Przed czy po wschodach jest to niestety coroczny dylemat plantatorów rzepaku. Rozwiązaniem tego problemu mogą być herbicydy hybrydowe, które łaczą w sobie możliwość aplikacji zarówno przed wschodami jak i po wschodach rzepaku ozimego.
Skuteczność działania s.cz. herbicydów związana z różnorodnym sposobem wnikania w poszczególnych terminach stosowania jest w dużej mierze uzależniona od warunków pogodowych panujących w trakcie siewu lub krótko po nim.
Tyle teorii a w praktyce nigdy nie wiemy jaka bedzie aura, dlatego skutecznym rozwiązaniem jest zastosowanie tzw. herbicydów hybrydowych. Jest to bardzo interesująca grupa substancji, których zaletą jest możliwość zastosowania ich w bardzo szerokim spektrum rozwojowym rzepaku oraz chwastów.
Można je stosować do kilku dni po siewie (BBCH 00-08/09) (oprysk doglebowy) lub tuż po wschodach rzepaku (oprysk nalistny) w fazie liścieni lub 1 liścia aż do fazy 8 liści adekwatnych (BBCH 10/11-18).
Jednoskładnikowe
Bantux 500, Butisan 500 SC, Butisan S, Cannon 500 SC, Dakota 500 SC, Effendi 500 SC, Fuego 500 SC, Hiperkan 500 SC, Macho 500 SC, MET-NEX 500 SC, Metax 500 SC, Metaz 500 SC, Metazanex 500 SC, Metkan 500 SC, Metropolitan, Mezotop 500 SC, Mezzo 500 SC, Mezzo Plus 500 SC, Naspar 500 SC, Naspar Solo 500, Parsan 500 SC, Raper 500 SC, Raper Solo 500, Rapex 500 SC, Rapsan 500 SC, Rapsan Solo 500, Rapuzi 500 SC, Rego 500 SC, Rexxan SC, Znachor 500 SC (s.cz. metazachlor – związek z grupy chloroacetanilidów, HRAC 15).
Herbicydy zawierające w swoim składzie metazachlor można stosować bezpośrednio po siewie rzepaku, na starannie uprawioną (bez grud) wilgotną glebę (BBCH 00-09) oraz powschodowo (nalistnie), gdy rośliny rzepaku posiadają wytworzoną, co najmniej jedną parę liści (BBCH 11-18), a chwasty znajdują się w fazie liścieni do fazy pierwszej pary liści. Herbicydy zawierające 500 g metazachloru w 1 l preparatu można stosować w maksymalnej dawce wynoszącej 1,5 l/ha.
Substancja ta pobierana jest głównie przez korzenie i hypokotyl wrażliwych gatunków chwastów, które w wyniku jej działania przestają kiełkować. Herbicydy te, skutecznie ograniczają takie chwasty jak: miotła zbożowa, wiechlina roczna, wyczyniec polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik polny, psianka czarna, rumianek pospolity, skrytek polny, starzec zwyczajny, szarłat szorstki.
Natomiast metazachlor nie radzi sobie z fiołkiem polnym, przytulią czepną i rdestówką powojowatą (w szczególności o ile znajdują się w bardziej zaawansowanych fazach rozwojowych).
Uwaga: Herbicydy zawierające w swoim składzie metazachlor, należy stosować na tej samej powierzchni uprawnej nie częściej niż co trzy lata, w dawkach nie przekraczających łącznie 1,0 kg s.cz./ha.
Colzor Uno, Teridox 500 EC (s.cz. dimetachlor – związek z grupy chloroacetanilidów, HRAC 15). Te dwa herbicydy zaleca się aplikować tuż przed wschodami rzepaku (BBCH 00-08) na wilgotną, starannie uprawioną (bez grud) glebę lub bardzo wcześnie po wschodach rzepaku, do fazy czwartego liścia (BBCH 10-14). Dimetachlor pobierany jest głównie przez pędy kiełkujących nasion chwastów, jak również w mniejszym stopniu przez ich korzenie.
Zalecana dawka 2,0 l/ha, dobrze ogranicza miotłę zbożową i wiechlinę roczną oraz bodziszki, chaber bławatek, gwiazdnicę pospolitą, jasnotę purpurową, komosę białą, marunę bezwonną, niezapominajkę polną, rdest powojowaty, rumianek pospolity i tasznika pospolitego. Natomiast nie radzi sobie z samosiewami zbóż, przytulią czepną, fiołkami, tobołkami polnymi, wilczomleczem obrotnym i stuliszem lekarskim.
Uwaga: Po zastosowaniu dimetachloru nie zaleca się wykonywać żadnych uprawek pielęgnacyjnych. W porównaniu do zabiegu przed wschodami rzepaku zastosowanie dimetachloru powschodowo może być mniej skuteczne w zwalczaniu chabra bławatka, komosy białej i tasznika pospolitego.
Dwuskładnikowe
Brando (s.cz. chinomerak – związek z grupy pochodnych kwasu chinolinokarboksylowego, HRAC 4 oraz napropamid – związek z grupy alkanoamidów, HRAC 15 ). Preparat ten można stosować bezpośrednio po siewie rzepaku (BBCH 00-09), na starannie uprawioną (bez grud) glebę lub w fazie liścieni do 4 liści adekwatnych rzepaku ozimego (BBCH 10-14).
Środek pobierany jest głównie poprzez korzenie kiełkujących chwastów i niszczy je tuż przed ich wschodami. Działa również na chwasty po ich wschodach do fazy pierwszej pary liści. Skutecznemu działaniu tych substancji sprzyja wilgotna wierzchnia warstwa gleby. Maksymalna zalecana dawka wynosząca 2,5 l/ha skutecznie ogranicza tylko trzy gatunki chwastów, tj. miotła zbożowa, mak polny i przetacznik perski. Natomiast w stopniu średnim ogranicza jeszcze wiechlinę roczną, jasnotę purpurową i marunę bezwonną.
Uwaga: Po zastosowaniu tego preparatu nie zaleca się wykonywać żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Silne opady deszczu po zabiegu mogą spowodować zahamowanie wzrostu lub deformację liści rzepaku, zwłaszcza w niskich temperaturach. Objawy te są szczególnie widoczne wówczas, gdy rzepak uprawiany jest na glebach lekkich i piaszczystych. Mają one jedynie charakter przejściowy i nie wpływają na przezimowanie oraz plonowanie rzepaku.
Meteor Top 500 SC, Rapsan Gold, Wezyr Top 500 SC oraz Butisan Star 416 SC, Butisan Top, Impesco 416 SC, Merton Star 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus, Rapsan Turbo (s.cz. metazachlor – związek z grupy chloroacetanilidów, HRAC 15 oraz chinomerak – związek z grupy pochodnych kwasu chinolinokarboksylowego, HRAC 4). Trzy pierwsze herbicydy można stosować bezpośrednio po siewie rzepaku ale przed jego wschodami (BBCH 00-09), na starannie uprawioną (bez grud) glebę lub powschodowo, od fazy całkowicie rozwiniętych liścieni do fazy 4 liści adekwatnych rzepaku (BBCH 10-14).
Natomiast siedem pozostałych środków oprócz aplikacji doglebowej (BBCH 00-09) można je również zastosować po wschodach rzepaku, tj. od fazy liścieni do 8 liści adekwatnych (BBCH 10-18). Maksymalna zalecana dawka do jednorazowego zastosowania wynosi 2,0 l/ha.
Stosując te herbicydy doglebowe na kiełkujące chwasty możemy skutecznie ograniczyć, takie gatunki jak: miotła zbożowa, wiechlina roczna, wyczyniec polny oraz blekot pospolity, dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, pokrzywa żegawka, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik rolny, przytulia czepna, rumian polny, rumianek polny, sporek polny, starzec zwyczajny, tasznik pospolity.
Natomiast aplikując je nalistnie po wschodach rzepaku i chwastów (faza liścieni do 2 liści) możemy ograniczyć takie chwasty jak: blekot pospolity, przetacznik bluszczykow, gwiazdnica pospolita, rumian polny, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna bezwonna, rumianek pospolity, sporek polny, przetacznik perski i przytulia czepna. Natomiast herbicydy te (niezależnie od terminu aplikacji) nie radzą sobie z samosiewami zbóż, bodziszkami, fiołkami, chabrem bławatkiem i stuliszem lekarskim.
Uwaga: Po opryskaniu pola nie wykonywać żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Herbicydy te można stosować tylko 1 raz w okresie uprawy rzepaku, w jednym z dwóch terminów (doglebowo albo nalistnie).
Butisan Duo 400 EC, Springbok, Springbok Duo (s.cz. metazachlor – związek z grupy chloroacetanilidów, HRAC 15 oraz dimetenamid-P związek z grupy acetamidów, HRAC 15). Duet ten można stosować w dwóch terminach: przed wschodami rzepaku (BBCH 00-08) na wilgotną, starannie uprawioną (bez grud) glebę lub powschodowo, gdy rośliny rzepaku mają co najmniej jedną parę liści do fazy 8 rozwiniętych liści adekwatnych (BBCH 12-18), a chwasty znajdują się w fazie liścieni do fazy dwóch liści.
Herbicydy te pobierane są poprzez korzenie kiełkujących chwastów i niszczą je jeszcze przed samymi wschodami. Działają również skutecznie nalistnie ale tylko do fazy dwóch liści adekwatnych chwastów. Maksymalna zalecana dawka do jednorazowego zastosowania wynosi 2,5 l/ha, która to skutecznie eliminuje takie chwasty jak: miotła zbożowa oraz fiołek polny i komosa biała (tylko zabieg doglebowy) jak również bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, szarłat szorstki, przytulia czepna, rumianek pospolity, przetacznik bluszczykowy, jasnota purpurowa, maruna bezwonna, przetacznik perski, tasznik pospolity i tobołki polne.
Uwaga: Po zastosowaniu tych preparatów nie zaleca się wykonywać żadnych zabiegów pielęgnacyjnych. Herbicydy te można stosować tylko 1 raz w okresie uprawy rzepaku, w jednym z dwóch terminów (doglebowo albo nalistnie). Środki te nie należy stosować w trakcie wschodów rzepaku ozimego.
Butisan Mix, Butisan Pro, Solanis (s.cz. dimetenamid-P – związek z grupy acetamidów, HRAC 15 oraz chinomerak – związek z grupy pochodnych kwasu chinolinokarboksylowego, HRAC 4). Herbicydy te można zastosować bezpośrednio po siewie rzepaku ale przed jego wschodami (BBCH 00-09), na starannie uprawioną (bez grud) i wilgotną glebę lub powschodowo (jesienią), gdy liścienie rzepaku są całkowicie rozwinięte do fazy 8 liści adekwatnych (BBCH 10-18).
Substancje te pobierane są głównie przez korzenie i liście chwastów dwuliściennych. Ich działanie polega na zahamowaniu procesu kiełkowania nasion chwastów oraz w późniejszej fazie na ograniczenie wzrostu i rozwoju siewek, co prowadzi do stopniowego ich zamierania. Stosuje się je najlepiej przed wschodami chwastów lub po ich wschodach, ale do fazy 2 liści adekwatnych.
Maksymalna zalecana dawka wynoszaca 1,5 l/ha dobrze ogranicza takie chwasty jak: bodziszek drobny, jasnota purpurowa, mak polny, przetacznik perski, przetacznik polny, przytulia czepna rumianek pospolity oraz maruna bezwonna i tasznik pospolity (ale tylko aplikacja doglebowa przedwschodowa).
Uwaga: Po zastosowaniu tych herbicydów, nie należy przeprowadzać żadnych zabiegów pielęgnacyjnych przez okres co najmniej 2 tygodni. Preparaty te zaleca się stosować najlepiej w warunkach dużej wilgotności gleby.
Trójskładnikowe
Butisan Avant, Butisan Star Max 500 SE (s.cz. metazachlor + dimetenamid-P + chinomerak ). Trio to można stosować przedwschodowo doglebowo bezpośrednio po siewie rzepaku (BBCH 00-09), na starannie uprawioną (bez grud) glebę lub powschodowo od fazy całkowicie rozwiniętych liścieni do fazy siedmiu liści adekwatnych rzepaku (BBCH 10-17).
Chwasty najskuteczniej zwalczane są w fazie wschodów oraz liścieni ale maksymalnie do fazy 2 liści adekwatnych w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby. Maksymalna zalecana dawka 2,5 l/ha, skutecznie ogranicza takie chwasty jak: miotła zbożowa, bodziszki, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, ostróżeczka polna, przetaczniki, przytulia czepna, rumian polny, rumianek polny, starzec zwyczajny tasznik pospolity i tobołki polne. Mieszanina ta niestety nie radzi sobie z fiołkami i chabrem bławatkiem.
Uwaga: W przypadku stosowania tych herbicydów po wschodach rzepaku, to takie chwasty jak: komosa biała, maruna bezwonna, mak polny i tobołki polne mogą wykazywać się średnią wrażliwością na ich działanie.
dr inż. Tomasz R. Sekutowski
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach
Zakład Herbologii we Wrocławiu