8 godzin temu
– Zainicjowanie wzmocnionych działań NATO na Bałtyku to odpowiedź na nasilenie wrogich działań wymierzonych w podmorską infrastrukturę krytyczną Finlandii, Szwecji, Niemiec, Estonii i Litwy. […] 25 grudnia zarejestrowany na Wyspach Cooka tankowiec Eagle S przerwał połączenie energetyczne między Finlandią a Estonią (Estlink2) oraz uszkodził cztery kable telekomunikacyjne. […] Nieustanne zagrożenie dla bezpieczeństwa morskiego i ekologicznego stanowi zwłaszcza „flota cienia”, w której skład wchodzą zdezelowane tankowce transportujące rosyjską ropę i omijające sankcje – pisze Piotr Szymański, analityk Ośrodka Studiów Wschodnich.
Piotr Szymański w opracowaniu „Wartownik Bałtyku: wzmocniona aktywność NATO na akwenie” porusza skutki spotkania część państw członkowskich NATO w Helsinkach. Odbyło się 14 stycznia, udział wziął sekretarz generalny Sojuszu, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej oraz przedstawiciele państw członkowskich. Premierzy: Polski, Danii Szwecji i Estonii, kanclerz Niemiec wraz z prezydentami Litwy, Łotwy i Finlandii. Inicjatorami spotkania była Finlandia i Estonia. Szymański przypomina, iż to infrastruktura podmorska (kable telekomunikacyjne i energetyczny) zostały uszkodzone w grudniu 2024 roku.
– Na spotkaniu ogłoszono uruchomienie zapowiedzianych 30 grudnia wzmocnionych działań NATO na rzecz ochrony krytycznej infrastruktury na Morzu Bałtyckim („Baltic Sentry”) w celu poprawy rozpoznania i odstraszania wrogich posunięć. We wspólnym oświadczeniu poinformowano o pracach nad stworzeniem zintegrowanego obrazu infrastruktury krytycznej w regionie i jej modernizacji oraz wzmocnieniu zdolności naprawczych, rozwoju technologii monitorowania infrastruktury podwodnej i aktywności na Bałtyku (we współpracy z sektorem prywatnym), a także wymianie informacji i najlepszych praktyk. Zapowiedziano też zdecydowane reakcje na próby niszczenia podwodnych kabli i rurociągów oraz kroki wymierzone we „flotę cienia” – wyjaśnia ekspert.
Dodaje, iż środki, jakie przedstawiono w Helsinkach, służące do ochrony infrastruktury krytycznej, mogą zapobiec dalszym atakom na podwodne kable i rurociągi. Dokładna skuteczność jest zależna od wydzielenia przez sojuszników i determinacji do działania poza wodami terytorialnymi oraz zacieśnienia współpracy.
Odpowiedź NATO na uszkodzenie podmorskiej infrastruktury
Piotr Szymański podkreśla, iż zainicjowanie wzmocnienia działań Sojuszu na Bałtyku to odpowiedź na nasilenie wrogich działań wobec podmorskiej infrastruktury krytycznej.
– W listopadzie i grudniu ubiegłego roku doszło do dwóch poważnych incydentów w wyniku ciągnięcia kotwicy po dnie morskim. 17–18 listopada na wschód i południe od Gotlandii chiński masowiec Yi Peng 3 uszkodził kable telekomunikacyjne łączące Finlandię i Niemcy oraz Szwecję i Litwę; 25 grudnia zarejestrowany na Wyspach Cooka tankowiec Eagle S przerwał połączenie energetyczne między Finlandią a Estonią (Estlink2) oraz uszkodził cztery kable telekomunikacyjne. Z kolei w październiku 2023 roku zarejestrowany w Hongkongu kontenerowiec uszkodził łączący oba kraje podmorski gazociąg Balticconnector. Pozostałe działania hybrydowe w regionie Morza Bałtyckiego obejmują niebezpieczne zajścia z udziałem rosyjskiej marynarki wojennej i sił powietrznych czy zagłuszanie sygnału GPS. Nieustanne zagrożenie dla bezpieczeństwa morskiego i ekologicznego stanowi zwłaszcza „flota cienia”, w której skład wchodzą zdezelowane tankowce transportujące rosyjską ropę i omijające sankcje – pisze w opracowaniu.
Zwraca uwagę, iż poprawa bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej jest najważniejsze dla państwa bałtyckich, które w lutym mają zakończyć synchronizację swoich sieci elektroenergetycznych z systemem europejskim.
Plany NATO mogą mieć ograniczenia
Zdaniem eksperta operacja Baltic Sentry przyczyni się do wzmocnienia ochrony infrastruktury na Bałtyku, ale działania Sojuszu mogą mieć ograniczenia.
– Wzmożone działania Sojuszu nie są na razie planowane jako stała misja, jak pierwotnie proponowała Polska (navy policing mission), ale ograniczone czasowo do 90 dni. Nie podano też liczby okrętów do nich wydzielonych, choć w mediach pojawiła się liczba 10 jednostek. Może to wynikać z problemów w generowaniu zdolności przez państwa członkowskie. Początkowo na Bałtyku w ramach „Baltic Sentry” zaangażowany będzie Stały Zespół Okrętów NATO (SNMG 1), który skierował tam holenderską fregatę rakietową. Natowskie działania mają również obejmować nadzorowanie obszarów morskich z powietrza i dzięki podwodnych bezzałogowców. Mają być koordynowane przez sformowane w październiku 2024 roku Dowództwo Bałtyckiej Grupy Zadaniowej (CTF Baltic) w Rostocku i uzupełniane przez uruchomioną na przełomie roku operację „Nordic Warden” Połączonych Sił Ekspedycyjnych (JEF) pod egidą Wielkiej Brytanii, wdrażającą nowoczesny system identyfikacji statków „floty cienia” – pisze Piotr Szymański.
Finlandia daje przykład
Przykładem reagowania na Bałtyku mają być działania Finlandii, która zatrzymała statek Eagle S podejrzany o uszkodzenie kabla i należący do floty cienia. W ocenie eksperta OSW może to być trudne do zrealizowana, w zależności od uwarunkowań.
– Podejrzewany o to uszkodzenie kabli tankowiec Eagle S najpierw został odeskortowały przez Straż Graniczną Finlandii na wody terytorialne tego kraju. Następnie oddziały specjalne jej i fińskiej policji dokonały abordażu i przejęcia jednostki. Wskutek wykrytych uchybień Eagle S zatrzymano, a ładunek zajęto. Ta stanowczość i abordaż były jednak częściowo możliwe dzięki współpracy załogi tankowca – zgodziła się ona opuścić wyłączną strefę ekonomiczną Finlandii i wpłynąć na objęte jej jurysdykcją morze terytorialne. Sojusznicy muszą jednak wypracować metody postępowania ze statkami o „silniejszej” banderze, które nie będą kooperować z organami ścigania – jak masowiec Yi Peng 3, który spędził ponad miesiąc na kotwicy w cieśninach duńskich (obserwowany przez okręty duńskie i niemieckie), ale ostatecznie nie został zatrzymany – pisze Piotr Szymański.
Źródło: Ośrodek Studiów Wschodnich
Opracował: Marcin Karwowski
Rosyjska flota cieni nie tylko omija sankcje, ale zagraża europejskiej energetyce
