1 miesiąc temu
Europejski Urząd Statystyczny podsumował produkcję ziemniaków w UE. Dostrzegalne są duże zmiany w ziemniaczanym sektorze rolnictwa. Co zatem wynika z opublikowanych danych?
Statystyka Eurostatu wskazuje tendencję spadkową produkcji ziemniaków w UE w ciągu ostatnich lat. Spadek dotyczy nie tylko wielkości produkcji, ale również powierzchni upraw. Ceny podlegają wahaniom rynkowym oraz popytowi. Dowiedz się, jak dokładnie wygląda sytuacja na europejskim rynku ziemniaków?
Produkcja ziemniaków w UE
W 2020 r. na terenie UE było ponad 9 mln gospodarstw rolnych. Ziemniaki uprawiano w milionie z nich. Najwięcej gospodarstw produkujących ziemniaki znajdowało się w Rumunii, w Polsce i na Litwie.
Ekologiczną uprawą zajmuje się zaledwie 2,5% spośród gospodarstw produkujących ziemniaki. W trzech krajach o największej liczbie producentów, odsetek upraw ekologicznych spadł poniżej średniej UE. Najwięcej upraw ekologicznych znajdowało się w Austrii.
Rok 2023 przyniósł plon ziemniaków wynoszący 48,3 mln ton. Jest on o 1/3 mniejszy niż w roku 2000. w tej chwili największym producentem bulw są Niemcy (11,6 mln ton, czyli 24% produkcji europejskiej). Na następnych miejscach podium stają Francja (17,9%) i Holandia (13,4%).
Czyli, ogólne zbiory ziemniaków w ciągu ostatnich 23 lat mocno się zmniejszyły. W poszczególnych latach ze względu na warunki pogodowe wyniki wahały się, jednak ostatecznie są mniejsze o 27,9 mln ton. Największy spadek zbiorów odnotowano w Polsce.
Powierzchnia upraw ziemniaków w UE
W 2023 r. powierzchnia upraw ziemniaków w UE wynosiła 1,3 mln hektarów. Rumunia mimo to, iż w 2020 r. była liderem, mając najwięcej gospodarstw uprawiających ziemniaki, to w 2023 r. areał ziemniaków w tym kraju wyniósł zaledwie 5,38% całkowitej powierzchni upraw ziemniaków w UE. Podobnie sytuacja wygląda na Litwie. Mianowicie w 2020 r. gospodarstwa produkujące ziemniaki stanowiły tam 7% wszystkich gospodarstw w UE, a powierzchnia wynosiła zaledwie 1,2% upraw europejskich.
W ubiegłym roku największą powierzchnię upraw ziemniaków miały Niemcy (19,9% całkowitej powierzchni UE). Druga była Francja (15,6%), następnie Polska (14,2%). Kolejno plasowały się Holandia (11,7%) i Belgia (7,1%).
Podsumowując, począwszy od roku 2000 powierzchnia upraw ziemniaków w UE znacząco zmalała. w tej chwili wynosi 1,3 mln ha, gdy w roku 2000 było to 3,0 mln ha. Analogiczna sytuacja jest w Polsce. W naszym kraju spadek w ciągu tych lat wyniósł 84,9% (-1,1 mln ha). Przy czym spadek powierzchni upraw odnotowano w większości państw UE. Największy, jak wspomnieliśmy w Polsce, najmniejszy zaś — w Belgii i Francji. Wyjątkiem jest Dania, w której w 2023 r. odnotowano wzrost powierzchni (+93 000 ha) względem roku 2000.
Import, eksport i ceny ziemniaków
Ceny podlegają wahaniom rynkowym, a także wielkości produkcji w danym roku. W ciągu lat zauważalne są duże różnice w cenach producenckich i konsumenckich. Jednak w skali rocznej sytuacja wyglądała bardziej stabilnie. Zdarzały się sytuacje, gdy ceny różniły się w zależności od kraju UE lub jego regionu.
Handel wewnątrzunijny w ubiegłym roku objął około 9 mln ton ziemniaków. Większa część zeszłorocznego plonu głównego stanowiły ziemniaki, które wyeksportowano do innych państw UE. Większość tych ziemniaków pochodziła z Francji (30,4%), Holandii (26,3%) i Niemiec (18,2%).
Eksport do państw trzecich zdominowała Algieria (10% całego eksportu poza UE), Egipt (7,2%) i Szwajcaria (7,1%). Łącznie wyeksportowano 1,1 mln ton ziemniaków. Głównym produktem eksportowym są jednak ziemniaki sadzeniakowe (59,1%).
Sytuacja na polskim rynku ziemniaków
Według danych zebranych i udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny w 2023 r. w Polsce zebrano ponad 55 mln ton ziemniaków. Uprawiane były na łącznej powierzchni 188 583 ha. Największy udział w produkcji miało województwo wielkopolskie. Areał upraw wyniósł tutaj ponad 27 tys. ha, z których uzyskano 9 048 133 tony ziemniaków. Następne w tej kategorii było województwo łódzkie (23 162 ha, z produkcją 7,2 mln ton bulw), na trzecim miejscu województwo mazowieckie (19 tys. ha, 6 mln ton). Najmniej upraw ziemniaka znajdowało się w województwie lubuskim, zaledwie 2 340 ha, z których uzyskano 0,5 mln ton.
Wstępne szacunki GUS na rok 2024 wskazują, iż powierzchnia upraw ziemniaka wynosi w tym roku 0,2 mln ha. Nie znany pozostało plon całkowity tegorocznych upraw. Pod znakiem zapytania stoi m.in. ostateczna wielkość plonu odmian późnych, która wciąż zależna jest od warunków pogodowych. Na ten moment wiadomo już, iż plon jest zróżnicowany w zależności od regionu, jednak na konkretne dane musimy jeszcze poczekać.
Ceny ziemniaków w Polsce
Jeśli natomiast weźmiemy pod uwagę tegoroczne sierpniowe ceny, to producenci mogą wykazywać wzburzenie. Mianowicie jak informują, rolnik za kilogram ziemniaka w sierpniu dostaje ok. 60–70 gr. Tymczasem przebitka na rynkach hurtowych jest już znaczna. Konkretnie to kilogram ziemniaków 14.08.2024 r., w zależności od odmiany, kosztuje 1,3(Irga)–1,85(Irys) zł/kg. Szalona natomiast cena ziemniaka jest w sieciach sklepów wielkopowierzchniowych. Ściśle mówiąc, kilogram ziemniaków (w opakowaniach 2-kg) kosztuje tam 4,49–4,75 zł. Oczywiście zrozumiały jest koszt obróbki, pakowania i transportu, jednak rzeczywiście wynosi on 4,1 zł na kilogramie? Skoro ziemniak luzem kosztuje 3,0–3,5 zł/kg
Źródła: www.ec.europa.eu, www.stat.gov.pl
