Mimo trudnych warunków rynkowych, wzrasta świadomość ekologicznych i etycznych aspektów w e-commerce [RAPORT]

Polscy konsumenci coraz bardziej doceniają znaczenie społecznie odpowiedzialnego rozwoju, choć ekonomiczna niepewność i rosnąca inflacja wyraźnie wpływają na ich wybory zakupowe.

Z najnowszego raportu Izby Gospodarki Elektronicznej „Odpowiedzialny e-commerce” wynika, iż mimo trudnych warunków rynkowych, wzrasta świadomość ekologicznych i etycznych aspektów w e-commerce. Konsumenci coraz częściej kierują się odpowiedzialnymi wyborami, oczekując od e-biznesu wsparcia i wskazówek, które pomogą im podejmować zrównoważone decyzje. Czy branża e-commerce odpowie na ten apel i wykorzysta potencjał odpowiedzialnych konsumentów?

Green-stagnacja czy green-inflacja?

W tak pragmatycznym i rozsądnym „smart” społeczeństwie jak polskie, kwestie ekologii i społecznie odpowiedzialnego rozwoju mają „pod górkę” jeżeli chodzi o zyskanie na popularności i skali, szczególnie jeżeli pojawią się tzw. „distractors”, czyli czynniki, które kierują uwagę i portfele konsumentów na inne, bardziej „przyziemne” cele. Byciu „green” może zaszkodzić i zaszkodził m.in. covid-19, ponieważ ludzie skupiali się wtedy na podstawowych potrzebach i zachowaniu zdrowia swojego i swoich bliskich. w tej chwili inne czynniki wciąż przeszkadzające idei „green commerce” i „green e-commerce”, czy też sprawiające, iż konsumenci skupiają się na „tu i teraz” a nie na przyszłości, to inflacja i wojna w Ukrainie.

W tym roku nie wzrosła wśród polskich konsumentów świadomość tego, czym jest społecznie zrównoważony rozwój, ESG czy etyka w e-commerce, ale być może nie ma się co dziwić, jeżeli zauważymy, iż w tym roku swoją sytuację materialną dobrze ocenia 71 proc. badanych vs 88 proc. 12 miesięcy temu a 71 proc. (vs 56 proc. w 2023) deklaruje, iż zarabia mniej niż 5000 zł miesięcznie. I to wszystko w kraju, gdzie jeszcze kilka miesięcy temu inflacja osiągała tempo kilkunastu proc. w skali miesiąca. W tych warunkach warto docenić każdy, choćby najmniejszy krok konsumentów i e-biznesu w kierunku społecznie odpowiedzialnego rozwoju i społecznie odpowiedzialnych zakupów.

One small step for a man

Pomimo tego, iż rynek skłania ku pragmatycznym decyzjom, konsumenci nie pozostają obojętni na ideę społecznej odpowiedzialności i „dokładają swoją green-cegiełkę” podczas zakupów w e-commerce. Wybierając e-sklep, Polacy zwracają uwagę przede wszystkim na promocje, niskie ceny, asortyment oraz czas i metody dostawy, czyli przede wszystkim pragmatyczne czynniki. Warto jednak zauważyć, iż w tym roku przewaga kwestii cen (niskie ceny, promocje) nie jest aż tak wyraźna. Wzrosły za to znacznie wskazania na czynniki związane ze społecznie odpowiedzialnym rozwojem i etyką w e-commerce. Dla 26 proc. (+11p.p.) e-klientów ważna jest stojąca za marką i produktem idea. 25 proc. internautów (+6p.p.) zwraca uwagę na posiadane certyfikaty oraz uczciwość praktyk biznesowych. 24 proc. (+6p.p.) zwraca uwagę na informacje o zaangażowaniu marki w akcje społecznie pozytywne.

Co 5. badany zwraca uwagę na etyczne traktowanie przez e-firmę pracowników i podobnie – co 5. – na dostępność e-sklepu dla osób ze szczególnymi potrzebami. Natomiast jeżeli chodzi o wybór samego produktu w e-sklepie, podstawowe czynniki również pozostają bardzo praktyczne, jak cena, jakość, marka, skład i opinie innych konsumentów, ale wskazania na elementy związane ze społecznie odpowiedzialnym rozwojem i ekologią także znacząco wzrosły. W tym roku aż 26 proc. (+ 6p.p.) konsumentów zwraca uwagę na naturalność, a 23 proc. (+3p.p. vs 2023, + 8p.p. vs 2022) bierze pod uwagę miejsce produkcji. Na sposób produkcji oraz certyfikaty zwraca uwagę niemal co 4. e-kupujący (24 proc.). Z kolei 31 proc. zwraca uwagę na skład produktu. Generalnie aspekty związane ze społecznie odpowiedzialnym rozwojem mają znaczenie dla 64 proc. konsumentów kupujących w sieci (+4p.p.).

– Raport e-Izby „Odpowiedzialny e-Commerce” to istotny wkład w kształtowanie przyszłości handlu internetowego w Polsce. W obliczu rosnącej świadomości konsumentów oraz zaostrzających się regulacji, branża e-commerce przyjmuje nową odpowiedzialność – nie tylko sprzedaży, ale także wspierania zrównoważonych postaw wśród klientów. Materiał ten identyfikuje najważniejsze wyzwania i kierunki rozwoju w obszarze cyfrowego handlu, podkreślając znaczenie odpowiedzialności i zrównoważonego rozwoju. Omówione nowe tematy, jak recommerce, minimalizm oraz digital sustainability, tworzą cenne narzędzie dla firm, umożliwiając ocenę dotychczasowych działań i określenie priorytetów na przyszłość. Zaangażowanie e-Izby w tworzenie legislacji oraz edukację rynku jest integralnym wsparciem dla rozwoju etycznego i profesjonalnego e-commerce w Polsce, a raport stanowi najważniejszy element tych działań – komentuje Patrycja Sass-Staniszewska, Prezes Izby Gospodarki Elektronicznej.

E-weź odpowiedzialność

Konsument chce. Chce być społecznie odpowiedzialny, dokonywać pozytywnych, ale i rozsądnych wyborów. I to od cyfrowego biznesu oczekuje, iż ten wskaże mu, jakie decyzje zakupowe i codzienne dobrze wpływają na środowisko i są społecznie odpowiedzialne. Tak, tak – zdaniem konsumentów – to na e-biznesie (w podobnym stopniu jak administracji i organizacjach państwowych) spoczywa odpowiedzialność za to, jak będzie wyglądać przyszłość ludzkości w kontekście kondycji naszej planety co zrobić, aby przeciwdziałać potencjalnemu kataklizmowi. I tu jest lekcja dla e-sprzedawców do odrobienia. 65 proc. (+5p.p.) konsumentów deklaruje, iż bierze pod uwagę przy zakupach w sieci, czy e-sklep jest firmą działającą zgodnie z zasadami społecznie odpowiedzialnego rozwoju (SD). Na aspekt ekologicznego opakowania produktu uwagę zwraca 63 proc. internautów. To o +8p.p. więcej niż w 2023 roku. W tym roku również wzrosła chęć dopłaty za eko-opakowanie. Deklaruje ją 40 proc. (+6p.p.) badanych.

Polacy kupują produkty lokalne. Uważają, iż lokalne produkty są zwykle lepszej jakości (30 proc.), a co niemal co 4. jest zdania, iż kupowanie lokalnych produktów wspiera rodzime biznesy. Dodatkowo 16 proc. twierdzi, iż wybór rodzimych produktów dobrze wpływa to na środowisko, bo generuje mniejszy ślad węglowy. Polacy kupują produkty sezonowe. Co 5. konsument kupuje je czasami, 14 proc. robi to zawsze jak są dostępne, a kolejne 10 proc. jeżeli nie są a drogie. Jednakże angaż polskich konsumentów w aktywności prospołeczne marek jest znikomy i rok do roku spada. Konsumenci zdają się oczekiwać już nie społecznych kampanii, ale możliwości wsparcia idei „green” podczas każdych zakupów, np. chcą być eko-friendly wyszukując i wybierając produkty naturalne i zdrowe, rezygnując z produktów bez certyfikatów, wybierając opcję eko-pozytywnej dostawy i opakowania. Czy cyfrowe marki i e-sprzedawcy odpowiedzą na ten apel? Być może, ponieważ okazuje się, iż „eko-zakręceni” klienci to często osoby kupujące w e-commerce najczęściej (5+ razy w miesiącu), a także osoby zamożne z dużym portfelem (o dochodach 7000+ zł miesięcznie). To potencjał, którego nie da się zignorować.

Prezentowane dane pochodzą z 4 edycji badania i raportu „Odpowiedzialny e-commerce” zrealizowanego na zlecenie Izby Gospodarki Elektronicznej przez firmę badawczą Mobile Institute. Badanie przeprowadzone zostało na próbie 1974 internautów oraz 555 menedżerów w e-firmach. Opinie zebrano metodą CAWI, wykorzystując responsywne ankiety elektroniczne. Dane zostały zebrane na przełomie września i października 2024 roku. Są reprezentatywne dla internautów w Polsce pod względem struktury płci, wieku i wielkości miejsca zamieszkania.