Ochrona sadów przed brunatną zgnilizną. Zalecenia na sierpień 2025

Wilgotne i ciepłe lato 2025 r. stworzyło idealne warunki do rozwoju moniliozy, groźnej choroby jabłoni i grusz oraz śliw. Dlatego ochrona sadów przed brunatną zgnilizną jest w tym sezonie priorytetem dla sadowników. Szczególnie jest to wskazane w okresie poprzedzającym zbiory. Zatem, jak skutecznie chronić jabłka, gruszki i śliwki?

Sierpień 2025 r. w wielu rejonach kraju przynosi wysoki poziom wilgotności powietrza. W efekcie częste opady i wysoka temperatura sprzyjają rozwojowi patogenów z rodzaju Monilinia. Jak z nimi walczyć, aby ochronić owoce przed masowymi stratami?

Dlaczego sierpień to czas podwyższonego ryzyka?

W takich warunkach jak: wysoka wilgotność i ciepło, ponadto sporo uszkodzonych owoców na skutek gradobicia czy przymrozków, ochrona sadów przed brunatną zgnilizną staje się ważnym elementem strategii produkcji owoców. Problem nasila się jeszcze bardziej tam, gdzie owoce są uszkodzone przez owocówkę jabłkóweczkę lub zwójki. Generalnie — wszelkie rany na skórce stają się „bramą” dla infekcji grzybami Monilinia spp.

Brunatna zgnilizna rozwija się na jabłkach i gruszkach oraz śliwkach i innych pestkowych (brzoskwinie, morele) szczególnie intensywnie, gdy:

• występują wysoka wilgotność i umiarkowana bądź wysoka temperatura,
• drzewa są gęsto ulistnione i słabo przewietrzane,
• owoce są mechanicznie uszkodzone lub nakłute przez szkodniki,
• w sadzie pozostały „mumie” po poprzednim sezonie — zaschnięte, porażone owoce i one przezimowały na drzewach.

W tym roku niemal idealne warunki do infekcji pojawiły się w wielu rejonach Polski już w lipcu i utrzymują się w sierpniu.

Ochrona sadów przed brunatną zgnilizną — zalecenia praktyczne

Generalnie w tym artykule zajmiemy się ochroną przed chorobą, ze wskazaniem na przedzbiorczą ochronę owoców przeznaczonych do długiego przechowania. Natomiast jeżeli konieczne jest przypomnienie opisu objawów choroby i szczegóły dotyczące rozwoju jej sprawców, czytaj: Choroby drzew owocowych — top 5 najgroźniejszych

Usuwanie porażonych owoców

Regularne obrywanie i usuwanie z drzew owoców z pierwszymi objawami choroby ogranicza źródło zarodników. Dotyczy to także owoców leżących na ziemi. Warto je zbierać i usuwać poza sad. Wszystko po to, aby fermentujące nie wabiły owadów, które przeniosą zarodniki na owoce znajdujące się na drzewie.

Cięcie przewietrzające

Letnie cięcie poprawia dostęp światła i powietrza do wnętrza korony. W ten sposób ograniczamy wilgotność w koronie drzewa i skracamy czas zwilżenia owoców po opadach czy rosach.

Zwalczanie szkodników

Konieczne są systematyczne monitoring i redukcja populacji szkodników w tym czasie obecnych w sadach. Przede wszystkim owocówki jabłkóweczki, owocówki śliwkóweczki, zwójek liściowych i innych gąsienic uszkadzających liście i owoce, muszki plamoskrzydłej. Zmniejszamy w ten sposób liczbę uszkodzeń, przez które patogen wnika do owocu.

Zabiegi fungicydowe

W okresach wysokiego ryzyka należy zastosować środki grzybobójcze zarejestrowane do zwalczania brunatnej zgnilizny, zwanej również moniliozą. Szczególnie jest to potrzebne przed spodziewanymi opadami, w fazie dojrzewania owoców. Nadchodzący sezon przechowalniczy może być bowiem kolejnym optymistycznym dla tych sadowników. Szczególnie dla tych, którzy będą mieli deserowe jabłka i gruszki, czytaj: Perspektywy cen jabłek — kogo czeka rozczarowanie?

Dlatego warto szczególnie teraz inwestować w jakość i przydatność owoców do długiego przechowania. Myślę tutaj oczywiście o jabłkach i gruszkach.

Ochrona sadów przed brunatną zgnilizną — najskuteczniejsze środki

Środki przeciwko brunatnej plamistości na jabłkach i gruszkach

Ochrona sadów jabłoniowych i gruszowych przed brunatną zgnilizną drzew ziarnkowych w drugiej połowie lata wpływa na wyeliminowanie jednej z groźniejszych chorób przechowalniczych jabłek i gruszek

fot. Anita Łukawska

Fungicydy konwencjonalne do stosowania w sierpniu (konieczna dokładna lektura etykiety czy rejestracja dotyczy jabłoni czy gruszy, zwracaj uwagę na fazę BBCH i karencję)

• cyprodynil + fludioksonil — Switch 62,5 WG, Bamse, Botrefin, Cypro-Fludio-Life, Cypros, Fludiocyp Pro 62,5 WG, LS Cypro-Fludio, Pleśń Stop, Serenva, Sextans 62,5 WG, Sketch 62,5 WG, Society, Sorvin,
• difenokonazol + kaptan — Kapduo ReNovo 72,5 WG, Kapster ReNovo 72,5 WG, KAPTAN PLUS ReNovo 72,5 WG, Shavit Gold 72,5 WG,
• fludioksonil — Geoxe 50 WG,
• fluopyram + tebukonazol — Luna Experience 400 SC,
• kaptan — El Cappo 80 WG, Kapelan 80 WG, Kapłan 80 WG, Pastor 80 WG, Scab 480 SC, Scab 80 WG, Whitable (Biszop 80 WG).

Fungicydy biologiczne

• Aureobasidium pullulans — Blossom Protect.

Brunatna plamistość śliwek — zwalczanie

Ochrona sadów śliwowych przed brunatną zgnilizną drzew pestkowych zapobiega masowym stratom owoców

fot. Anita Łukawska

Fungicydy konwencjonalne do stosowania w sierpniu (w zależności od odmiany — zwracaj uwagę na fazę BBCH i karencji)

• boskalid + piraklostrobina — Signum 33 WG, Boskal, Cobalt, Elithena, Iryd, Klapton 33 WG, Kornet 33 WG, Kosmo 33 WG, Samar, Spector 33 WG, Vaita
• cyprodynil + fludioksonil — Switch 62,5 WG, Bamse, Botrefin, Cypro-Fludio-Life, Cypros, Fludiocyp Pro 62,5 WG, – LS Cypro-Fludio, Mars 62,5 WG, Pleśń Stop, Puenta 62,5 WG, Serenva, Sextans 62,5 WG, Sketch 62,5 WG, Society, Sorvin,
• fenpyrazamina — Prolectus 50 WG,
• fludioksonil — Scholar,
• fluksapyroksad — Sercadis, Neerion,
• fluopyram + tebukonazol — Luna Experience 400 SC,
• laminaryna — Plantivax, Vaxiplant SL, Laminone, Nutivax,
• mefentriflukonazol — Revyona, Karpo,
• pirymetanil — Scala,
• tebukonazol — Capetus 250 EW, Clayton Tebucon 250 EW, Hades 250 EW, Horizon 250 EW, Legend 250 EW, Tebucur, Tebu-Pro, Tobias-Pro 250 EW, Topoxar 250 EW.

Fungicydy biologiczne

• Bacillus amyloliquefaciens — Taegro,
• Bacillus subtilis — Sercadis, Rhapsody,
• Saccharomyces cerevisiae — Julietta.

Ochrona sadów przed brunatną zgnilizną — profilaktyka na przyszły sezon

Oprócz bieżącej ochrony, ważne są działania zmniejszające presję choroby w kolejnych latach:

• dokładne usuwanie mumii i porażonych pędów po zbiorach i w okresie bezlistnym drzew,
• utrzymywanie sadu w dobrej kondycji fitosanitarnej,
• podczas cięcia zimowego usuwanie pędów z przytwierdzonymi mumiami,
• wybór odmian mniej podatnych na moniliozę, jeżeli to możliwe,
• systematyczne monitorowanie pogody i komunikatów doradczych.