3 godzin temu
Ursus C-4011 to pierwszy ciągnik średniej mocy produkowany w Polsce w oparciu o licencję Zetora 4011. Produkcja rozpoczęła się w 1965 roku i trwała do 1970. Model ten był kamieniem milowym w rozwoju krajowej mechanizacji rolnictwa – stanowił bazę dla późniejszych konstrukcji, które na wiele lat zdominowały polskie gospodarstwa. Następca, Ursus C-360, wszedł do produkcji seryjnej w 1976 roku i był wytwarzany aż do 1994. Choć wizualnie przypominał poprzedników, w rzeczywistości przeszedł szereg modernizacji konstrukcyjnych, które poprawiły trwałość, moc oraz komfort obsługi.
Silnik i parametry robocze obu ciągników
W Ursusie C-4011 zastosowano czterocylindrowy silnik wysokoprężny typu S-4001 o pojemności 3120 cmł, rozwijający moc 42 KM przy 2000 obr./min i moment obrotowy około 180 Nm. Silnik ten był prosty, trwały i łatwy w obsłudze, choć wymagał regularnego serwisowania i precyzyjnego ustawienia pompy wtryskowej.
Nowszy Ursus C-360 otrzymał jednostkę S-4003 – konstrukcyjnie zbliżoną, ale o zwiększonej mocy 52 KM przy 2200 obr./min i momencie obrotowym ok. 188 Nm. Zastosowano w niej inne tłoki, poprawiony układ smarowania oraz lepsze chłodzenie. Wersja C-360-3P (produkowana od 1981 roku) korzystała z silnika Perkins AD3.152 o mocy 47 KM i trzech cylindrach, który oferował wyraźnie niższe spalanie i cichszą pracę.
Skrzynia biegów i napęd
Tutaj pojawia się istotna różnica techniczna. Ursus C-4011 był wyposażony w dziesięciobiegową skrzynię przekładniową (10 biegów do przodu i 2 wsteczne), pochodzącą z Zetora 4011. Była to konstrukcja niesynchronizowana, wymagająca wprawy w zmianie biegów. Natomiast Ursus C-360 otrzymał prostszą przekładnię 6 + 2, również niesynchronizowaną, ale bardziej trwałą i łatwiejszą w serwisie. Redukcja liczby przełożeń uprościła konstrukcję, co pozwoliło obniżyć koszty produkcji i zwiększyć niezawodność.
Oba modele miały napęd na tylną oś z możliwością blokady mechanizmu różnicowego. Napęd przedni nie był dostępny w wersjach fabrycznych, ale pojawiał się w późniejszych adaptacjach (np. w C-360 4×4 przerabianych przez użytkowników).
Hydraulika i układ podnośnika
W modelu C-4011 zastosowano układ hydrauliczny z pompą o wydajności ok. 20 l/min i maksymalnym ciśnieniu roboczym 12 MPa. Udźwig tylnego podnośnika wynosił około 1,2 tony. W C-360 zastosowano pompę o podobnej wydajności, ale o poprawionej trwałości i lepszym chłodzeniu oleju. Udźwig tylnego podnośnika wzrósł do około 1,5 tony. Dzięki temu ciągnik mógł współpracować z cięższymi maszynami uprawowymi, jak pług trzyskibowy czy agregat uprawowy.
Wyposażenie i komfort pracy
W C-4011 kabina była opcjonalna i w większości przypadków ciągnik pracował bez osłon. Operator miał do dyspozycji proste siedzenie sprężynowe i podstawowe wskaźniki. W C-360 producent wprowadził większą liczbę wersji wyposażenia – dostępne były kabiny metalowe, siedzenia amortyzowane, oświetlenie robocze i lepsze wyciszenie. Modernizacja obejmowała także wygodniejszą dźwignię zmiany biegów, nowy układ pedałów i przeprojektowaną deskę rozdzielczą.
Zastosowanie w gospodarstwie
Ursus C-4011 był idealny dla mniejszych gospodarstw, sprawdzając się w orce, siewie, transporcie i pracach pomocniczych. Jego prostota i niewielka masa pozwalały na eksploatację choćby na glebach lekkich.
Ursus C-360 dzięki wyższej mocy i zwiększonemu udźwigowi mógł współpracować z cięższym sprzętem, co czyniło go ciągnikiem uniwersalnym. Używano go w średnich i dużych gospodarstwach, a także w sektorze komunalnym i leśnictwie. Model ten zyskał opinię wyjątkowo trwałego i ekonomicznego – w wielu gospodarstwach pracuje do dziś.
Eksploatacja i serwis
Oba modele charakteryzowały się prostą budową i łatwością napraw. C-4011 wymagał częstszej regulacji zaworów i kontroli układu wtryskowego, natomiast C-360 miał bardziej niezawodny silnik i mocniejsze podzespoły układu przeniesienia napędu. Wymiana części w C-360 jest do dziś bezproblemowa, ponieważ podzespoły te są wciąż produkowane w Polsce i w Czechach.
Znaczenie w historii polskiej motoryzacji rolniczej
Ursus C-4011 stanowił fundament nowoczesnych ciągników krajowych, a jego konstrukcja była punktem wyjścia dla rozwoju całej serii modeli C-355, C-355M i C-360. Ursus C-360 z kolei stał się ikoną polskiej wsi – trwały, prosty i niezawodny, przez lata był symbolem samowystarczalności rolnictwa indywidualnego.
Dla wielu użytkowników różnica między nimi to nie tylko parametry, ale także epoka – C-4011 to okres wczesnej mechanizacji, a C-360 to już dojrzała, powszechna technika rolnicza.
