9 miesięcy temu
Lista potrzebnych zmian w normach GAEC wydłuża się. Ostatnio trafiła ona na biurko prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych. Jakie punkty zawiera?
Potrzeba zmian w zakresie norm GAEC i ekoschematów regularnie powraca na afisz. Przemawiają za nimi m.in. regionalizacja, rozdrobnienie działek rolnych czy zróżnicowane warunki gospodarowania ze względu na położenie geograficzne. Tym razem odstępstw w warunkowości domaga się Dolnośląska Izba Rolnicza. Stosowny wniosek trafił już do Wiktora Szmulewicza, prezesa KRIR. Co konkretnie wymaga poprawy?
Zmniejszenie powierzchni utrzymania gleby pod okrywą
Norma GAEC 6 określa, iż co najmniej 80% gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa powinno być utrzymane pod okrywą ochronną gleby przez określony czas. Minimalny wymagany termin to od 1 listopada do 15 lutego następnego roku. Tymczasem warunki atmosferyczne nie zawsze ułatwiają spełnienie tej normy.
Pod tym względem rok 2023 jest wyjątkowo trudny dla producentów buraków czy kukurydzy. Albowiem z powodu pogody w wielu gospodarstwach żniwa tak przeciągnęły się w czasie, iż uniemożliwiły siew po kukurydzy. W związku z tym gospodarstwa nastawione na produkcję kukurydzy, będą miały poważny problem ze spełnieniem tej normy.
W związku z powyższym samorząd rolniczy proponuje jako spełnienie wymogu jedną z dwóch opcji:
- zmniejszenie minimalnej powierzchni utrzymania gleby pod okrywą jesienno-zimową,
- umożliwienie włączenia okresu jesiennego w tzw. okres newralgiczny.
GAEC 7: zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych
Przypomnijmy, norma ta określa zasady dywersyfikacji upraw dla gospodarstw, w których grunty orne obejmują powierzchnię powyżej 10 ha. W tym przypadku rolnik powinien prowadzić co najmniej trzy różne uprawy. Jednakże uprawa o największej powierzchni nie może zajmować więcej niż 65% gruntów ornych, a dwie uprawy o największej powierzchni nie mogą łącznie zajmować więcej niż 90% gruntów ornych.
W tym przypadku DIR wnioskuje o wprowadzenie dwóch ułatwień. Po pierwsze, o zwolnienie z dywersyfikacji upraw gospodarstw o większej powierzchni gruntów ornych (GO). Konkretnie Izba proponuje, aby to było do 30 ha GO. Po drugie, o rozszerzenie powierzchni, jaką może zajmować główna uprawa — do 70% GO.
Co z ugorami?
Kontrowersje budzi też norma GAEC 8 — utrzymanie elementów i obszarów nieprodukcyjnych. Norma ta wyznacza minimalne powierzchnie GO przeznaczanych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym na grunty ugorowane. W dużym uproszczeniu wynoszą one 4% w przypadku GO powyżej 10 ha oraz 3% jeżeli GO jest więcej niż 10 ha i 4% ich powierzchni przeznaczono na określone międzyplony czy wsiewki. Norma ta określa też elementy krajobrazów, które powinny być zachowane na wszystkich użytkach rolnych. Ponadto zakazuje ścinania żywopłotów i drzew podczas okresu lęgowego ptaków i wychowu młodych.
W tym przypadku DIR wnioskuje o zwolnienie z ugorowania gospodarstw ekologicznych, które i tak stosują praktyki przyjazne środowisku. Tym bardziej, iż ugorowanie pozbawia je możliwości otrzymania dotacji z tytułu prowadzenia produkcji ekologicznej.
Ponadto w ramach GAEC 8 Izba proponuje dopuszczenie możliwości wprowadzania upraw z przeznaczeniem na biopaliwa i biogaz, w celu wykorzystania na opał (w tym spalanie w piecach). Podobnie jak w przypadku dywersyfikacji upraw zwiększony powinien być limit GO zwolnionych z tej normy. A zatem, zdaniem samorządu rolniczego, odstępstwo to powinno dotyczyć gospodarstw posiadających do 30 ha GO.
Kiedy propozycje zmian w normach GAEC trafi do resortu rolnictwa?
Choć w tej chwili wniosek DIR jest rozpatrywany przez zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, niedługo może trafić bezpośrednio do MRiRW. Jednak czas na to jest dość niefortunny. Albowiem do końca 2023 roku został niespełna miesiąc, a nowy rząd dopiero się kształtuje. Trudno zatem przewidzieć, do kogo będzie należała ostateczna decyzja w tej sprawie.
Tymczasem rolnicy zostają z jeszcze jedną trudnością. Często bowiem nie wiedzą, np. co grozi za niespełnienie normy GAEC 6. Albo jaka jest kara za brak ugorowania. Tego typu pytania padają nie bez powodu. Mianowicie zasady sankcjonowania są po prostu dość niejasne. Dlatego ich sformułowanie w bardziej zrozumiały dla rolnika sposób to punkt, który zamyka listę potrzebnych zmian w zakresie warunkowości.
Źródło: DIR
