18 godzin temu
Węgiel kamienny na dobre stracił dominującą pozycję w przewozach towarów koleją. W 2024 r. jego transport spadł o 12,9 mln ton w porównaniu z 2023 r. W ogólnej masie towarów po raz pierwszy udział grupy surowców energetycznych, w której węgiel kamienny dominuje, spadł poniżej 30%. Jeszcze w 2015 r. masa ładunków z tej grupy stanowiła powyżej 40% wszystkich towarów przewożonych koleją. To znacząca zmiana, która potwierdza tendencję zmniejszającego się popytu i podaży na węgiel kamienny w Polsce.
Zmiany strukturalne w przewozach kolejowych są faktem. W 2024 r. kolej w Polsce przewiozła 223,5 mln ton towarów, realizując 58,3 mld tonokilometrów pracy przewozowej. Choć to mniej niż w roku ubiegłym (spadek odpowiednio o 3,5% i 5,4%), struktura ładunków wyraźnie ewoluuje.
Kolej to już nie tylko transport surowców. To nowoczesna logistyka, coraz bardziej dostosowana do zmieniającej się gospodarki. Udział węgla kamiennego w pracy przewozowej spadł poniżej 20%. Przewieziona masa tego towaru wyraźnie spada z każdym rokiem – w zeszłym roku było to 62,6 mln ton w porównaniu z 75,5 mln ton w 2023 r. W jego miejsce rośnie znaczenie chemikaliów, materiałów budowlanych, produktów przemysłowych oraz transportu intermodalnego. To wyraźny sygnał, iż polska kolej wkracza w nową erę. Transport masowy surowców ustępuje miejsca bardziej zróżnicowanym ładunkom. Należy działać w kierunku dostosowania usług, a także infrastruktury, taboru i procedur do nowych potrzeb – komentuje wyniki grup w przewozach towarowych dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Po raz pierwszy od lat (z wyłączeniem lat 2020–2021) liderem pod względem wykonanej pracy przewozowej nie była grupa zawierająca węgiel kamienny, ale grupa rudy metali i pozostałe produkty górnictwa, której udział w rynku ukształtował się na poziomie 28,3%. Na drugim miejscu, z 19,7% udziału w pracy przewozowej, uplasowała się grupa koks i produkty rafinacji ropy naftowej. Praca przewozowa wykonana w transporcie węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego pozwoliła tej grupie na zajęcie trzeciego miejsca (udział na poziomie 18,1%).
Na czwartym miejscu znalazły się towary trudne do jednoznacznego sklasyfikowania, np. przewożone kontenerowo (udział 13,5%).
Znaczące wzrosty w porównaniu z 2023 r. odnotowano w przewozach:
- maszyn, urządzeń i elektroniki (+90,7%),
- chemikaliów i tworzyw sztucznych (+11,3%),
- materiałów budowlanych, np. cementu, gipsu (+31,5%).
Oprócz spadku w przewozach węgla kamiennego mniejsze są też przewozy produktów rolnych i metali (ok. 16%).
Widzimy rozwój międzynarodowej wymiany kolejowej. Już 44% całkowitej pracy przewozowej dotyczyło eksportu, importu lub tranzytu. To pokazuje, jak ważnym ogniwem europejskiej logistyki staje się Polska – dodaje Prezes UTK Ignacy Góra.
Według danych za IV kwartał 2024 r. masa przewiezionych towarów wyniosła 57 mln ton, zaś wykonana praca przewozowa to ogółem 14,4 mld tonokilometrów. Te wartości są o 1,7 mln ton i 0,9 mld tonokilometrów niższe niż w IV kwartale 2023 r. W porównaniu z III kwartałem 2024 r. było to odpowiednio o 1,1 mln ton więcej przy pracy przewozowej niższej o 0,3 mld tonokilometrów.
W IV kwartale 2024 r. najwyższy udział pod względem masy miały produkty z grupywęgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny (31,4%), co było najlepszym wynikiem kwartalnym całej grupy w 2024 r. Łącznie w przewozach ładunków tej grupy przewieziono 17,5 mln ton, realizując przy tym pracę na poziomie 2,7 mld tonokilometrów.
W porównaniu z IV kwartałem 2023 r. największy spadek w masie odnotowały grupy:
- węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny – o 1,3 mln ton,
- produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa – o 0,8 mln ton,
- koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej, gazy wytwarzane metodami przemysłowymi – o 0,3 mln ton.
Największy wzrost dotyczył grupy wyroby z pozostałych surowców niemetalicznych – o 0,4 mln ton.
Bardzo duży wzrost odnotowano za to w podgrupie rudy żelaza z grupy rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – wyniósł on 0,6 mln ton.
W przypadku pracy przewozowej w porównaniu z IV kwartałem 2023 r. najbardziej widoczne były spadki w grupach:
- węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny – o 0,7 mld tonokilometrów,
- produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa – o 0,3 mld tonokilometrów,
- towary nieidentyfikowalne – o 0,2 mld tonokilometrów.
Dokładne dane o grupach ładunków w IV kwartale 2024 r, jak też za cały rok, są dostępne w dziale Grupy towarowe oraz w osobnej analizie na temat grup ładunków w przewozach towarowych w 2024 r., która dostępna jest w opracowaniach Urzędu Transportu Kolejowego.
Źródło: UTK
Fot. Sektorkolejowy
Zobacz również:
