Fundusz Ochrony Rolnictwa do likwidacji?

Fundusz Ochrony Rolnictwa, długo wyczekiwany przez rolników, miał być dla nich pomocą np. w sytuacji niewypłacalności skupu. I tak — dopiero wystartował, a już budzi emocje. Samorząd rolniczy chce w nim wprowadzić szereg zmian. Ale są również podmioty, które chcą zlikwidować FOR, lub przynajmniej czasowo zawiesić wpłaty.

Fundusz Ochrony Rolnictwa wg LIR wymaga zmian. Natomiast o zawieszenie bądź likwidację FOR apelują mleczarze. Po raz pierwszy wypowiedzieli się w tej sprawie jeszcze w lutym. Natomiast pod koniec kwietnia ponowili swój apel. Poznajmy szczegóły, o co chodzi.

Czym jest Fundusz Ochrony Rolnictwa?

FOR to mechanizm, który ma zapewnić rolnikom rekompensaty z tytułu utraty przychodów w przypadku upadłości podmiotów, które nabyły od nich produkty rolne. Według zasady, w razie niewypłacalności skupu za przyjęte i przetrzymywane zboże, owoce, warzywa, mleko czy zwierzęta rolnik otrzyma częściowy zwrot środków.

Od 1 stycznia 2024 r. podmioty skupujące produkty rolne od rolników, mające status czynnych podatników VAT, mają naliczać i wnosić obowiązkowe wpłaty na FOR. Wynoszą one 0,125% wartości produktów rolnych nabytych od rolnika, bez podatku od towarów i usług.

Lubelski samorząd rolniczy chce zmian w FOR

Lubelska Izba Rolnicza w piśmie z 15 kwietnia br. postuluje, aby umożliwić producentom rolnym składanie wniosków o przyznanie rekompensat z Funduszu w trybie ciągłym przez cały rok kalendarzowy. Według dotychczasowych przepisów, rolnicy poszkodowani upadłością np., podmiotu skupującego w 2023 r. mieli składać wnioski od 1 lutego do 31 marca br.

Ograniczenie czasowe niejednokrotnie prowadzi do sytuacji braku możliwości złożenia wniosku bezpośrednio po upadłości zakładu produkcyjnego, jeżeli dojdzie do niej w ciągu roku po terminie składania wniosków — argumentuje LIR. W takich przypadkach rolnicy muszą czekać na rekompensatę do roku następnego.

Ponadto 22 kwietnia LIR opublikował stanowisko w sprawie rozszerzenia katalogu beneficjentów FOR. Samorząd rolniczy chce, by były nimi również spółdzielnie i zrzeszenia rolników. Te przecież bezpośrednio zajmują się sprzedażą produktów rolnych będących „własnością” producentów rolnych wymienionych w ustawie. W tej chwili tacy zrzeszeni rolnicy nie mają możliwości otrzymania rekompensaty z FOR.

Mleczarze chcą likwidacji FOR

O tym, iż Fundusz Ochrony Rolnictwa to w gruncie rzeczy parapodatek, który na końcu uderzy w samych rolników, wskazała już w lutym Polska Izba Mleka. 29 kwietnia Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich zwrócił się z prośbą do premiera o zniesienie lub czasowe zawieszenie FOR. Argumentuje, iż sytuacja na rynku mleka jest trudna, nie tylko w Polsce, ale w całej UE i na świecie.

Od początku 2024 roku ceny mleka w skupie muszą być obniżane. Jednak końca takich decyzji nie widać. Spółdzielnie ograniczają koszty i proszą o „przeanalizowanie celowości obciążenia, jakim jest FOR w tak trudnej sytuacji — tłumaczą mleczarze.

Z apelem o likwidację FOR zwrócił się również Dariusz Sapiński, prezes Grupy Mlekowita. Jak informuje Sapiński, Mlekowita ma wnieść kwartalnie składkę w wysokości ok. 1,5 mln złotych, czyli około 6 mln zł w skali roku. A przecież zniesiona została zerowa stawka VAT na produkty spożywcze, w tym mleczarskie. Poza tym relatywnie wysoko kształtują się notowania złotego osłabiające eksport — argumentuje prezes Mlekowity.

Obecnie największej grupy mleczarskiej w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej nie stać na ponoszenie tak dużego obciążenia dodatkową składką na rzecz Funduszu Ochrony Rolnictwa. FOR w efekcie zamiast pomóc, może wręcz zaszkodzić polskiemu mleczarstwu i zagrozić bytowi rolników. Czyli dostawcom mleka (), którym spółdzielnie mleczarskie nie będą w stanie zapłacić należycie za dostarczony surowiec — argumentuje Sapiński.

Wygląda na to, iż Fundusz Ochrony Rolnictwa nie podoba się jego beneficjentom, ani firmom, które płacą na niego składki. Czyli pójdzie do zmiany, likwidacji? Czy może korekta wystarczy?

Źródło: LIR, KZSM, Forum Mleczarskie