3 tygodni temu
Ponad 140 mln pasażerów kolei dalekobieżnej w 2050 r. Ponad 70 tys. pasażerów na dobę na odcinku między Warszawą i Lotniskiem CPK oraz prawie 60 tys. między CPK i Łodzią w 2035 r. Rosnący udział ruchu kolejowego w podróżach między polskimi miastami. Docelowo jedna czwarta podróży lotniczych w Europie Środkowo-Wschodniej możliwa do przejęcia przez kolej. Takie są aktualne wnioski z długofalowej prognozy ruchu kolejowego dla Polski przygotowanej przez Centralny Port Komunikacyjny.
Prognoza powstała w ramach największej dotychczas aktualizacji Pasażerskiego Modelu Transportowego. PMT to zaawansowane narzędzie analityczne, które służy do wykonywania tzw. międzygałęziowych prognoz ruchu (z uwzględnieniem różnych środków transportu).
Nowe prognozy są bardziej optymistyczne od poprzednich używanych przez spółkę CPK. Prognozowana liczba pasażerów w przewozach dalekobieżnych wzrosła ze 108 do 140 mln pasażerów. Dla 2032 r., czyli zakładanej daty uruchomienia Lotniska CPK i linii Kolei Dużych Prędkości Warszawa – CPK – Łódź prognozuje się między 107 a 117 mln pasażerów. Dla porównania: w ubiegłym roku kolej dalekobieżna w Polsce przewiozła 78 mln pasażerów.
Mimo iż dynamicznie przybyło pasażerów kolei w ostatnich latach, to kolejne wzrosty pasażerskie są przed nami. To znaczy, iż warto inwestować w kolej. Przygotowywane przez nas inwestycje kolejowe stawiają pasażera w centrum uwagi. Naszym celem jest skrócenie czasu i poprawa komfortu podróży oraz przeciwdziałanie wykluczeniu transportowemu. Będziemy wpisywać się w oczekiwania pasażerów, planując i budując nową infrastrukturę tak, żeby pociągi kursujące po liniach CPK nie woziły powietrza – mówi Maciej Lasek, pełnomocnik rządu ds. CPK.
W przypadku najnowszych prognoz spółka CPK porusza się w zakresie prognostycznym między wariantem W1 (bazowym) i W2 (dynamicznego rozwoju rynku), który zależy m.in. od efektów liberalizacji rynku przewozów dalekobieżnych i tempa pozyskiwania taboru do obsługi rosnącego popytu.
Aktualizacja prognoz była niezbędna, m.in. dlatego iż zwiększyliśmy do 320 km/h maksymalną prędkość eksploatacyjną, co doprowadziło do skrócenia czasów przejazdu i poprawy wskaźników efektywności linii kolejowych. Infrastruktura Kolei Dużych Prędkości, która jest warta dziesiątki miliardów złotych, powinna obsługiwać największe potoki pasażerskie. Przewozy będą dalej rosły, a to oznacza istotny impuls dla inwestycji CPK i PKP Polskich Linii Kolejowych, które będą wpisane w oczekiwania rynku i oparte na twardych liczbach – mówi Piotr Malepszak, wiceminister infrastruktury.
W perspektywie 2035 r. największej liczby pasażerów na linii „Y” można spodziewać się na odcinku między Warszawą i Łodzią. W wariancie bazowym jest to 70,5 tys. pasażerów, co można porównać do 175 pełnych pociągów Pendolino, między Warszawą i CPK oraz 59 tys. między CPK i Łodzią (tylu pasażerów zmieściłoby się w 147 Pendolino). Dla porównania: dziś na Centralnej Magistrali Kolejowej (CMK) między Włoszczową i Grodziskiem Mazowieckim podróżuje ok. 20 tys. osób w ciągu doby.
Kolejne miejsce pod względem spodziewanego natężenia ruchu dobowego zajmuje odcinek z Łodzi do Sieradza (33,5 tys. osób na dobę), w którym to mieście linia KDP „Y” rozgałęzia się na Wrocław i Poznań, co też przekłada się na to rozdzielenie potoków ruchu (po 16 – 18 tys. pasażerów dziennie).
Przewidywana w 2035 r. liczba pasażerów na stacji CPK to 30,6 tys. na dobę, co przekłada się na 11,2 mln pasażerów rocznie. Ta skala ruchu porównywalna jest z dzisiejszą Warszawą Wschodnią. Potencjał wzrostu ruchu jest tu znaczący – w 2050 r. ma to być 48,2 tys. pasażerów dobowo, czyli 17,6 mln w ciągu roku. To tyle, ile obsługuje dziś stacja Katowice Główne.
Założenia prognoz uwzględniają budowę kolejowej łącznicy, która umożliwi skomunikowanie południa Polski z Lotniskiem CPK, w tym m.in. z Krakowa i Katowic.
Na powyższej mapie widać prognozowany dobowy wzrost liczby pasażerów w 2050 r. (względem 2023 r.) na poszczególnych stacjach pasażerskich obsługiwanych przez pociągi dalekobieżne. Liczby pokazują, iż pomimo dynamicznego wzrostu przewozów w całej Polsce w ostatnich 10 latach, dalsze dynamiczne wzrosty będą możliwe.
Oto kilka przykładów najbardziej dynamicznego prognozowanego wzrostu liczby podróżnych na poszczególnych stacjach do 2050 r.: dla Zamościa jest to 445 proc., dla Nowego Sącza 425 proc., Grudziądza 206 proc., Ełku 200 proc., Sieradza 193 proc., Białegostoku 181 proc., Zielonej Góry 100 proc., Koszalina 79 proc.
Na podstawie prognoz wymiany pasażerskiej widać jak na dłoni, iż beneficjentami inwestycji kolejowych CPK staną się nie tylko największe miasta, ale też ośrodki średniej wielkości. Wydane na nową infrastrukturę kolejową pieniądze będą efektywnie służyć, ponieważ zachęcimy ludzi do przesiadki na kolej. Ludzie będą chcieli coraz więcej podróżować pociągami, kiedy będzie to dla nich atrakcyjne czasowo, wygodne i opłacalne – mówi Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK ds. inwestycji kolejowych.
PMT został rozbudowany o Litwę, Łotwę i Estonię w celu lepszego odwzorowania wpływu projektu Rail Baltica na wyniki prognoz ruchu w obszarze Polski. Linia Rail Baltica poprzez realizowany przez PLK polski odcinek będzie łączyła się z linią „Y” Warszawa – CPK – Łódź – Wrocław / Poznań.
Najnowszy model PMT został też rozbudowany o 11 lotnisk zagranicznych: Pragę, Ostrawę, Wiedeń, Budapeszt, Koszyce, Lwów, Wilno, Rygę, Tallinn, Hamburg i Berlin. W aktualizacji modelu spółka CPK uwzględniła też najnowsze prognozy ruchu lotniczego Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Lotniczych (IATA) – z końca 2024 r.
Model PMT przestał dotyczyć wyłącznie Polski, a teraz odnosi się do całego regionu. Polska kolej może stać się kręgosłupem komunikacyjnym dla Europy Środkowo-Wschodniej. Co więcej, na krótkich dystansach pociąg może być atrakcyjniejszy od samolotu. Z tych prognoz wynika, iż w perspektywie 2050 r. możliwe jest przejęcie ok. 2,5 mln pasażerów rocznie, co stanowi ok. 25 proc. wszystkich podróży samolotami między analizowanymi miastami – mówi Michał Pyzik, wicedyrektor Biura Wdrażania Strategii i Planowania Podprogramu Kolejowego CPK.
Największa dotychczas aktualizacja PMT została wykonana siłami własnymi spółki CPK, czyli przez zatrudnionych w spółce polskich inżynierów z Politechniki Warszawskiej, Krakowskiej, Gdańskiej, Poznańskiej i Wrocławskiej.
Jako dane wejściowe zostały wykorzystane materiały z m.in. Kompleksowych Badań Ruchu (KBR), Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT), Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (IATA), Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR), PKP PLK, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) oraz Horyzontalnego Rozkładu Jazdy (HRJ).
Do obliczeń liczby pasażerów eksperci CPK wykorzystali program PTV VISUM. Jako dane kalibracyjne posłużyły m.in. materiały z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), statystyki kolejowe i dane o wymianie pasażerskiej na stacjach z Urzędu Transportu Kolejowego (UTK), macierze biletowe PKP Intercity i pomiary drogowe GDDKIA.
Jak wynika z urealnionych harmonogramów CPK, do końca 2032 r. zostanie zbudowany i oddany do użytku odcinek KDP między Warszawą, stacją CPK i Łodzią, co zbiegnie się w czasie z przeniesieniem ruchu na nowe Lotnisko CPK. Pozostałe odcinki linii „Y”: Łódź – Wrocław i Sieradz – Poznań mają zostać uruchomione do końca 2035 r.
O kolejności następnych spośród przygotowywanych inwestycji kolejowych rozstrzygnie projekt Zintegrowanej Sieci Kolejowej (ZSK) przygotowywany na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury przez CPK, PKP PLK i IRMiR.
Najbliższa aktualizacja PMT jest planowana w 2026 r. – po ogłoszeniu rekomendacji dotyczących nowych inwestycji kolejowych w ramach ZSK i publikacji przez GUS wyników Badania Mobilności Transportowej Ludności Polski oraz Generalnego Pomiaru Ruchu 2025 realizowanego w tej chwili przez GDDKiA.
Nowe prognozy ruchu kolejowego (KLIK).
Źródło: CPK
Fot. CPK
Zobacz również:
