1 miesiąc temu
Kadra jest kluczowym filarem funkcjonowania kolei – to właśnie pracownicy odpowiadają za ruch pociągów, obsługę pasażerów i przewozów towarowych, utrzymanie infrastruktury oraz zarządzanie i administrację. Urząd Transportu Kolejowego (UTK) podsumował strukturę zatrudnienia w branży kolejowej w 2024 roku.
Spadek zatrudnienia, zmiana struktury wiekowej
W 2024 roku kolej – zarówno przewoźnicy pasażerscy i towarowi, jak i zarządcy infrastruktury – zatrudniała łącznie prawie 87,2 tys. osób na podstawie umowy o pracę oraz ponad 3,3 tys. w oparciu o inne formy zatrudnienia (np. umowy zlecenia czy B2B). Oznacza to spadek zatrudnienia w stosunku do 2023 roku o 3,4 tys. osób, czyli o 3,8%.
Najwięcej osób w ciągu ostatnich dziesięciu lat kolej zatrudniała w 2019 roku – niemal 92,2 tys. osób na umowy o pracę. w tej chwili udział alternatywnych form zatrudnienia jest niski w przypadku zarządców infrastruktury (0,1%) oraz przewoźników pasażerskich (2,5%), natomiast wyższy w sektorze przewozów towarowych (10,3%).
Zmienia się również struktura wiekowa kadry kolejowej. W 2023 roku najliczniejszą grupę stanowili pracownicy powyżej 50. roku życia (43,7%), podczas gdy w 2024 roku dominowali już pracownicy w wieku 30–50 lat (46,1%). Udział osób powyżej 50 lat spadł do 40,6%. Warto podkreślić, iż w niektórych zawodach, np. wśród konduktorów u przewoźników pasażerskich, odsetek młodych pracowników do 30. roku życia wynosi aż 47,6%.
Nowe kompetencje i stereotypy w odwrocie
Współczesna kolej to nie tylko zawody tradycyjne, ale także te związane z automatyką, IT i logistyką. Postępująca cyfryzacja i automatyzacja zwiększa zapotrzebowanie na specjalistów technicznych i informatyków – czy to w obszarze systemów sterowania ruchem, utrzymania nowoczesnego taboru, czy zarządzania infrastrukturą. Widzimy też, iż przełamywany jest powoli stereotyp zawodów „typowo męskich”, np. w przypadku maszynistów – podkreśla dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Choć kolej wciąż jest miejscem pracy z przewagą mężczyzn, kobiety stanowią już około 1/3 wszystkich pracowników.
Stanowiska regulowane i rola maszynistów
Prawie połowa osób zatrudnionych na kolei pracuje na stanowiskach regulowanych przepisami dotyczącymi kwalifikacji, badań lekarskich i psychologicznych oraz szkoleń specjalistycznych. W grupie tej dominują maszyniści – w 2024 roku na umowę o pracę zatrudnionych było ponad 12,5 tys. osób wykonujących ten zawód. Z tej liczby 6,2 tys. prowadziło pociągi towarowe, 5,6 tys. – pasażerskie, a niespełna 0,7 tys. pracowało u zarządców infrastruktury.
Rok 2024 przyniósł spadki zatrudnienia w większości zawodów regulowanych, jednak w przypadku trzech stanowisk odnotowano wzrosty: zwrotniczych (+9%), prowadzących pojazdy kolejowe (+6,2%) i kierowników pociągów (+5,7%).
Kolej – sektor w transformacji
Dane UTK pokazują, iż kolej wchodzi w etap transformacji kadrowej: spada liczba pracowników, zmienia się struktura wiekowa, rośnie udział kobiet i potrzeba nowych kompetencji związanych z cyfryzacją i nowoczesnymi technologiami. W najbliższych latach te trendy mogą ulec pogłębieniu, szczególnie w obszarach związanych z automatyką i IT.
Szczegółowe dane o strukturze zatrudnienia na kolei można znaleźć w opracowaniu Urzędu Transportu Kolejowego „Kadry na kolei w 2024 r. – wybrane aspekty rynku pracy”. Dane o zatrudnieniu na kolei UTK publikuje także na portalu statystycznym dane.utk.gov.pl.
Fot. Sektorkolejowy
Zobacz również:
