Proces restrukturyzacji przedsiębiorstwa nie jest prostym wyzwaniem – wymaga dobrej znajomości zarówno branży, jak i przepisów prawa. Niezależnie od tego, czy celem jest wyprowadzenie firmy z kłopotów finansowych, poprawa konkurencyjności, zmiana profilu działalności czy optymalizacja kosztów, sprawne przeprowadzenie restrukturyzacji często wiąże się z koniecznością wsparcia eksperta. Wiele osób zadaje sobie pytanie: czy prawnik faktycznie jest potrzebny? A jeżeli tak, jak wybrać odpowiedniego specjalistę?
Czym adekwatnie jest restrukturyzacja?
Restrukturyzacja to szereg działań mających na celu uporządkowanie, przebudowę lub dostosowanie przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków rynkowych i finansowych. Czasem przeprowadza się ją, by uratować firmę z trudnej sytuacji i uniknąć ogłoszenia upadłości. Innym razem chodzi o zwiększenie efektywności operacyjnej czy wykorzystanie nowych szans na rynku.
W ramach restrukturyzacji można wyróżnić różne kierunki zmian:
- Operacyjne – optymalizacja procesów produkcyjnych, logistyki czy sprzedaży.
- Finansowe – zmiana struktury kapitałowej, renegocjacja umów z bankami, inwestorami czy dostawcami.
- Organizacyjne – przekształcenia w strukturze zatrudnienia, zmiana zakresu odpowiedzialności kadr menedżerskich, łączenie działów lub choćby wydzielanie nowych spółek.
- Strategiczne – przyjęcie nowego modelu biznesowego, wejście na inne rynki, skupienie się na wąskiej specjalizacji lub przeprofilowanie działalności.
Przeprowadzenie restrukturyzacji wymaga nie tylko wiedzy z zakresu zarządzania, ekonomii czy finansów, ale także zrozumienia przepisów prawa handlowego, cywilnego, pracy, a w trudnych sytuacjach – również prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego.
Rola prawnika w procesie restrukturyzacji
Choć restrukturyzacja bywa postrzegana głównie jako zagadnienie biznesowe lub ekonomiczne, rzadko udaje się ją przeprowadzić bez angażowania prawnika. Wbrew pozorom nie chodzi tu tylko o formalne przygotowanie dokumentów, ale o szereg aspektów wymagających analizy pod kątem zgodności z obowiązującymi regulacjami.
Prawnik może pomóc między innymi w:
- Analizie umów i zobowiązań
- Przygotowaniu dokumentacji restrukturyzacyjnej
- Reorganizacji struktury kapitałowej i organizacyjnej
- Zachowaniu zgodności z prawem pracy
- Współpracy z doradcami finansowymi i podatkowymi
W praktyce rola prawnika polega nie tylko na rozwiązywaniu problemów prawnych, ale także na identyfikowaniu potencjalnych ryzyk i minimalizowaniu ich konsekwencji. W ten sposób właściciel lub zarząd przedsiębiorstwa może skupić się na kluczowych wyzwaniach biznesowych, mając świadomość, iż formalno-prawne aspekty procesu są w dobrych rękach.
Czy zawsze potrzebny jest prawnik?
Oczywiście nie każda restrukturyzacja wymaga skomplikowanych działań natury prawnej. jeżeli zmiany ograniczają się do optymalizacji wewnętrznych procesów produkcji czy drobnych korekt w strategii marketingowej, zaangażowanie prawnika może okazać się zbędne. Jednak w większości przypadków – zwłaszcza gdy w grę wchodzi renegocjacja umów kredytowych, zmiana formy prawnej spółki, przeprowadzenie zwolnień grupowych lub konflikty z kluczowymi kontrahentami – pomoc specjalisty bywa nieoceniona.
W skrajnych sytuacjach, gdy firma balansuje na granicy upadłości, prawnik specjalizujący się w postępowaniach restrukturyzacyjnych może wspomóc przedsiębiorcę w zachowaniu możliwości kontynuacji działalności i uniknięciu całkowitej likwidacji. W takim przypadku chodzi często o sprawne przeprowadzenie negocjacji z wierzycielami, przygotowanie propozycji układowych czy wniosków do sądu.
Jak wybrać odpowiedniego prawnika do restrukturyzacji?
Decyzja o współpracy z konkretną kancelarią czy specjalistą nie powinna być przypadkowa. Wybierając prawnika, który będzie towarzyszył firmie w tak wrażliwym okresie, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów.
- Doświadczenie w sprawach gospodarczych – dobry prawnik specjalizujący się w sprawach korporacyjnych, restrukturyzacyjnych czy upadłościowych będzie wiedział, jak radzić sobie z typowymi problemami występującymi podczas zmian w firmie.
- Znajomość branży – choć nie zawsze jest to warunek absolutnie konieczny, specjalista orientujący się w realiach danej branży może szybciej zrozumieć specyfikę problemów i podsunąć bardziej trafne rozwiązania.
- Komunikatywność i zdolność do współpracy z innymi doradcami – restrukturyzacja wymaga nierzadko współdziałania z doradcami finansowymi, podatkowymi czy konsultantami biznesowymi. Prawnik powinien umieć efektywnie współpracować z innymi ekspertami.
- Referencje i opinie klientów – warto zasięgnąć informacji o dotychczasowych realizacjach prawnika, sprawdzając czy ma na koncie sukcesy w podobnych przypadkach.
Naturalnie można także wesprzeć się zasobami sieci. Na przykład, o ile firma działa na Dolnym Śląsku i poszukuje doradztwa w sprawach restrukturyzacyjnych, pomocne może okazać się wyszukanie specjalisty takiego jak radca prawny Wrocław. Strony internetowe kancelarii nierzadko prezentują osiągnięcia i zakres usług, co ułatwia dokonanie wstępnej oceny dopasowania specjalisty do potrzeb przedsiębiorstwa.