3 godzin temu
Miejsce od tysiącleci sprzyjało człowiekowi, a odnalezione tu ślady ludzkie datowane są na 8 tysięcy lat. Około tysiąca lat temu amazońskie ludy Tupi zajęły niemal całą długość wybrzeża morskiego i to ich spotkali pierwsi Europejczycy, gdy tu wylądowali (1501 – 1502). To Europejczycy nadali nazwę miastu, bowiem postawili stopę na lądzie 1 stycznia w zatoce Guanabara, którą uznali za ujście wielkiej rzeki. Rio de Janeiro oznacza „rzekę styczniową”. Rok później, w 1503 roku, zaczęto pozyskiwać i wywozić stąd drewno. Od połowy XVI wieku zaczęły się portugalska kolonizacja i nadania ziemskie. W 1565 roku założono miasto Rio de Janeiro, skąd prowadzono wojny i interesy. Kiedy Portugalczycy wygrali wojnę z Francuzami, zaczęli nagradzać nadaniami ziemi rdzennych mieszkańców, którzy z nimi walczyli. Ten sam mechanizm rozliczania się z weteranami po pierwszej wojnie światowej doprowadził do powstania gigantycznych faveli, osiedli np. w Rio i innych miastach. Weterani chcieli ziemi, ale nie w interiorze, ale w miastach, gdzie było łatwiej o pracę.
Gratka dla poszukiwaczy przygód
W XVI wieku – w ówczesnym kapitanacie – Rio de Janeiro zaczęto uprawiać trzcinę cukrową. Wiek później rozpoczęto przemysłowo przerabiać trzcinę na cukier i eksportować do Lizbony. Przemysł napędził też imigrację, głównie z Portugalii. Miasta rozrastały się, a uprawy rozszerzały na zachód. Rozwijało się rybołówstwo i wydobycie soli (Cabo Frio). Od 1640 roku rozwinął się handel afrykańskimi niewolnikami, zaś miasto Rio de Janeiro stało się głównym centrum biznesowym imperium portugalskiego. Zyskało tym uznanie monarchy Joao IV, który nadał mieszkańcom Rio identyczne prawa i przywileje, jakie mieli obywatele Lizbony i Porto. Z biegiem czasu intensywnie eksplorowano interior, a znajdowane surowce i zakładane plantacje kawy napędzały rozwój Rio de Janeiro, portu i kraju. Tak stało się, gdy odkryto w stanie złoto (Minas Gerais), powstawały drogi, a kraj wabił tysiące poszukiwaczy swego miejsca na ziemi albo przynajmniej przygód. W połowie XVIII wieku z Salvadoru do Rio przeniesiono stolicę Brazylii.
W 1821 roku brazylijskie kapitanaty uzyskały status prowincji, także Rio de Janeiro. W 1888 roku zniesiono niewolnictwo, co odbiło się na zyskach z plantacji trzciny cukrowej i kawy, a gospodarka przestawiła się na hodowlę bydła. Trzy lata później zatwierdzono konstytucję stanu Rio de Janeiro. Industrializacja pojawiła się po 1947 roku, gdy rozwinął się przemysł stalowy, cementowy, rafineryjny, państwo zaczęło też inwestować w rolnictwo. Dziś stan jest potęgą w uprawie ananasów, manioku, bananów, pomarańczy.
Rozbudowano drogi, powstała elektrownia wodna Makacu, zreformowano administrację. Miasto Rio straciło w 1960 roku status stolicy państwa, bo stolicę federalną przeniesiono do wybudowanej od podstaw Brasilii. Niemniej miasto pozostało sobą, dynamiczne, różnorodne etnicznie i kulturowo. Dla milionów turystów zjeżdżających tu z całego świata to miasto pełne magii, kolorów i muzyki. Tożsamość współczesnego stanu Rio de Janeiro ukształtowali europejscy imigranci. Głównie Niemcy, Włosi, Hiszpanie i Szwajcarzy, pierwsi nie Portugalczycy, którzy już w 1818 roku założyli miasto Nova Friburgo (Nowy Fryburg).
Od 1889 roku stan Rio de Janeiro ma oficjalny hymn zatytułowany „Hymn 15 listopada”, Hino 15 de novembro, napisany w 1889 roku przez kompozytora i wojskowego kapelmistrza Joao Eliasa da Cunhę (1844 – 1916), który podarował go pierwszemu gubernatorowi stanu, dr Francisco Porteli. Da Cunha zasłynął jako wybitny improwizator i autor setek utworów. Tekst hymnu napisał Antônio José Soares de Souza Júnior (1851 – 1893), inżynier, dziennikarz, dramaturg i poeta.
Hino 15 de novembro
Fluminenses, avante! Marchemos!
Às conquistas da paz, povo nobre!
Somos livres, alegres brademos,
Que uma livre bandeira nos cobre.
Fluminenses, eia! Alerta!
Ódio eterno à escravidão!
Que na Pátria enfim liberta
Brilha à luz da redenção!
Nesta Pátria, do amor áureo templo,
Cantam hinos a Deus nossas almas;
Veja o mundo surpreso este exemplo,
De vitória, entre flores e palmas.
Fluminenses, eia! Alerta!…
Hymn 15 listopada
Fluminenses, naprzód! Maszerujemy!
Walczmy o pokój, szlachetni ludzie!
Jesteśmy wolni, śpiewamy wesoło,
Że jesteśmy pod flagą wolności.
Fluminenses, hej! Bądźcie czujni!
Odwieczna nienawiść do niewolnictwa!
Niech ojczyzna was uwalnia,
Nieś światło odkupienia!
Nasza ojczyzna, świątynia złotej miłości,
Nasze dusze śpiewają hymny Bogom;
Nasz przykład zauroczy świat,
Zwyciężamy kwiatami i oklaskami.
Fluminenses, hej! Bądźcie czujni!
Nigdy więcej, nigdy więcej na naszej ziemi
Żadne berło z fałszywym światłem;
Na naszej ziemi zły urok znika,
Nasze dzieci będą miały wolną ojczyznę.
Fluminenses, hej! Bądźcie czujni!
Jak grają niesamowite hymny,
Nasza noc, szlachetnie urodzona,
Od słońca do diamentowych blasków,
Noc zniknie, zawsze zwyciężona.
Fluminenses, hej! Bądźcie czujni!
Nasze piersi będą twierdzą
W obronie wspaniałej ojczyzny;
Bądź mottem naszego sztandaru:
Pokój i miłość! Fluminenses, naprzód!
(tłum. Gabrielle Silva-Rychlewska)
