1 rok temu
W upalne dni latem, na łąkach i pastwiskach dają się we znaki zarówno ludziom jak i zwierzętom krwiopijne owady- bąkowate. Niepokoją pasące się zwierzęta, ludziom z kolei psują przyjemność przebywania na świeżym powietrzu. Podczas ugryzienia rozcinają skórę i wysysają krew.
Uciążliwe owady
Wszędobylskie owady na pastwiskach i wolnym powietrzu, nie dość, iż roznoszą drobnoustroje, to w dodatku pogarszają swoją obecnością dobrostan zwierząt drażniąc je i nie pozwalając na pobieranie paszy, przeżuwanie, czy spokojny wypoczynek (przeżuwanie).Pobudzone i zaniepokojonego zwierzęta pobierają mniej paszy. Spadek mleczności krów może dochodzić choćby do 15-20%, a zmniejszenie masy ciała w przypadku bydła opasowego może sięgać choćby 6 kg na sztukę. Zagrożenie wynika też z przenoszenia przez owady szeregu groźnych chorób. Mowa tu o muchówkach z rodziny bąkowatych, czy o gzach.
Bąkowate
Mają krępą budowę ciała z charakterystycznie wypukłą głową, z dużymi, lśniącymi oczami. Jak u większości owadów, samce nie kłują. Samica po kopulacji poszukuje żywiciela, którym najczęściej jest bydło pasące się na pastwisku. Kłuje w każdą część ciała, a ukłucia są bolesne i mogą prowadzić do podrażnienia skóry. Przy masowym wystąpieniu są groźnym pasożytem, powodują ogólne osłabienie zwierząt, ponadto mogą przenosić zarazki chorób zakaźnych: wąglika, tularemii oraz pasożyty: świdrowce i nicienie. Ugryzienia bąkowatych są bardzo bolesne, a rany trudno się goją. Po ukłuciu zwykle pozostaje swędzące obrzmienie. Rana może utrzymywać się choćby do 15 dni. Najbardziej znane bąkowate to: bąk bydlęcy, bąk brązowy oraz bąk zdobny, ślepaki i jusznice.. Najczęściej atakują pasące się bydło i konie.
Kłują ludzi i zwierzęta, a ukłucia są bolesne i mogą powodować podrażnienia skóry. Po napiciu się krwi samice bąkowatych składają jaja w sitowiu roślin, w wilgotnych miejscach. Larwy żyją w wodzie (oczka wodna, bagna, torfowiska). Pierwsze stadia larwalne rozwijają się w wodzie, następne w środowisku wilgotnym w strefie brzegowej, gdzie ma miejsce przepoczwarzenie. W zależności od gatunku trwa od 3 miesięcy do 2 lat.
Gzy
W ciepłe słoneczne dni, na pastwiskach bydło atakują gzy. Należą do nich: giez koński, giez bydlęcy oraz gzik. Samice gzów atakują bydło, by na jego skórze złożyć jaja. Płodność samic gza może być duża. W ciągu życia jedna samica może złożyć do 800 jaj. Wylęgające się z nich larwy wygryzają otwór i dostają się pod skórę, gdzie rozpoczynają wędrówkę. Po pierwszej wylince larwa wygryza kolejny otwór w skórze, przez który zaczyna oddychać i po pewnym czasie wypada na ziemię, gdzie dalej przepoczwarza się. Całkowity okres rozwoju gza bydlęcego trwa ok. jednego roku. Larwy gzów powodują spadek mleczności i masy ciała oraz hyperdermozę u bydła.
Gzy są postrachem bydła na pastwisku. Mimo iż latające osobniki nie pobierają pokarmu, to na odgłos zbliżającego się owada bydło gwałtownie reaguje, energicznie ogania się ogonem i galopem ucieka do miejsc zacienionych. Wystraszone przez gzy bydło gwałtownie reaguje, co może skutkować licznymi kontuzjami, otarciami do połamanych kończyn włącznie.
Zaatakowane przez gza bydło traci na wadze. Jego organizm podlega wyniszczeniu, zaś podziurawiona przez larwy gza skóra nie przedstawia żadnej wartości.
Zapobieganie i zwalczanie
Bąkowate oraz gzy bardzo trudno się zwalcza. Owady te występują na zewnątrz pomieszczeń inwentarskich, tam też się rozwijają. Zwalczanie ich metodami chemicznymi w polu jest mało skuteczne. Najczęściej występują w pobliżu budynków inwentarskich, gdzie blisko znajduje się woda (oczka wodne, mokradła, stawy, jeziora, bagna).
W wilgotnych terenach bąkowate występują masowo szczególnie w gorące i parne dni. W takich miejscach nie powinno się wypasać bydła. Warto też zapewnić bydłu na pastwisku zacienione miejsca. Schrony z dachem na pastwisku mogą być pewnym zabezpieczeniem przed gzami dla bydła. Pewnym rozwiązaniem jest spędzanie zwierząt w południe do budynków inwentarskich (np. na udój). Gzy latem są postrachem pasącego się bydła na pastwisku; zwierzęta reagują energicznie, ucieka w zacienione miejsca lub wchodzi do wody (np. staw).
Pewną ochroną przed aktywnością owadów na pastwisku dla bydła i koni mogą być preparaty wcierane bezpośrednio w skórę grzbietu (od głowy do ogona). Zabieg ten przeprowadza się u wszystkich zwierząt, najlepiej po wieczornym udoju, najlepiej w porozumieniu z lekarzem wet. Większość dostępnych preparatów nie wymaga karencji dla mleka. W przypadku bydła mięsnego okres ten wynosi 3 dni.
Warto pamiętać o corocznej zmianie stosowanego środka, uwzględniając jednocześnie substancję czynną w nim zawartą. Jest to ważna zasada, gdyż owady i ich larwy dosyć gwałtownie stają się odporne na środki stosowane zbyt często. Ogólną zasadą jest rotacyjne stosowanie preparatów chemicznych niszczących zarówno owady dorosłe, jak i ich larwy.
.png)
