorstwa nauczyły się radzić sobie z barierami kosztowymi (18 proc. wskazań wśród firm, które zrezygnowały z procesu wdrożeniowego – spadek o 20 pkt. proc.), technologicznymi (13 proc. – spadek o 18 pkt. proc.) lub związanymi z bezpieczeństwem danych (15 proc. – mniej o 12 pkt. proc.). Jednocześnie wysunięcie się na pozycję lidera aspektów organizacyjnych (22 proc. – mniej o 2 pkt. proc.) może wskazywać, iż transformacyjność AI powoduje iż największe trudności w adaptacji mogą wcale nie leżeć w samej technologii, a firmy przechodząc do kolejnych faz wdrożeń zaczynają tego doświadczać.

Niemniej w najbliższej przyszłości należy spodziewać się dynamizacji procesu wdrożeniowego Potwierdzeniem chęci polskiego biznesu do rozszerzania obecności AI w firmach jest dostrzegalny wzrost deklaracji inwestycyjnych. W 2024 roku 31 proc. ankietowanych przedsiębiorstw zadeklamowało chęć znaczącego zwiększenia wydatków na wprowadzenie narzędzi opartych o sztuczną inteligencję w perspektywie najbliższych miesięcy. W ciągu roku ten odsetek zwiększył się więc aż o 9 pkt. proc. (z 22 proc.). Równocześnie o 3 pkt. proc. (z 23 proc. do 20 proc.) spadła liczba organizacji planujących pozostawić wydatki na niezmienionym poziomie, a jedynie 3 proc. ankietowanych przedsiębiorstw chce zmniejszyć swój poziom inwestycji.

AI ma przede wszystkim zwiększać efektywność organizacyjną

Deklaracje firm wskazują, iż w 2024 roku przedsiębiorstwa patrzą na sztuczną inteligencję przede wszystkim przez pryzmat zwiększania efektywności, a znacznie mniej jako możliwość tworzenia nowych produktów lub usług. Podejmowane działania najczęściej (39 proc.) wynikają z założeń przyjętych dla poszczególnych funkcji biznesowych, a w dalszej kolejności z ogólnofirmowej strategii (28 proc.) lub w odpowiedzi na bieżącej problemy (24 proc.).

Na szczycie listy motywacji – podobnie jak rok wcześniej – znalazła się zaś automatyzacja procesów wewnętrznych (41 proc. – wzrost o 1 pkt. proc) i możliwość lepszego dotarcia do klientów (35 proc. – wzrost o 1 pkt. proc.). Dopiero na dalszych miejscach uplasowała się chęć wprowadzenia nowej usługi (15 proc. – spadek o 2 pkt. proc) lub działania konkurencji (6 proc. – spadek o 1 pkt. proc.). Nie może więc dziwić, iż na liście głównych korzyści wynikających z implementacji AI ankietowane firmy wskazywały przede wszystkim na poprawę jakości usług (42 proc.), zwiększenie skali działania (36 proc.) oraz zmniejszenie kosztów (31 proc.). Rozszerzenie oferty wskazało jedynie 10 proc. badanych organizacji. Różnice pojawiają się jednak w zależności od wielkości organizacji. Średnie firmy częściej dostrzegają korzyści wynikające z poprawy jakości usług (46 proc. vs. 37 proc.) oraz wzrostu przychodów (33 proc. vs. 24 proc.). Natomiast duże organizacje są zdecydowanym beneficjentem zmniejszenia kosztów działalności (40 proc. vs. 23 proc.).

– Firmy, które mają za sobą pierwsze doświadczenia ze sztuczną inteligencją zaczynają proces weryfikacji początkowo przyjętych założeń. Na razie koncentrują się na aspektach wewnętrznych, związanych z efektywność organizacyjną. W efekcie wiedzą już, gdzie AI przynosi największe korzyści, a gdzie dalsze inwestycje nie są potrzebne. Daje im to przewagę nad przedsiębiorstwami będącymi dopiero na początku drogi. W szczególności, iż z czasem należy spodziewać się rosnącej roli AI w kreowaniu nowych produktów oraz usług o innowacyjnym charakterze – dodaje Bartosz Pacuszka, Partner EY Polska, Lider zespołu AI Technology.

Narzędzia AI najczęściej wprowadzane są w obszarze obsługi klienta (41 proc.) oraz marketingu i analiz rynku (41 proc. – wzrost aż o 10 pkt. proc.), a nieco rzadziej w sprzedaży (38 proc.), IT (33 proc.) oraz aspektach związanych z cyberbezpieczeństwem (28 proc.). Różnice związane z wielkością badanej organizacji są szczególnie widoczne w dwóch ostatnich kwestiach. W przypadku IT różnica wynosi 10 pkt. proc. na korzyść dużych firm (38 proc. vs. 28 proc.), a cyfrowej odporności – 5 pkt. proc. (31 proc. vs. 26 proc.). Może to świadczyć o większej dojrzałości lub świadomości tych przedsiębiorstw w zakresie dotychczas wprowadzonych zabezpieczeń przed cyfrowymi zagrożeniami. Rośnie również odsetek firm analizujących bezpieczeństwo wdrażanych systemów – z 60 proc. do 65 proc.

Dostrzegalne są jednak również pierwsze rozczarowania, zwłaszcza w obszarach które historycznie miały relatywnie mało doświadczeń z technologią, a wiązały bardzo duże nadzieje z rozwojem GenAI. Przykładem mogą być funkcje HR (18 proc. – wzrost o 1 pkt. proc.) i podatkowo-proceduralne (5 proc. – spadek o 1 pkt. proc.). Podobnie jak rok temu zamykają one listę działów w firmach, gdzie wprowadzana jest sztuczna inteligencja, a notowane zmiany procentowe są niemalże niezauważalne. Pokazuje to, iż wdrożenia generujące wartość dodaną niekoniecznie są zawsze proste, mimo dostępności technologii.

Sposób wdrażania ma znaczenie

Wyniki badania wskazują, iż 78 proc. firm które zakończyły już proces implementacji pierwszych narzędzi bazujących na AI osiągnęły zamierzone korzyści. Jednym z nich bez wątpienia jest wzrost efektywności prowadzonych działań. Aż w jednej trzeciej przypadków (29 proc.) poprawa miała znaczący (powyżej 40 proc.) charakter. W większości – 62 proc. ankietowanych organizacji – wdrożenie rozwiązań sztucznej inteligencji przyniosło przynajmniej umiarkowanie pozytywny wpływ (minimum 10 proc.). Zdecydowanie największy odsetek wskazań w tym zakresie potwierdza, iż relatywnie łatwo jest osiągnąć w organizacji przynajmniej średni poziom. Co jednak interesujące w bardzo zbliżonym – relatywnie rzadkim – stopniu przedsiębiorstwa osiągają śladowe (poniżej 10 proc.) oraz znakomite (powyżej 60 proc.) przełożenie AI na wzrost efektywności. W tym pierwszym przypadku taką odpowiedź wskazało 6 proc. ankietowanych organizacji, a w drugim – 9 proc..

Firmy rozkładają dostępny budżet na szereg obszarów, co tylko potwierdza jak skomplikowanym procesem jest implementacja narzędzi bazujących na sztucznej inteligencji. Środki były przeznaczane przede wszystkim na integrację systemów AI (45 proc.), zakup gotowych rozwiązań AI (44 proc.), cyberbezpieczeństwo (34 proc.) oraz budowę własnych rozwiązań (34 proc.), a także przygotowanie i zarządzanie danymi (31 proc.).

Sam proces wdrożeniowy realizowany jest najczęściej przez zespół wewnętrzny przy współpracy z zewnętrznymi dostawcami (35 proc. – wzrost r/r o 6 pkt. proc). Sugeruje to, iż firmy widzą korzyści w łączeniu wiedzy swoich pracowników z ekspertyzą konsultantów. Nieco rzadziej wybierana była realizacja w całości przez zespół wewnętrzny (24 proc., spadek o 2 pkt. proc.) lub wyłącznie przez zewnętrznych partnerów (33 proc., wzrost o 1 pkt. proc.). Wykorzystywanie narzędzi AI wiąże się również z reorganizacją wewnętrznych zasobów. W 32 proc. ankietowanych firm powołano całkowicie nowy funkcję, w 29 proc. nastąpiło jej wyodrębnienie z dotychczasowych struktur, a w 28 proc. rozszerzenie kompetencji istniejącego zespołu.

– W polskich firmach rośnie wiedza na temat działań jakie są niezbędne do efektywnej implementacji narzędzi opartych na AI. Przestaje to już być podróż w nieznane, ale zaplanowany element cyfrowej transformacji, uwzględniający takie aspekty jak cyberbezpieczeństwo czy zgodność z regulacjami. Wzrost świadomości przekłada się również na podejmowane decyzje. Kompleksowość realizacji całego procesu wdrożeniowego sprawia, iż firmy coraz częściej zdają się sięgać po wsparcie zewnętrznych partnerów – podsumowuje Ewa Nowakowska, Partnerka EY Polska, Liderka zespołu AI Data Science.

***

Druga edycja badania – Jak polskie firmy wdrażają AI – została opracowana na zlecenie EY Polska przez Cube Research w okresie październiku 2024 roku na próbie 501 dużych i średnich przedsiębiorstw działające w branżach produkcyjnej, usługowej i handlowej.