3 tygodni temu
Do końca marca 2026 r. ministerstwo rolnictwa wydłuża termin dla rolników na wymianę pokryć dachowych z azbestem, realizowaną w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). To dodatkowa pomoc dla rolników.
Choć tysiące wniosków czeka na rozliczenie. Agencja wyliczyła, iż zarówno w ramach pierwszego, jak i drugiego naboru, nierozliczonych pozostało 6,75 tys. wniosków, co oznacza, iż tylu rolników nie złożyło jeszcze wniosku o płatność końcową.
Wielokrotnie pisaliśmy na naszych łamach, iż rolnicy, którzy złożyli wnioski o dopłaty z KPO, często nie decydowali się na usunięcie eternitu, ponieważ nie mieli potwierdzenia, kiedy na terenie ich gminy ruszy program pokrywający koszty jego transportu i utylizacji.
Czy wystarczy pieniędzy dla wszystkich?
Z tym dofinansowaniem jest też taki problem, iż część rolników, która złożyła wnioski nie otrzyma wsparcia, bo zainteresowanie przewyższyło dostępne środki na ten cel. Tymczasem „Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest”, realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, powiązany jest ze wsparciem z KPO.
Co oznacza, iż rolnicy, którzy nie otrzymali wsparcia na wymianę eternitu z KPO, nie mogą korzystać z pomocy na zbieranie, transport oraz unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest obsługiwanej przez NFOŚiGW.
Problemem tym zajęła się Krajowa Rada Izb Rolniczych, która wstąpiła do NFOŚiGW o objęcie programem także tych rolników, którzy nie otrzymali pomocy z KPO z przyczyn od siebie niezależnych.
Paweł Augustyn, wiceprezes NFOŚiGW, poinformował, iż jeżeli znajdą się dostępne środki finansowe i potwierdzi się rzeczywiste zapotrzebowanie, Fundusz rozważy zmiany w programie. Poprosił KRiR o dane, ile pieniędzy realnie trzeba by zabezpieczyć na kolejne lata oraz jaki efekt ekologiczny da się osiągnąć dzięki rozszerzeniu programu.
Niektóre powiaty prowadzą własne akcje usuwania azbestu, pozyskując na to pieniądze z własnego budżetu, gmin oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Rolnicy mogą korzystać z tej pomocy w ramach de minimis w rolnictwie.
Ciekawą inicjatywą jest ta podjęta przez WFOŚiGW w Poznaniu we współpracy z Bankiem Ochrony Środowiska, polegająca na uruchomieniu linii kredytowej na nowy dach po usunięciu azbestu z dopłatą Funduszu do części odsetek. Jest to kredyt przeznaczony dla osób fizycznych, ale niestety nie mogą z niego skorzystać rolnicy.
Gdzie są największe problemy?
Największym problemem jednak na wsiach nie jest wymiana eternitu na budynkach, które znajdują się w prężnie prosperujących gospodarstwach. Problemem są budynki gospodarcze, które są na tyle już zniszczone, iż wymiana dachu nie jest ekonomicznie uzasadniona.
Najwięcej takich zabudowań znajduje się na terenie gospodarstw, w których tak naprawdę nie jest już prowadzona działalność rolnicza. Ziemia jest wydzierżawiona albo sprzedana, produkcja zwierzęca zlikwidowana, a puste zabudowania niszczeją. Właściciele nie mają pieniędzy albo nie widzą sensu ponoszenia ogromnych kosztów związanych z wymianą eternitu. Tego problemu nie rozwiążą ani dotacje, ani niskooprocentowane kredyty.
Obowiązek całkowitego usunięcia azbestu upływa natomiast w 2032 roku.
Autor: Magdalena Szymańska
