NFOŚiGW odpowiada na apel izb rolniczych. Co dalej z usuwaniem folii rolniczych i azbestu?

Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się 31 lipca 2025 r. do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) o uruchomienie nowych naborów w dwóch programach:

• „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej”,
• „Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest”.

Fundusz odpowiedział pismem z 5 sierpnia. Jak podkreślono, temat odpadów na terenach wiejskich jest przez cały czas bardzo ważny, a NFOŚiGW prowadzi stałą analizę programów, aby je usprawniać.

NFOŚiGW odpowiada na apel izb rolniczych. Co dalej z usuwaniem folii rolniczych i azbestu?

Folia rolnicza – jednorazowa pomoc, bez nowych naborów

Program związany z usuwaniem folii miał charakter interwencyjny i jednorazowy – jego celem było sfinansowanie odbioru nagromadzonych w gospodarstwach odpadów, których rolnicy nie mieli gdzie oddać.
Fundusz przypomina, iż to rolnik jako wytwórca odpadów odpowiada za ich zagospodarowanie, a docelowo finansowanie takich działań powinno spoczywać na producentach opakowań i folii – zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta wynikającą z prawa UE.

Aktualnie kolejny nabór nie jest planowany – głównym powodem jest brak środków w budżecie NFOŚiGW, które można by przeznaczyć na ten cel.

Azbest – program działa, ale zbyt wolno

W przypadku azbestu od 2023 roku realizowana jest Część 2 Ogólnopolskiego programu – obejmuje ona dofinansowanie dla samorządów na zbieranie, transport i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest z gospodarstw rolnych.

Do tej pory:

• usunięto 9,27 mln m² pokryć dachowych, co dało ok. 139 tys. ton odpadów azbestowych,
• podpisano umowy na 100 mln zł, co pozwoliłoby unieszkodliwić 142 tys. ton azbestu,
• faktycznie wypłacono jednak tylko 31 mln zł, a potwierdzono zagospodarowanie 44 tys. ton, czyli 31,6% zdjętego azbestu.

NFOŚiGW ocenia, iż postęp jest zbyt wolny i konieczne jest przyspieszenie potwierdzania odbioru i utylizacji materiałów zawierających azbest.

Skąd pieniądze na kolejne działania?

Nowe środki na ten cel mogą zostać uruchomione dopiero po:

• pełnym rozliczeniu dotychczasowych umów,
• dostępności funduszy w budżecie,
• określeniu przyszłych wpływów do NFOŚiGW.

Obecnie jedynym źródłem przychodów na usuwanie azbestu mają być wpływy z administracyjnych kar pieniężnych, zapisane w projekcie ustawy o wyrobach zawierających azbest (nr UC60).

Rolnicy wciąż czekają na stałe i systemowe rozwiązania w zakresie odbioru odpadów rolniczych. Program usuwania folii nie zostanie wznowiony z powodu braku środków, a działania związane z azbestem idą zbyt wolno. NFOŚiGW zapowiada jednak analizę i możliwość uruchomienia dodatkowych funduszy, gdy tylko pozwolą na to finanse i przepisy.