Tegoroczne stawki dopłat bezpośrednich są wyraźnie niższe od ubiegłorocznych – szczególnie widać to w stawkach za ekoschematy, które ucierpiały nie tylko na skutek niekorzystnego kursu wymiany ale i … popularności.
Tegoroczny kurs po którym przeliczono krajowe stawki poszczególnych rodzajów pomocy – 4,2788 PLN/EUR – już sam w sobie jest przyczyną wyraźnie niższych stawek dopłat bezpośrednich zaproponowanych przez Ministerstwo Rolnictwa. Nie jest to oczywiście niczyja wina (nawet Tuska), nie można doszukiwać się tu żadnych spisków, zamierzonych działań kogokolwiek itp. teorii ponieważ praktycznie od grudnia ubiegłego roku kurs euro oscyluje w okolicach 4,30 zł.
Przy stałym budżecie, który na poziomie unijnym jest dzielony we wspólnej walucie, niekorzystna różnica 35 groszy na każdym euro daje już odczuwalny spadek dopłat – i to widać w stawkach dopłat podstawowych za 2024 rok:
*podstawowe wsparcie dochodów – 483,20 zł/ha, czyli spadek jedynie o 19,15 zł/ha, czyli nieco miej, niż wynikałoby to niższego kursu. Relatywnie małą obniżkę tej stawki zawdzięczamy przede wszystkim znacząco wyższej puli środków zarezerwowanej w budżecie PS – w ubiegłym roku przeznaczono na nią 1,39 mld euro, na ten rok budżet wynosi 1,512 mld euro.
*płatność redystrybucyjna – 168,79 zł/ha, czyli mniej 12,17 zł/ha,
*płatność dla młodych rolników – 256,55 zł/ha, mniej o 23,78 zł/ha.
Nieco inaczej wygląda sprawa z płatnościami związanymi z produkcją. W ich przypadku na ostateczną stawkę wsparcia wpływa nie tylko kurs wymiany euro ale i zainteresowanie konkretna płatnością – czyli liczba hektarów lub sztuk zwierząt zgłoszonych w skali całego kraju do poszczególnych rodzajów wsparcia. Do zmienności stawek wsparcia związanego z produkcja zdążyliśmy się już przyzwyczaić – choćby za sprawą dopłat do roślin strączkowych, które na przestrzeni lat zmieniały się znacząco w zależności od powierzchni uprawy tych roślin. W tym roku płatność do roślin strączkowych nie spadła na szczęście mocno, ale mamy inne istotne zmiany, także na plus – oto one:
Rodzaj płatności | Stawka 2024 | Stawka 2023 | Różnica |
Płatność do bydła | 320,35 zł/szt. | 343,46 zł/szt. | – 23,11 zł/szt. |
Płatność do krów | 409,86 zł/szt. | 439,41 zł/szt. | – 29,55 zł/szt. |
Płatność do owiec | 109,40 zł/szt. | 116,44 zł/szt. | – 7,04 zł/szt. |
Płatność do kóz | 47,83 zł/szt. | 47,84 zł/szt. | – 0,01 zł/szt. |
Płatność do roślin strączkowych na nasiona | 794,08 zł/ha | 823,91 zł/ha | – 29,83 zł/ha |
Płatność do roślin pastewnych | 430,18 zł/ha | 471,53 zł/ha | – 41,35 zł/ha |
Płatność do chmielu | 1852,03 zł/ha | 1 985,54 zł/ha | – 133,51 zł/ha |
Płatność do ziemniaków skrobiowych | 1580,89 zł/ha | 1 501,05 zł/ha | + 79,84 zł/ha |
Płatność do buraków cukrowych | 1253,34 zł/ha | 1 391,96 zł/ha | – 138,62 zł/ha |
Płatność do pomidorów | 2097,56 zł/ha | 2 047,34 zł/ha | + 50,22 zł/ha |
Płatność do truskawek | 1154,20 zł/ha | 1 237,42 zł/ha | – 83,22 zł/ha |
Płatność do lnu | 431,98 zł/ha | 463,10 zł/ha | – 31,12 zł/ha |
Płatność do konopi włóknistych | 125,32 zł/ha | 134,35 zł/ha | – 9,03 zł/ha |
Płatność niezwiązana do tytoniu – grupa Virginia | 2,52 zł/kg | 3,08 zł/kg | – 0,56 zł/kg |
Płatność niezwiązana do tytoniu – grupa pozostałe | 2,52 zł/kg | 3,08 zł/kg | – 0,56 zł/kg |
Uzupełniająca płatność podstawowa | 63,22 zł/ha | 77,97 zł/ha | -14,75 zł/ha |
Odrębna kwestia to stawki płatności za ekoschematy – te padły niestety ofiarą własnego sukcesu. Ze względu na bardzo duże zainteresowanie zostały dotknięte nie tylko skutkami niższego kursu euro ale i zastosowanymi w kilku przypadkach wskaźniki redukcji. W rezultacie zmiany stawek za ekoschematy obszarowe są znanie większe niż w przypadku pozostałych płatności:
Płatności w ramach ekoschematów obszarowych: | Stawki za 2024 r. |
Stawki za 2023 r. | Różnica | |
zł/ha | ||||
Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi | Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt | 432,05 | 524,45 | – 92,40 |
Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe | 432,05 | 524,45 | – 92,40 | |
Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy | 86,41 | 104,89 | – 18,48 | |
Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant z wapnowaniem | 259,23 | 314,67 | – 55,44 | |
Zróżnicowana struktura upraw | 223,18 | 314,67 | – 91,49 | |
Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji | 172,82 | 209,78 | – 36,96 | |
Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo | 259,23 | 314,67 | – 55,44 | |
Uproszczone systemy uprawy | 249,50 | 419,56 | – 170,06 | |
Wymieszanie słomy z glebą | 134,60 | 209,78 | – 75,18 | |
Obszary z roślinami miododajnymi | 891,32 | 1 256,77 | – 365,45 | |
Integrowana Produkcja Roślin | 810,96 | 1 363,77 | – 552,81 | |
Biologiczna ochrona upraw | 297,61 | 419,64 | – 122,03 | |
Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych | 242,86 | 292,27 | – 49,41 | |
Grunty wyłączone z produkcji | 418,89 | Nie było | n.d. |
Najbardziej spektakularne spadki to oczywiście Integrowana produkcja i uproszczone systemy uprawy, wymieszanie słomy z glebą czy biologiczna ochrona upraw. Trzy z nich cieszyły się tak dużą popularnością, iż konieczne było zastosowanie zmiany liczby punktów:
1) zróżnicowana struktura upraw – 0,860924;
2) uproszczone systemy uprawy – 0,721847;
3) wymieszanie słomy z glebą – 0,778828.
Dla integrowanej produkcji takowego współczynnika nie zastosowano tylko dlatego, iż ten ekoschemat nie jest rozliczany w systemie punktowym, natomiast obniżenie stawki o 40% mówi samo za siebie.
W tym roku więc na ekoschematach nie da się zyskać tyle co w roku ubiegłym – interesujące jak to przełoży się na wybór poszczególnych praktyk w przyszłym sezonie?
G.I.