Prowizja za udzielenie kredytu – na czym polega i czy jest zwracana?

Zdjęcie: Na czym polega prowizja za udzielenie kredytu?

Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego oprócz rat kredytu musisz płacić dodatkowe opłaty? Prowizja za udzielenie kredytu to jeden z najważniejszych kosztów, o którym powinieneś wiedzieć przed podpisaniem umowy. Wyjaśnimy Ci, czym dokładnie jest, ile może wynosić i – co najważniejsze – kiedy możesz ją odzyskać.

Czym jest prowizja za udzielenie kredytu?

Prowizja bankowa to jednorazowa opłata, którą bank pobiera za przygotowanie i udzielenie Ci kredytu. To swojego rodzaju wynagrodzenie dla banku za wszystkie czynności związane z rozpatrzeniem Twojego wniosku, oceną zdolności kredytowej i przygotowaniem dokumentów.

Prowizja wyrażana jest zwykle w procentach od kwoty kredytu, więc im wyższą sumę pożyczasz, tym więcej zapłacisz. Co ważne, prowizja to koszt, który poniesiesz niezależnie od tego, czy kredyt będzie spłacany zgodnie z harmonogramem, czy wcześniej. Przynajmniej tak było do niedawna – ale o możliwości zwrotu opowiemy Ci za chwilę.

Rodzaje prowizji bankowych – co może Cię spotkać?

Banki nie ograniczają się tylko do jednego typu prowizji. W zależności od wybranej instytucji i produktu kredytowego możesz spotkać się z kilkoma różnymi opłatami.

Najczęściej spotykana jest prowizja za udzielenie kredytu, którą bank nalicza w momencie wypłaty środków na Twoje konto. To właśnie ten koszt będzie miał największy wpływ na Twój portfel, szczególnie przy wyższych kwotach kredytowych.

Rzadziej występuje już prowizja za rozpatrzenie wniosku kredytowego. Jeszcze kilka lat temu była popularna, dziś większość banków z niej zrezygnowała, szczególnie w przypadku kredytów dla klientów indywidualnych. przez cały czas możesz ją spotkać przy finansowaniu dla przedsiębiorców.

Osobną kategorią jest prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu. Może wydawać się dziwne, iż bank pobiera opłatę za to, iż oddajesz pieniądze szybciej niż musisz, ale ma to swoje uzasadnienie ekonomiczne. Bank planuje zysk z odsetek przez cały okres kredytowania, a wcześniejsza spłata te plany niszczy.

Istnieją także inne prowizje: za przewalutowanie kredytu, zmianę warunków umowy czy związane z ubezpieczeniem. Są to jednak koszty występujące sporadycznie i w określonych sytuacjach.

Ile kosztuje prowizja od kredytu?

Wysokość prowizji różni się znacząco w zależności od typu kredytu i polityki banku. Przy kredytach hipotecznych prowizja wynosi zwykle od 0% do 3% kwoty kredytu, natomiast przy kredytach gotówkowych może sięgać choćby kilkunastu procent.

Dlaczego taka różnica? Kredyty hipoteczne są zabezpieczone nieruchomością, więc ryzyko banku jest mniejsze. Dodatkowo przy dużych kwotach choćby niewielki procent prowizji oznacza solidny dochód dla banku. Wyobraź sobie: przy kredycie hipotecznym na 300 000 zł prowizja 2% to aż 6 000 zł!

Wysokość prowizji zależy od wielu czynników. Jeśli masz dobrą historię kredytową i stałe, wysokie zarobki, możesz liczyć na niższą prowizję. Bank traktuje Cię jako mniej ryzykownego klienta i jest skłonny zaproponować korzystniejsze warunki.

Równie istotny jest okres kredytowania – im dłuższy, tym bank ma więcej czasu w zarabianie na odsetkach, więc może pozwolić sobie na niższą prowizję. Posiadanie dodatkowych produktów bankowych, takich jak ubezpieczenia czy karty kredytowe, również może wpłynąć na obniżenie kosztów.

Pamiętaj o limitach ustawowych wprowadzonych przez ustawę antylichwiarską. Łączne koszty pozaodsetkowe kredytu nie mogą przekroczyć 45% całkowitej kwoty kredytu. To oznacza, iż przy kredycie na 10 000 zł wszystkie dodatkowe opłaty i prowizje nie mogą wynosić więcej niż 4 500 zł.

Jak naliczana jest prowizja?

Bank ma dwa sposoby naliczenia prowizji, i warto wiedzieć, który stosuje Twoja instytucja, żeby nie było niespodzianek.

Pierwszy sposób to odjęcie prowizji od wypłacanej kwoty. jeżeli bierzesz kredyt na 20 000 zł z prowizją 5%, na konto wpłynie Ci 19 000 zł, ale spłacać będziesz pełne 20 000 zł plus odsetki. To może być zaskoczenie, gdy liczysz na konkretną kwotę do dyspozycji.

Drugi sposób polega na dodaniu prowizji do kwoty kredytu i rozłożeniu jej na raty. W tym przypadku otrzymujesz pełne 20 000 zł, ale Twoje miesięczne raty będą wyższe, bo będziesz spłacał też prowizję w równych częściach przez cały okres kredytowania.

Który sposób jest korzystniejszy? To zależy od Twojej sytuacji. jeżeli potrzebujesz dokładnie określonej kwoty, drugi sposób może być lepszy. jeżeli zależy Ci na niższych ratach, pierwszy sposób może okazać się bardziej komfortowy, choć otrzymasz mniej gotówki na start.

Czy możesz uniknąć prowizji?

Coraz więcej banków oferuje kredyty z prowizją 0%, szczególnie w ramach akcji promocyjnych. W marcu 2025 roku kilka banków w Polsce oferuje kredyty hipoteczne bez prowizji. VeloBank proponuje kredyt hipoteczny „VeloDom dla Profesjonalistów” z oprocentowaniem stałym na poziomie 2% oraz 0% prowizji za udzielenie kredytu, Crédit Agricole posiada w ofercie kredyt hipoteczny „Prosto do domu” z oprocentowaniem zmiennym 7,96% oraz 0% prowizji.

Czy oznacza to, iż kredyt będzie darmowy? Niekoniecznie. Bank musi skądś czerpać zysk, więc jeżeli rezygnuje z prowizji, prawdopodobnie rekompensuje to sobie wyższym oprocentowaniem lub dodatkowymi warunkami, jak konieczność posiadania konta w danym banku czy wykupienia ubezpieczenia.

Niektóre firmy pożyczkowe oferują pierwszą pożyczkę całkowicie za darmo – bez prowizji i odsetek. To może być interesująca opcja, jeżeli potrzebujesz niewielkiej kwoty na krótki okres i jesteś nowym klientem.

Pamiętaj jednak, iż najważniejszy nie jest brak prowizji, ale całkowity koszt kredytu wyrażony przez RRSO (Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania). To wskaźnik, który uwzględnia wszystkie koszty – zarówno odsetki, jak i prowizje – i pozwala rzeczywiście porównać oferty różnych banków.

Zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu

Tutaj mamy dobrą wiadomość! Jeśli spłacisz kredyt wcześniej, masz prawo do proporcjonalnego zwrotu części prowizji. To prawo zostało potwierdzone wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2019 roku i w tej chwili jest respektowane przez polskie banki.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z 2024 roku budowa domu jednorodzinnego w Polsce trwa przeciętnie ponad 50 miesięcy, ale wracając do kredytów – zasady zwrotu prowizji są jasno określone w polskim prawie.

Dla kredytów konsumenckich (czyli tych do 255 550 zł, zaciągniętych na cele inne niż działalność gospodarcza) prawo do zwrotu obowiązuje dla umów podpisanych po 18 grudnia 2011 roku. Kwota zwrotu jest wyliczana metodą liniową – bank dzieli wszystkie koszty przez liczbę dni, w których miała obowiązywać umowa, i mnoży przez liczbę dni, o które skróciłeś okres kredytowania.

Dla kredytów hipotecznych prawo to obowiązuje dla umów zawartych po 22 lipca 2017 roku. Tutaj zasady są podobne – masz prawo do proporcjonalnego zwrotu prowizji za niewykorzystany okres kredytowania.

Ważne: zwrot prowizji nie jest automatyczny. Większość banków wymaga złożenia odpowiedniego wniosku. Niektóre instytucje robią to automatycznie, ale lepiej sprawdź i dopilnuj swoich praw.

Warto też pamiętać, iż bank może pobrać prowizję za wcześniejszą spłatę, szczególnie w pierwszych latach kredytowania. W przypadku kredytów hipotecznych z oprocentowaniem zmiennym prowizja ta może być pobierana tylko w pierwszych 36 miesiącach i nie może przekroczyć 3% spłacanej kwoty.

Najczęściej zadawane pytania

Źródła:

1. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1723)
2. Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2022 r. poz. 2339)
3. Ustawa z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie
4. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18