Znamy finalistów VII Edycji Konkursu Nagroda NIAiU „Przestrzeń wspólna jest wartością”.
Nagroda NIAiU – Przestrzeń wspólna jest wartością to konkurs dla absolwentów różnych kierunków na najlepsze prace magisterskie. Celem konkursu jest promocja najlepszych dyplomów oraz motywowanie studentów do podejmowania tematu przestrzeni wspólnych i publicznych, czy obiektów użyteczności publicznej w swoich pracach magisterskich.
Nagroda przyznawana jest w dwóch kategoriach: projektowej oraz teoretycznej.
W kategorii projektowej ocenione zostały prace z zakresu architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, wzornictwa, grafiki użytkowej, konserwacji zabytków oraz dziedzin pokrewnych obejmujące projekty dotyczące przestrzeni publicznych – np. placów, ulic, przestrzeni zielonych, rekreacyjnych, obiektów sportowych, projektów w skali urbanistycznej – np. plany urbanistyczne, strategie rewitalizacji oraz projekty budynków użyteczności publicznej – takich jak szkoły, szpitale, urzędy, obiekty kultury.
W kategorii teoretycznej oceniono prace opisujące zjawiska zachodzące w przestrzeni publicznej, dotyczące budynków publicznych, typologii, historii i zmian społeczno-gospodarczych, tj. prace z zakresu historii sztuki, historii architektury, teorii architektonicznej, procesów demograficznych, socjologii, antropologii, filozofii, ekonomii, kulturoznawstwa, ochrony dóbr kultury, ochrony środowiska, prawa, zarządzania oraz wszystkich innych aspektów dotyczących kształtowania i funkcjonowania budynków i przestrzeni wspólnych.
Wyniki
Kategoria: praca projektowa
W tegorocznej edycji konkursu, jury w składzie: dr hab. inż. arch. Bolesław Stelmach (Dyrektor NIAiU), mgr inż. arch. Magdalena Federowicz-Boule, dr inż. arch. Jerzy Grochulski, w kategorii dyplomowa praca projektowa przyznało:
Nagrodę Główną
Julii Wild
za pracę pod tytułem Krainy Kresów. Projekt, z którego wynika, iż należy poświęcać niewidzialnemu znacznie więcej uwagi.
promotor: dr inż. arch. Jan Kubec
Wydział Architektury, Politechnika Śląska
Uzasadnienie:
Nagrodę przyznano za unikalną kreację przestrzeni pamięci na terenach Roztocza Wschodniego. Autorka wskazuje na unikalne w skali europejskiej, wartości kulturowe i przyrodnicze tego regionu, które mimo to (a może właśnie dlatego) mają wymiar uniwersalny. Zachwyca niezwykła wrażliwość zauważania i rozumienia Miejsc, które Autorka z niezwykłym talentem umiała zdefiniować w przestrzeni. Nagrodę przyznano za poetyckość i subtelność autorskiej wypowiedzi; trafne użycie minimalnych ale znakomicie dobranych środków artystycznych, wzmacnia siłę przekazu.
Idea projektu opiera się na zauważeniu i podkreśleniu tytułowych Krain, występujących w liczbie mnogiej, w celu ukazania różnorodności ‘warstw’ budujących obraz Kresów – biorąc pod uwagę m.in. kontekst historyczny, geograficzny, społeczno-kulturowy i stan obecny. Projekt jest przedstawiony w siedmiu częściach: cerkwisko, aż pod las, kwiaty, rzeka, ogrody, cerkiew, światło. Projektowane miejsca, zamiast tłumaczyć, mają wskazywać, czynić widocznym, pokazać istnienie – nie są po to, by ilustrować w pełni. Istotne jest w nich ‘niewysłowione’.
Praca podejmuje temat przestrzeni znikających – trafiających, z różnych przyczyn, do sfery niewidzialności – fizycznej lub/i niefizycznej. Osią projektu jest pamięć zachowana w krajobrazie, jako całości oraz fragmentarycznie – w jego elementach (np. łąki, jeziora, roślinność), obserwowana z perspektywy hic et nunc. Równolegle, praca podkreśla znaczenie wędrówki w projektowaniu i doświadczaniu, szeroko pojętych, miejsc i miejsc pamięci oraz wartość w zachowaniu ich tajemnicy. Autorka wskazuje na potrzebę budowania tożsamości przestrzeni, również poprzez świadomość jej historii. Zwraca uwagę na rolę pustki i potrzebę rozwijania praktyki uważności. Celem jest wskazanie, iż niewidzialność nie oznacza nieobecności a pustka nieistotności.
Do słów kluczowych: Kresy, niewidzialność, krajobraz, pamięć, zapomnienie, pustka, tożsamość, tajemnica trzeba dodać słowo cisza. Dzisiaj, w tak krzyczącym zewsząd Świecie, tylko w ciszy można usłyszeć swoje myśli.
Wyróżnienie
Patrycji Baran
za pracę pod tytułem Potok Trzebyczka. Kształtowanie błękitno-zielonej infrastruktury.
promotor : dr hab. inż. arch. Krzysztof Kafka, prof PŚ
Wydział Architektury, Politechnika Śląska
Uzasadnienie:
Jury Konkursu przyznało wyróżnienie za podjęcie i interesujące rozwiązanie tematu możliwości wykorzystania potencjału terenów znajdujących się nad potokiem Trzebyczka w Dąbrowie Górniczej.
Tereny nadrzeczne często stanowią istotny element przestrzenny polskich miast, a ich często niedoceniana wartość funkcjonalna i estetyczna stanowi wskaźnik jakości przestrzennej tych obszarów. Ich funkcje przyrodnicze, krajobrazowo-przestrzenne, ekonomiczne i społeczne w pełni uzasadniają poszukiwania dla nich nowych rozwiązań pokazujących ich potencjał i znaczenie dla organizacji życia społecznego i gospodarczego lokalnej społeczności. Wyróżniona praca funkcję tę spełnia, stanowiąc analizę i projekcję możliwości przekształcenia oraz zagospodarowania nadbrzeżnych terenów potoku Trzebyczka jako „Priorytetowego obszaru rewitalizacji dzielnicy Ząbkowice” w Dąbrowie Górniczej.
W wyróżnionym projekcie przedstawiona została koncepcja różnych interwencji architektonicznych i urbanistycznych, jako przykładowych sposobów nadania tym terenom potencjału użytkowego, będącego podstawą dla ochrony ich wartości krajobrazowych, przywrócenia im funkcji środowiskowych i przyrodniczych oraz wbudowania w nie nowych funkcji o charakterze publicznym i społecznym w szeroki sposób wykorzystujących ich błękitno-zieloną infrastrukturę.
Wyróżniona praca jest ważnym głosem w dyskusji na temat sposobów pożytkowania miejskich terenów zielonych dla organizacji życia społecznego przy zachowaniu ich funkcji ekologicznej jako błękitno-zielonej infrastruktury kluczowej dla utrzymania bioróżnorodności i jakości środowiska przyrodniczego.
Pokazane w pracy propozycje rewitalizacji terenów nad ciekiem wodnym, przy równoczesnej jego renaturyzacji są istotnymi przykładami wpisywania elementów wód otwartych w krajobraz miejski, przy równoczesnym analitycznym przedstawieniu sposobów ochrony terenów zurbanizowanych przed opresyjnym działaniem cieków wodnych.
Zaproponowane w projekcie sposoby przywracania potokowi Trzebyczka jego funkcji społecznej można uznać za próbę budowania modelu, który wykorzystując walor lokalnego, ale równocześnie miejskiego korytarza ekologicznego, zachowuje dla niego rolę bezpiecznika przed skutkami aktualnie spotykanych zmian klimatycznych, w tym zagrożeń powodowanych deszczami nawalnymi.
Dzięki zaproponowanym rozwiązaniom Autorka buduje wobec mieszkańców dzielnicy ofertę użytkową, która poprzez swą funkcjonalną wielowątkowość stanowić będzie siłę sprawczą dla tworzenia pomiędzy nimi istotnych i różnorodnych więzi interpersonalnych, stając się oczekiwaną osią dla ich socjalizacji, a poprzez otwartość propozycji otwiera analogiczną możliwość kreowania podobnych relacji z innymi mieszkańcami miasta.
Wyróżnienie
Kacprowi Borkowi
za pracę pod tytułem Cyrkularność cyklu życia obiektu architektonicznego. Adaptacja budynku Traserni w Stoczni Gdańskiej.
promotor: dr inż. arch. Marcin Goncikowski
Wydział Architektury, Politechnika Warszawska
Uzasadnienie:
Praca została wyróżniona za trafną identyfikację problemu oraz podjęcie próby jego rozwiązania w kontekście cyrkularności cyklu życia istniejącego obiektu architektonicznego. Autor skutecznie analizuje i proponuje rozwiązania dotyczące wprowadzenia elementów budynku do obiegu zamkniętego, co stanowi najważniejszy aspekt zrównoważonego rozwoju w dzisiejszej architekturze. W szczególności, docenić należy podejście polegające na maksymalnym wykorzystaniu istniejących zasobów oraz dokładne rozwarstwienie obiektów przeznaczonych do demontażu z myślą o recyklingu.
Projekt umiejętnie ilustruje, w jaki sposób można zminimalizować ilość nowych materiałów budowlanych, poprzez ponowne wykorzystanie elementów pochodzących z obiektów przeznaczonych do rozbiórki. Usytuowanie w istniejącej hali przemysłowej na terenie Stoczni Gdańskiej w pełni modularnej struktury opartej na powtarzalnych elementach drewnianych pozwala na ulokowanie w niej przetwórstwa, które służyć ma przywracaniu do obiegu odpadów budowlanych takich jak okna, izolacje, elementy wyposażenia wnętrz, a choćby sprzęt AGD i tekstylia, co znakomicie wpisuje się w ideę minimalizacji wpływu budownictwa na środowisko.
Niezwykle cenną częścią projektu jest zauważenie potencjału nieużytków i odpadów budowlanych, które stają się inspiracją do decyzji projektowych. Autor pokazuje, iż materiały te mogą stać się wartościowym surowcem budowlanym, który można ponownie wprowadzić do obiegu. Praca trafnie porusza problem odejścia od modelu liniowej gospodarki, na rzecz gospodarki cyrkularnej, co nie tylko odpowiada na współczesne wyzwania, ale również daje nadzieję na bardziej zrównoważony rozwój, jest odpowiedzią na podejście do recyklingu w architekturze i daje przemyślaną odpowiedź na współczesne wyzwania związane z gospodarką cyrkularną. Projekt ukazuje, jak architektura może włączyć się w proces redukcji odpadów i tworzenia bardziej ekologicznych rozwiązań dla przyszłości.
Kategoria: praca teoretyczna
W kategorii teoretyczna praca magisterka, jury w składzie: dr inż. arch. Tomasz Sławiński mgr Tomasz Fudala (kurator MSN), dr hab. Marta Leśniakowska prof. (IS PAN) przyznało:
Nagrodę główną
Magdalenie Penther
za pracę pod tytułem Mieszkać i pracować-wzajemne przenikanie funkcji we współczesnej przestrzeni mieszkalnej
promotor: dr Mateusz Marczewski
Wydział Nauk Humanistycznych, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
Uzasadnienie:
Pani mgr Magdalena Penther podjęła problem ewolucji pojęcia zamieszkiwania oraz oddziaływania sfery prywatnej i zawodowej we współczesnym domu jako szczególnego rodzaju dobra wspólnego. W oczywisty sposób tematyka pracy wynika z trudnych, bezpośrednio dotykających każdego z nas doświadczeń czasu pandemii i lockdownu w latach 2019-2021, a więc doświadczeń, które gruntownie zmieniły nasze rozumienie współzamieszkiwania, ujawniając nieuświadamiane wcześniej, nieoczywiste relacje zachodzące we współczesnym domu i jego funkcji. Celem pracy jest więc próba opisu i analizy tych związków między utrwaloną w rytuałach życia prywatnego sferą rodzinną/ prywatną, a obecną i/lub wkraczającą w tę sferę, nierzadko agresywnie, sferą życia zawodowego, co odsłonił tak drastycznie czas lockdownu.
Badania mgr Magdaleny Penther są interdyscyplinarne, łącząc zagadnienia architektury, socjologii, psychologii środowiskowej i filozofii, oraz uwzględniając także kwestie technologiczne. Trzy rozdziały pracy poświęcono więc: w rodz. 1 rozważaniom na temat roli, idei i symboliki domu, oraz jego struktury osadzonej na pojęciach komfortu, intymności i przestrzeni zamieszkiwania; w rozdz. 2 ewolucji pojęcia pracy i przestrzeni, gdzie dochodzi do przenikania się sfery prywatnej z zawodową, a jako studia przypadku analizie poddano takie przestrzenie, jak pracownie artystów, kibuce, oraz stacje badawcze i kosmiczne. W ostatnim 3 rozdziale analizie poddano złożoną relację publiczne-prywatne, podkreślając wpływ technologii i pracy zdalnej w funkcjonowaniu domu i jego mieszkańców.
Przyjęta strategia metodologiczna – interdyscyplinarność – pozwala pełniej zrozumieć dynamikę zmian społecznych, technologicznych i kulturowych współczesnego domu jako konsekwencję czasu lockdownu. A w efekcie otwiera pytanie o aktualne aspekty i sposoby dysponowania tą przestrzenią jako dobra szczególnego rodzaju, po to, by były one uwzględnione w obecnych powinnościach praktyki projektowej, służących dzisiejszym użytkownikom, ich potrzebom i oczekiwaniom.
Praca mgr Magdaleny Penther jest oparta na dobrze dobranej interdyscyplinarnej literaturze przedmiotu. Metodologicznie reprezentując ujęcie interdyscyplinarne sytuuje omawianą problematykę w polu współczesnych badań kulturowych i socjologicznych z obszaru urban studies, z jego pojęciem miasta jako „tragedii wspólnego pastwiska” i w odświeżający sposób kontekstualizuje przestrzeń domu/mieszkania z jego rytuałami współzamieszkiwania.
Biorąc pod uwagę wartości poznawcze pracę Pani mgr Magdaleny Penther pt. „Mieszkać i pracować – wzajemne przenikanie funkcji współczesnej przestrzeni mieszkalnej”, napisaną na studiach drugiego stopnia Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej (SWPS) w Warszawie, na Wydziale Nauk Humanistycznych, kierunek Media i kultura cyfrowa, pod kierunkiem dra Mateusza Marczewskiego – jury VII edycji konkursu za 2024 rok wysoko oceniło tę pracę i jednogłośnie przyznało mgr Magdalenie Penther Grand Prix.
Wyróżnienie
Agacie Goleśnej
za pracę pod tytułem Wykorzystanie idei neurourbanistyki do poprawy jakości życia w środowisku zbudowanym i redukcji stresu miejskiego.
promotor: dr hab inż. arch. Szymon Opania, Prof.PŚ
Wydział Architektury, Politechnika Śląska
Uzasadnienie:
Przedstawiona praca opisuje teorię i praktykę neurourbanistyki jako interdyscyplinarnej dziedziny łączącej neuronaukę i urbanistykę. U jej podstaw stoi przekonanie, iż dzięki wykorzystaniu najnowszych metod badawczych można zyskać nowe spojrzenie na projektowanie w celu poprawienia jakości życia w środowisku zbudowanym. Praca skupia się na percepcji przestrzeni miejskiej i jej wpływie na doświadczenia jednostek w środowisku zbudowanym. Autorka analizuje sposoby organizacji przestrzeni publicznej, strategie poruszania się po mieście oraz projektowanie zieleni miejskiej.
Jury doceniło sposób w jaki autorka porusza się wśród teorii dotyczącej stresu miejskiego i w jaki sposób przedstawia możliwości wykorzystania idei neurourbanistyki do poprawy dobrostanu psychicznego mieszkańców. Ważnym aspektem pracy jest zidentyfikowanie wytycznych projektowych, które mogą się przyczynić do poprawy jakości życia mieszkańców i redukcji negatywnych bodźców w mieście.
Wyróżnienie
Aleksandrze Matusiak- Kaseji
za pracę pod tytułem Zmysł a forma. Projekt przedszkola sensorycznego w Nowej Gazowni w Poznaniu.
promotor: dr hab. Natalia Kliśko-Walczak
Wydział Architektury Wnętrz, Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu
Uzasadnienie:
Pani mgr Aleksandra Matusiak-Kaseja podjęła problematykę związaną ze zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży, czynników wpływających na kwestie emocjonalne i możliwości ich rozwiązania, uwzględniając takie kwestie, jak sensoryczność, nadwrażliwość, podwrażliwość i ich wpływ na człowieka, a więc związane ze zmysłami i ich funkcjonowania w obszarze wizualnym, zwłaszcza projektowania architektonicznego i designerskiego wspomagającego odbiór psychologiczny użytkownika (neurodesign). Istotnym elementem tych rozważań, osadzonych na aktualnym nurcie w sztuce/architekturze i badaniach nad nimi teorii sensualnej (senosuous theory) jest kwestia ekologiczna, dlatego omówiona została rola przyrody w rozwoju człowieka i jej wpływu na zdrowie psychiczne.
Rozważania te, inspirowane różnymi aktualnymi tendencjami i nurtami we współczesnej refleksji nad kulturą artystyczną i architektoniczną, mają na celu prezentację idei projektu autorstwa Aleksandry Matusiak-Kaseji nowoczesnego, odpowiadającego współczesnym wyzwaniom, powinnościom i koniecznościom przedszkola jako multisensorycznego otoczenia człowieka. Praca powstała jako odpowiedź na nasilające się problemy psychiczne i fizyczne dzieci i autorka przyznaje, iż podstawowym impulsem do opracowania tematu było zapoznanie się z aktualnymi statystykami i informacjami nt. zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, co, jak przyznaje, było dla Niej, w swojej skali wstrząsem.
Celem pracy jest więc opis i analiza tych kwestii jako punktu wyjścia dla holistycznego opracowania nowego modelu przedszkola w oparciu o doświadczenia obserwowane w innych krajach. Badania mgr Aleksandry Matusiak-Kaseji są interdyscyplinarne łącząc zagadnienia kulturowe, architektoniczne, designu, socjologiczne, psychologii środowiskowej i technologii. Praca oparta na dobrze dobranej literaturze przedmiotu jest teoretycznym ugruntowaniem dla pracy projektowej Autorki, czego efekty pokazane zostały w licznych fotografiach.
Biorąc pod uwagę wartości poznawcze pracy Pani mgr Aleksandry Matusiak-Kaseji pt. „Zmysł a forma. Projekt przedszkola sensorycznego w budynku Nowej Gazowni w Poznaniu” napisanej na studiach drugiego stopnia Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, na Wydziale Architektury Wnętrz i Scenografii, pod kierunkiem dr hab. prof. UAP Natalii Kliśko-Walczak i dr hab. prof. UAP Jakuba Żmidzińskiego – jury VII edycji konkursu za 2024 rok jednogłośnie przyznało mgr Aleksandrze Matusiak-Kaseji wyróżnienie.
Oprócz zasadniczego rozstrzygnięcia konkursu NIAiU – Przestrzeń wspólna jest wartością – kategoria teoria w roku 2024, polegającego na wskazaniu pracy nagrodzonej oraz dwóch równorzędnych wyróżnień, jury stwierdziło, iż w tegorocznej edycji konkursu wszystkie nadesłane prace przedstawiały wysoki poziom, w związku z czym dokonanie wyboru prac najlepszych przedstawiało trudne zadanie.
Jury dodatkowo wskazuje, iż wymienione poniżej prace, choć nie wyróżnione, zasługują na szczególną uwagę, cechując się intelektualną wartością dodaną, poprawnym warsztatem badawczym, sumiennym wykorzystaniem literatury przedmiotu, prawidłowymi rozwiązaniami projektowymi lub wdrożeniowymi, ciekawie dobranymi studiami przypadku:
Witolda Głogowskiego
praca pod tytułem Domy kultury na Górnym Śląsku i w Zagłębiu w okresie socjalizmu.
Promotor: prof. dr hab. Agnieszki Zabłocka – Kos
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych
Sylwii Chudzik
praca pod tytułem Adaptacje dworców i terenów pokolejowych na wybranych wrocławskich przykładach w porównaniu z dokonaniami zachodnioeuropejskimi.
Promotor: prof. dr hab. Agnieszka Zabłocka– Kos
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski
Anny Kuchty
praca pod tytułem Błękitno – zielona infrastruktura Wrocławia – ocena potencjału i perspektywy rozwoju.
promotor dr inż. Ewa Walter
Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu,
Ernesta Małkiewicza
praca pod tytułem ,,Od tego są tu władze miasta” – kształtowanie i społeczny odbiór przestrzeni publicznych w mniejszym mieście na przykładzie podzamcza w Piotrkowie Trybunalskim.
promotor: dr Piotr Płucienniczak
Wydział Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Cybisa w Warszawie
Gratulujemy!
