Odmiany pszenicy na sezon 2025/26. Przedstawiamy kilka ciekawych propozycji

Pszenica ozima jest zbożem o największym areale uprawy w naszym kraju, według danych GUS powierzchnia uprawy pszenicy w ostatnich latach jest stabilna, a w okresie 2023-2024 wynosiła ponad 2,2 mln hektarów. W tym najwięcej pszenicy uprawiano w województwach dolnośląskim i opolskim, najmniej w województwie podlaskim, mazowieckim i łódzkim. Na jakie odmiany warto zwrócić uwagę w okresie 2025/26?

W bieżącym roku w Krajowym Rejestrze widnieje 169 odmian pszenicy ozimej, liczba odmian z roku na rok rośnie. Dla porównania w roku 2015 w KR było 90 odmian, w 2020 – 121 odmian pszenicy ozimej.

Warto przyjrzeć się odmianom w typie pojedynczego kłosa

Ciekawą propozycją i jedną z nowości hodowli DANKO jest pszenica ozima Alegoria, zarejestrowana w Polsce w 2023 roku po 2 latach badań. W doświadczeniach COBORU w 2023 roku była numerem jeden w plonie na poziomie intensywnym i numerem dwa na poziomie mniej intensywnym. Jest to pszenica w typie pojedynczego kłosa, co oznacza, iż krzewi się normalnie jesienią, natomiast wiosną, nie wypuszcza dodatkowych zbędnych rozkrzewień, które w krótkim czasie i tak obumierają. Ale wcześniej korzystają ze składników pokarmowych i wody obciążając roślinę. Dzięki temu, iż wiosną nie ma zbędnych rozgałęzień odmiana Alegoria znacznie lepiej radzi sobie w trudnych warunkach i lepiej toleruje niedobory wody. Poza tym jest bardzo zdrowa, więc nie potrzebuje bardzo intensywnej ochrony, co pozwala rolnikowi nieco zaoszczędzić.

W suchych latach warto przyjrzeć się bliżej odmianom w typie pojedynczego kłosa, które doskonale sprawdzają się przy okresowych niedoborach wody, fot. dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz

Eksperci deklarują, iż środki ze średniej półki zdadzą egzamin i w zupełności wystarczą. Powyższa pszenica jest odmianą o skróconym źdźble, średniej długości słomy i bardzo dobrej odporności na wyleganie. Charakteryzuje się grubym ziarnem, MTZ około 50 gram idealna na cele młynarsko – piekarskie.

W suchych latach warto przyjrzeć się bliżej odmianom w typie pojedynczego kłosa, które doskonale sprawdzają się przy okresowych niedoborach wody. Ich łan jest nieco rzadszy,dlatego źdżbła kłosonośne nie muszą ze sobą konkurować o wodę. Przykładami odmian w typie pojedynczego kłosa są: RGT Cayenne i RGT Depot z hodowli RAGT, Pallas i Willem z Saaten Union, Elektra – HR Strzelce, czy wspomniana wyżej Alegoria – DANKO.

Warto wspomnieć, iż chcąc uzyskać potencjał plonotwórczy pszenic typu pojedynczego kłosa nie zagęszczajmy siewu. Dla optymalnego terminu 300 – 330 szt. na m², zapewnią wyrównane kłosy o odpowiednim MTZ.

Poszukiwane odmiany pozwalające ograniczyć stosowanie fungicydów

Podczas tegorocznych dni pola w wielu lokalizacjach mogliśmy oglądać pszenicę ozimą King Kong, zarejestrowaną we Francji w 2023 roku, znajdującą się w badaniach rejestrowych w Polsce, Holandii, Czechach i na Słowacji. Dotychczasowe wyniki potwierdzają, iż charakteryzuje się rekordowo wysokim i stabilnym poziomem plonowania zarówno w intensywnej, jak i średnio intensywnej technologii uprawy. Wysoka odporność na choroby pozwala na ograniczenie stosowania fungicydów, co pozwala na obniżenie kosztów produkcji i zwiększenie zysku z uprawy.

KingKong charakteryzuje się rekordowo wysokim i stabilnym poziomem plonowania zarówno w intensywnej, jak i średnio intensywnej technologii uprawy, fot. dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz

King Kong wyróżnia się rekordowo wysoką odpornością na osypywanie nasion (9/9). Odmiana rekomendowana do opóźnionych siewów po kukurydzy i burakach, oczywiście po zwiększeniu normy wysiewu o 10%. Zimotrwałość dobra, na poziomie 3,5.

Biesiada to nowa pszenica hodowli Danko zarejestrowana w Estonii w 2024 roku. O rewelacyjnej morozoodporności 5,5 w skali 9–stopniowej i bardzo wysokiej tolerancji na zakwaszenie gleby. Wyróżnią ją także dobra i bardzo dobra zdrowotność, dzięki temu hodowca zapewnia, iż rośliny wymagają tylko podstawowej ochrony. Dodatkowym atutem jest efektywny gen odporności Pch 1 wpływający na odporność w łamliwości podstawy źdźbła. W optymalnym terminie zaleca się wysiew 300–350 ziaren/m², czyli 150–180 kg/ha. W przypadku wczesnych siewów i intensywnej technologii uprawy, normę należy zmniejszyć o 10%. W przypadku siewu opóźnionego normę wysiewu należy o 10% zwiększyć.

W bieżącym roku do Krajowego Rejestru wpisano odmianę chlebową (B) Indiana z Hodowli Roślin Strzelce. Odmiana o najwyższej zimotrwałości wśród nowości zarejestrowanych w 2025 roku. Zalecana do uprawy na wszystkich stanowiskach pszenicznych również słabszych i mozaikowatych, rekomendowana do uprawy w monokulturze. Wyróżnia się bardzo wysoką odpornością na choroby grzybowe. Odmiana ekonomiczna w uprawie umożliwia zmniejszanie dawki lub ilości zabiegów fungicydowych w okresie wegetacyjnym. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie.

RGT Kreuzer to wysokie parametry jakościowe ziarna, bardzo wysoka odporność na wyleganie i osypywanie ziarna przed zbiorem, fot. dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz

W 2025 roku do Krajowego Rejestru Odmian Roślin Uprawnych poza odmianą Indiana, wpisano trzy inne odmiany z Hodowli Strzelce: dwie jakościowe chlebowe (A) Emocja i Vanilia oraz chlebową (B) – Bestia. Jednak hodowla informuje, iż materiał siewny odmiany Bestia podobnie, jak wszystkich powyższych odmian dostępny będzie dopiero w 2026 r. Ale nazwę Bestia warto już dziś zapamiętać, bo ma ona związek z piekielnie dobrym plonowaniem. Wg. doświadczeń ścisłych COORU 2023 – 2024 potencjał plonowania odmiany jest średnio o 10% wyższy w stosunku do odmian uprawianych w tej chwili na terenie kraju. Hodowca zapewnia, iż odmiana Bestia pozwala osiągnąć wysoki poziom plonowania niezależnie od warunków pogodowych.

Kukurydza to trudny przedplon dla zbóż

Planując siew pszenicy po kukurydzy trzeba pamiętać, iż kukurydza jest trudnym przedplonem dla zbóż. Po jej skoszeniu w pierwszej kolejności należy adekwatnie rozdrobnić i wymieszać z glebą dużą ilość pozostających na polu resztek pożniwnych. Zapewni to adekwatną strukturę podłoża, a także ograniczy populację grzybów Fusarium, bytujących na kukurydzy i stanowiących duże zagrożenie dla pszenicy. Choroby fuzaryjne szybciej będą przenosiły się z resztkami pożniwnymi w gospodarstwach wykonujących uproszczenia, w których zrezygnowano z uprawy płużnej. Niestety mimo wielu zalet uprawa bezorkowa sprzyja namnażaniu groźnych grzybów Fusarium. Najczęściej ma to miejsce w wielkohektarowych gospodarstwach, które przy dużym areale chcą przyspieszyć pewne zabiegi agrotechniczne. Dlatego planując siew pszenicy po kukurydzy bardzo ważnym kryterium doboru odmian jest podwyższona odporność na Fusarium.

Dzięki Dniom Pola organizowanym przez Stacje Doświadczalnej Oceny Odmian możemy zobaczyć i poznać wiele odmian zbóż i innych gatunków roślin w jednym miejscu, fot. dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz

Planując opóźnione siewy trzeba pamiętać o doborze odpowiednich odmian przeznaczonych do opóźnionych siewów po burakach i kukurydzy, ale także o zwiększeniu normy wysiewu o 5 – 10 %. Przy optymalnym terminie siewu jest to najczęściej 300 – 350 ziarniaków na m², przy opóźnionym terminie nie powinno schodzić się poniżej 350 roślin na m², a przy niektórych odmianach obsada powinna wynosić choćby 420, czy 450 kiełkujących ziarniaków na m².

Opóźniony siew pszenicy powinien być płytszy, żeby umożliwić roślinom szybkie i wyrównane wschody. Optymalna głębokość siewu to ok. 2 cm, zbyt głęboki siew może spowodować wytwarzanie dodatkowego węzła krzewienia, co odbywa się kosztem przyszłego plonowania.

Warto poświęcić trochę czasu i przeanalizować katalogi i zalecenia hodowców dotyczące każdej odmiany, ponieważ norma wysiewu to także pewnego rodzaju informacja na temat umiejętności krzewienia się danej odmiany przy różnych terminach siewu. Dużym ułatwieniem jest to, iż do katalogu każdej hodowli możemy zajrzeć o każdej porze dnia i nocy, bo są one dostępne do pobrania na stronach internetowych danej hodowli, czy producenta materiału siewnego.

dr inż. Monika Kopaczel – Radziulewicz