4 godzin temu
Redukcja zużycia nawozów mineralnych stosowanych jesienią w gospodarstwie jest możliwa bez obniżania wielkości plonów roślin ozimych oraz ich jakości. Mało tego, może ono choćby sprzyjać poprawie jakości gleby i jej produktywności. Ponadto sprzyja ochronie środowiska na terenach wiejskich. Poniżej przedstawimy kilka sposobów na obniżenie nawożenia, które sprawdzą się w praktyce.
Wysokie koszty nawozów mineralnych i presja środowiskowa sprawiają, iż coraz więcej rolników szuka sposobów na ograniczenie ich stosowania. Co ważne, możliwe jest znaczne zredukowanie dawek nawozów bez spadku plonów. Więcej — wręcz z korzyścią dla gleby i jakości produkcji. W artykule przedstawiamy sprawdzone i praktyczne metody, które pomagają osiągnąć ten cel.
Regularna analiza gleby pomiędzy plonami i optymalizacja dawek nawozów
Podstawą dozowania nawozów jest precyzyjne określenie faktycznych potrzeb nawozowych roślin, dostosowanych do uzyskania przewidywanego plonu. W tym celu warto wykonywać systematyczne badania gleby na dokładną zawartość w niej poszczególnych składników mineralnych, a nie tylko określające poziom zasobności jako dobry, średni czy słaby. Dzięki temu można ograniczyć dawki, unikając nadmiernego nawożenia, szczególnie nawozami azotowymi. Dostosowanie dawek do rzeczywistych potrzeb upraw i możliwości gleby pozwala na redukcję zużycia nawozów choćby o 20–25% bez pogorszenia wielkości i jakości plonów.
Redukcja zużycia nawozów dzięki zasadom rolnictwa precyzyjnego
Dużą pomocą w ograniczaniu stosowania nawozów są nowoczesne technologie rolnictwa precyzyjnego. W tym celu stosuje się:
- technologie oparte na nawigacji GPS,
- mapowania,
- spektralne czujniki zawartości azotu w roślinach,
- sekcje zamykające w siewnikach.
Wprowadzenie systemów takich jak Section Control oraz mapowanie potencjału plonowania pozwala zaoszczędzić choćby 10% nawozów azotowych. Generalnie precyzyjny sprzęt powala dokładnie dawkować nawozy, eliminując nakładanie pasów i zmniejszając straty. Ponadto oszczędności w stosowaniu nawozów i lepszemu ich wykorzystaniu sprzyja współrzędny wysiew nasion i nawozów, a także stosowanie aplikacji pasowej.
Wykorzystanie nawozów naturalnych i biopreparatów
By ograniczyć straty składników mineralnych z gleby, należy poprawić jej strukturę. Do tego celu doskonale nadają się nawozy naturalne (obornik, gnojowica, kompost) ograniczające wprowadzanie koniecznych ilości nawozów mineralnych. Do poprawy struktury gleby można wykorzystać także gotowe preparaty zawierające kwasy humusowe, które pozwalają na szybkie uzupełnienie próchnicy glebowej oraz pobudzają aktywność mikrobiologiczną gleby. Dbanie o wysoką aktywność mikrobiologiczną gleby poprawia pobieranie składników przez rośliny.
Warto także stosować podczas przygotowania stanowiska pod siew kolejnych roślin uprawnych biopreparaty z mikroorganizmami. Produkty z bakteriami takimi jak np. Bacillus czy grzybami mikoryzowymi zwiększają dostępność fosforu i potasu, pozwalając na obniżenie dawek tych nawozów choćby o połowę. Ich działanie w glebie polega na mobilizacji tych pierwiastków z form niedostępnych dla roślin (uwstecznionych). Ponadto bakterie wydzielają do gleby fitohormony stymulujące rozwój korzeni. Zastosowanie bioproduktów z bakteriami pozwala na uwolnienie choćby ponad 130 kg fosforu ze związków nieorganicznych i organicznych. Ponadto można zyskać 100 kg potasu i prawie 200 ok wapnia. Jest to wynik, za pomocą którego możliwa jest znaczna redukcja zużycia nawozów.
Grzyby mikoryzowe poza związkami fosforu dostarczają do korzeni wodę z miejsc, gdzie nie sięgają choćby najdrobniejsze korzenie roślin. Warto nadmienić, iż grzyby mikoryzowe tworzą w glebie sieć łączącą rośliny, dzięki której następuje pomiędzy roślinami wymiana związków odżywczych. W efekcie wzrost roślin w łanie jest bardziej wyrównany.
Z kolei wolno żyjące bakterie azotowe takie jak Azotobacter spp. czy endofityczne takie jak Methylobacterium spp. dostarczają roślinom azotu, który ponadto nie wlicza się do puli azotu dostarczanego z nawozami.
Redukcja zużycia nawozów jest możliwa także dzięki specjalistycznym agregatom, umożliwiającym zlokalizowany wysiew nawozów jednocześnie z siewem ziarna czy nasion
fot. Tomasz Kuźdub
Techniki aplikacji nawozów
Duże znaczenie w ograniczaniu strat składników mineralnych z nawozów ma termin oraz sposób ich aplikacji. Na przykład nawozy azotowe powinny być stosowane w chłodne, wilgotne dni — wtedy straty są najmniejsze. Ponadto w celu ograniczenia strat należy wysiane nawozy jak najszybciej wymieszać z glebą, co zapobiega emisji amoniaku i innym stratom. Dotyczy to zarówno aplikacji nawozów mineralnych, jak i naturalnych.
Uregulowanie pH gleby
Optymalny odczyn gleby (pH 6,0–7,0) zwiększa przyswajalność składników pokarmowych, co zmniejsza konieczność stosowania zwiększonych ich dawek. Wapnowanie gleby nierzadko warto wykonywać corocznie by nie dopuszczać do wahań odczynu gleby, które może mieć niekorzystny wpływ na plony.
Redukcja zużycia nawozów doglebowych poprzez oprysk dolistny
Dokarmianie dolistne pozwala na uzupełnienie niedoborów składników mineralnych w roślinach szybciej niż nawożenie doglebowe. Dzięki temu można ograniczyć całkowitą ilość używanych nawozów i zmniejszyć ich straty do środowiska.
Reasumując, najlepsza redukcja zużycia nawozów to efekt połączenie kilku metod działania. Są to m.in.: precyzyjna analiza gleby, racjonalizacja dawek, korzystanie z nawozów naturalnych, wdrożenie nowoczesnych technologii, biopreparaty i dbałość o zdrowie gleby. Pozwala to realnie ograniczyć zużycie nawozów, przy zachowaniu opłacalności produkcji.
