Islandia alarmuje: grozi nam nowa epoka lodowa. AMOC zagraża bezpieczeństwu

3 godzin temu

Islandia po raz pierwszy w historii uznała potencjalne załamanie Atlantyckiej Południkowej Cyrkulacji Wymiennej (AMOC) za zagrożenie egzystencjalne i problem bezpieczeństwa narodowego. Decyzja ta ma umożliwić przygotowanie strategii na wypadek scenariuszy, które – zdaniem naukowców – mogą doprowadzić do współczesnej epoki lodowej, paraliżu rolnictwa i transportu oraz globalnego chaosu klimatycznego – alarmuje Reuters i inne światowe media.

AMOC – najważniejszy prąd i rosnące ryzyko epoki lodowcowej

Islandzki rząd informuje, iż topnienie lodu Arktyki i masowy napływ słodkiej, zimnej wody z Grenlandii mogą poważnie zaburzyć działanie AMOC, odpowiedzialnego za transport ciepłej wody na północ Atlantyku. Minister klimatu Johann Pall Johannsson, którego cytuje Reuters podkreśla, iż zaburzenia tego prądu to realne zagrożenie dla odporności państwa, a konsekwencje mogą być ekstremalne: drastyczne ochłodzenie Europy Północnej, intensywne opady śniegu i lodu oraz destabilizacja kluczowych sektorów gospodarki.

Według władz podniesienie rangi zagrożenia oznacza wprowadzenie stałego monitoringu i współpracy wszystkich resortów odpowiedzialnych za energię, żywność, infrastrukturę i transport. Islandia pracuje już nad polityką przygotowania kryzysowego, która ma uwzględniać choćby najbardziej pesymistyczne scenariusze.

Dalsza część tekstu jest pod filmem z Islandii

Konsekwencje globalne – efekt domina i katastroficzne zmiany klimatu

Naukowcy ostrzegają, iż załamanie AMOC może wpłynąć na cały świat. Zmiany wzorców opadów zagroziłyby rolnictwu w Afryce, Indiach i Ameryce Południowej, a w Antarktyce przyspieszyłyby topnienie lądolodów i zanikanie lodu morskiego.

Podczas warsztatów „Nordic Tipping Week”, finansowanych przez Radę Nordycką, eksperci analizowali, jak społeczeństwa poradzą sobie z globalnymi zakłóceniami. Zwracali uwagę, iż choć istnieje wiele badań dotyczących prawdopodobieństwa załamania prądów oceanicznych, znacznie mniej wiadomo o realnym wpływie takich wydarzeń na gospodarki i codzienne życie ludzi.

Również w innych krajach Europy Północnej rośnie zainteresowanie tematem. Irlandia, Norwegia i Wielka Brytania finansują nowe badania. Jednocześnie naukowcy ostrzegają, iż czas na podjęcie działań się kończy, a punkt krytyczny może być bliżej, niż się wydaje.

Także Iceland Reviev podkreśla, iż naukowcy od lat ostrzegają, iż topnienie arktycznego lodu i odpływ słodkiej wody z Grenlandii mogą zdestabilizować system AMOC , który odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu zimowych temperatur w Europie. Załamanie się tego systemu może przynieść dotkliwe mrozy w Europie Północnej i zakłócić globalne wzorce opadów, od których zależą miliony ludzi.

Lokalne skutki: transport, żywność i gospodarka pod presją

Islandia przygotowuje się na scenariusze, w których gwałtowne ochłodzenie zakłóci żeglugę, utrudni połowy i sparaliżuje rolnictwo. Rząd podkreśla, iż kraj nie może czekać na jednoznaczne, wieloletnie badania – działania muszą zacząć się natychmiast, zanim gospodarka i system żywnościowy staną się bezbronne.

„Punkt krytyczny może być znacznie bliżej, niż nam się wydaje” – ostrzega na łamach Iceland Reviev klimatolog Stefan Rahmstorf z niemieckiego Instytutu Badań nad Skutkami Klimatu w Poczdamie.

Historia ostrzega: mała epoka lodowa i skutki dla Europy

Choć przeszłe epoki lodowe trwały choćby 300 tysięcy lat, ostatnie poważne ochłodzenie – tzw. mała epoka lodowa – znacząco zmieniło bieg europejskiej historii. Od około 1600 do 1850 roku spadki temperatur doprowadziły do głodu, konfliktów militarnych i zamarzania Bałtyku, co umożliwiało armii szwedzkiej zimowe marsze na Polskę. W Skandynawii ochłodzenie było szczególnie dotkliwe, a w Europie Zachodniej rolnictwo przestało być opłacalne, co przyspieszyło rozwój handlu i wczesnego przemysłu.

Historycy przypominają, iż choć zimy były wtedy znacznie surowsze, zdarzały się również lata wyjątkowo ciepłe – jak rok 1811 w Warszawie. Za ochłodzenie odpowiadała przede wszystkim niska aktywność słoneczna, trwająca od 1645 do 1715 roku.