17 grudnia Komisja Europejska przedstawiła propozycję poszerzenia mechanizmu wprowadzającego opłatę od emisji CO2 w imporcie (Rozporządzenie CBAM, Carbon Border Adjustment Mechanism). Nowy zakres będzie uwzględniał nie tylko same importowane surowce, ale także zawierające je importowane produkty gotowe. W przypadku AGD projekt uwzględnia pralki, lodówki i suszarki do ubrań. APPLIA Polska, będąca jedyną reprezentacją branży AGD w Polsce, z zadowoleniem przyjmuje tę propozycję. Ograniczenie rozszerzenia jedynie do trzech kategorii nie rozwiązuje jednak w całości ryzyka przeniesienia produkcji do państw trzecich.
Z początkiem roku 2026 rozpoczyna się rozszerzenie systemu ETS 1 o branże produkujące stal, cement, aluminium, czy nawozy sztuczne. Chociaż proces wprowadzenia 100% opłaty za emisję będzie postępował stopniowo (2% w 2026, 22% w 2028, 50% w 2030, 100% w 2034), to jego wpływ na cenę surowców będzie bardzo znaczący. Chcąc uchronić przemysły te przed importem surowców spoza UE nie obciążonych ETS 1, Komisja UE wprowadziła w 2023 mechanizm CBAM. Od 2026 roku producenci AGD będą ponosić pośrednie koszty ETS 1 w koszcie surowców lub bezpośrednie w przypadku ich importu. System jest częścią pakietu Komisji Europejskiej Fit for 55, którego celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r.
Mechanizm CBAM zawiera poważną lukę, ponieważ nie obejmuje on gotowych wyrobów. W efekcie koszty ETS 1/CBAM mieliby ponosić producenci, ale nie importerzy gotowych wyrobów – w przypadku produkcji AGD w Polsce to dodatkowy koszt ponad 400 mln zł rocznie (przy aktualnej cenie emisji 80 EUR za 1 tCO2). Sytuacja ta grozi osłabieniem konkurencyjności producentów posiadających fabryki w UE, w tym w Polsce.
Wojciech Konecki, Prezes APPLIA Polska, komentuje
APPLIA apelowała do polskiego rządu o rozszerzenie zakresu CBAM od wielu miesięcy. Dodanie trzech grup gotowego AGD do zakresu CBAM jest istotnym uszczelnieniem systemu. Niezbędne jest jednak uwzględnienie innych kluczowych dla produkcji dużego AGD kategorii: zmywarek, piekarników, okapów czy pomp ciepła. W ten sposób wprowadzimy równą konkurencję – skorzystają na tym zarówno producenci, jak i europejscy konsumenci.
