Po wecie prezydenta: Polska 2050 rusza z własnym projektem akcyzy

Minister funduszy Katarzyna Pełczyńska‑Nałęcz zapowiedziała złożenie poselskiego projektu ustawy o podwyżce akcyzy na alkohol. Inicjatywa Polski 2050 ma trafić do Sejmu tuż po rozpoczęciu 2025 roku. To odpowiedź na weto prezydenta Karola Nawrockiego, które zablokowało wcześniejsze propozycje rządu i wywołało ostrą reakcję w koalicji.

Po wecie prezydenta: Polska 2050 rusza z własnym projektem akcyzy

Minister nie kryła zaskoczenia decyzją głowy państwa.

„Nie rozumiem, dlaczego pan prezydent zawetował podwyższenie akcyzy od alkoholu” – powiedziała.

Pełczyńska‑Nałęcz podkreśliła, iż jej formacja nie zamierza rezygnować z planowanych zmian i przygotuje projekt ścieżką poselską, co pozwala na szybsze procedowanie bez długich konsultacji międzyresortowych.

Wyższa akcyza na zdrowie

Kluczowym elementem nowej propozycji ma być powiązanie wpływów z akcyzy z finansowaniem ochrony zdrowia. Minister wskazała, iż takie rozwiązanie ma szerokie poparcie społeczne.

„Podwyższenie akcyzy i przekierowanie tego na system ochrony zdrowia to bardzo dobre rozwiązanie, którego życzą sobie Polacy” – stwierdziła.

Mechanizm ten opiera się na tzw. znaczeniu funduszy – środki z podwyżki nie trafiałyby do ogólnego budżetu, ale byłyby kierowane na konkretne cele, m.in. . leczenie skutków nadużywania alkoholu i dofinansowanie szpitali.

Minister dodała, iż ponowne skierowanie projektu do Sejmu będzie „sprawdzianem współpracy” dla prezydenta.

Narastający spór rząd–prezydent

Zapowiedź nowego projektu wpisuje się w rosnące napięcia między rządem a Pałacem Prezydenckim. Wcześniej ostro wypowiedział się minister finansów Andrzej Domański, który zarzucił prezydentowi brak konsekwencji.

Domański przypomniał, iż w poprzednich latach prezydent nie blokował podwyżek akcyzy, gdy wprowadzał je poprzedni rząd. Obecne weto nazwał „pełną hipokryzją”, wskazując, iż utrudnia ono stabilizację finansów publicznych i ogranicza możliwości wsparcia ochrony zdrowia.

Rząd planował objąć wyższą akcyzą nie tylko tradycyjny alkohol, ale także:

• małpki,
• wyroby tytoniowe,
• e‑papierosy,
• podgrzewany tytoń.

Dla resortu finansów akcyza pozostaje jednym z kluczowych źródeł dochodów państwa, szczególnie w kontekście rosnących wydatków na obronność i konieczności ograniczania deficytu.

Co dalej z cenami alkoholu?

Jeśli projekt Polski 2050 uzyska większość w Sejmie, prace legislacyjne ruszą w pierwszym kwartale 2025 roku. Dla konsumentów oznacza to niemal pewny wzrost cen alkoholu, ponieważ producenci zwykle przenoszą wyższe podatki na ceny detaliczne.

Podwyżki akcyzy były już wcześniej zaplanowane jako proces kroczący do 2027 roku, jednak obecny spór dotyczy przyspieszenia lub zwiększenia skali tych zmian.

Ostateczny kształt przepisów zależy od:

• stanowiska prezydenta,
• zdolności koalicji do przełamania ewentualnego kolejnego weta,
• poparcia innych ugrupowań parlamentarnych.

Eksperci: zdrowie i finanse potrzebują stabilnych źródeł

Ekonomiści podkreślają, iż system ochrony zdrowia wymaga stałych i przewidywalnych źródeł finansowania, a akcyza – jako podatek o funkcji zarówno fiskalnej, jak i społecznej – może być jednym z nich. Jednocześnie zwracają uwagę, iż skuteczność takich rozwiązań zależy od zgody politycznej na najwyższym szczeblu.