Od 13 grudnia w państwach Unii Europejskiej zaczyna obowiązywać nowe unijne rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów – General Product Safety Regulation (GPSR). Przepisy te znacząco zmieniają obowiązki producentów, importerów i sprzedawców, szczególnie w kontekście e-commerce. Jakie zmiany czekają przedsiębiorców i co oznacza to dla konsumentów?
Rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów weszło w życie
Nowe rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów zastępuje wcześniejsze dyrektywy, a jego celem jest dostosowanie prawa do współczesnych wyzwań. Wzrost sprzedaży online, rozwój nowych technologii oraz napływ towarów spoza UE wymagały aktualizacji przepisów, które teraz będą obowiązywały w jednolitej formie na terenie całej Unii.
Rozporządzenie wprowadza skuteczniejsze mechanizmy wycofywania niebezpiecznych produktów z rynku oraz zwiększa odpowiedzialność przedsiębiorców za bezpieczeństwo oferowanych towarów – bez względu na sposób ich sprzedaży, stacjonarnie czy online.
Dla branży e-commerce wejście w życie GPSR oznacza kolejną na przestrzeni ostatnich kilku lat bardzo dużą zmianę w zakresie tego, o czym sprzedawcy muszą informować klientów i jak będą odpowiadać wobec nich za podawane informacje i za produkty wprowadzane na rynek – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Grzegorz Miś, Powiatowy Rzecznik Konsumentów we Wrocławiu.
Rozporządzenie GPSR wprowadza nowe obowiązki na różnych poziomach łańcucha dostaw:
1. Producent
- Musi zapewnić szczegółowe informacje o bezpieczeństwie produktów oraz potencjalnych zagrożeniach.
- Jeśli nie posiada siedziby w Unii, jest zobowiązany wyznaczyć tzw. osobę odpowiedzialną na terenie UE.
2. Importer i dystrybutor
- Muszą upewnić się, iż wszystkie produkty spełniają wymogi bezpieczeństwa.
- Są zobowiązani do informowania o możliwych zagrożeniach wynikających z użytkowania produktu.
3. Sprzedawca
- Odpowiada za dostarczanie konsumentom rzetelnych informacji o produktach.
- Współpracuje z organami nadzoru rynku oraz ma obowiązek wycofywania niebezpiecznych produktów z obrotu.
Jednym z kluczowych elementów GPSR jest wymóg posiadania przez każdy produkt tzw. osoby odpowiedzialnej. Jest to podmiot, który ma siedzibę na terenie Unii Europejskiej oraz odpowiada za bezpieczeństwo produktu i reaguje na zgłoszenia dotyczące zagrożeń związanych z produktem. Bez wyznaczenia takiego podmiotu produkt nie może zostać wprowadzony na rynek UE.
Hello General #ProductSafety Regulation #GPSR
#GPSR enters into force on 12 June 2023 & will apply from 13 December 2024.
It updates & modernises EU product safety rules to better protect consumers from dangerous products in the digital age.https://t.co/1UjjjhH8we pic.twitter.com/lGeYY7nrg3
— EU Consumer Affairs (@EU_Consumer) June 12, 2023
Nowe obowiązki dla e-commerce
Rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów nakłada szczególne obowiązki na platformy marketplace, które muszą od dzisiaj zapewniać rozwiązania monitorujące bezpieczeństwo produktów, np. system Safety Gate, oraz reagować na zgłoszenia konsumentów dotyczące niebezpiecznych towarów w ciągu trzech dni i informować regulatorów rynku oraz konsumentów o zagrożeniach.
Jeśli produkt okaże się niebezpieczny, sprzedawcy mają obowiązek natychmiastowego wycofania go z obrotu, powiadomienia konsumentów o ryzyku oraz zaoferowania alternatywnych rozwiązań, takich jak naprawa, wymiana na produkt bezpieczny, zwrot pieniędzy.
Ten, kto będzie prezentował towary konsumentowi, będzie musiał poinformować o tym, kto jest producentem, kto odpowiada za bezpieczeństwo produktów, czy ma swojego przedstawiciela na terenie Unii Europejskiej, a o ile nie ma, to nie może wejść na nasz rynek. Będzie musiał też poinformować o podstawowych zasadach bezpieczeństwa albo o tym, jakie sytuacje związane z tym produktem mogą być niebezpieczne dla konsumentów i jakie zagrożenia może on nieść. Dotyczy to choćby tak prozaicznych rzeczy, jak na przykład chemii znajdującej się w środkach czystości – wyjaśnia Grzegorz Miś.
Rozporządzenie poszerza także zakres oceny bezpieczeństwa o nowe aspekty, w tym o wpływ produktów na zdrowie psychiczne (np. w przypadku gier wideo), zagrożenia wynikające z nowych technologii oraz ryzyko chemiczne i mechaniczne związane z użytkowaniem produktów.
Nie wszystkie produkty podlegają nowym regulacjom. Wyłączone z zakresu GPSR są m.in. środki ochrony roślin, produkty spożywcze i pasze, leki, żywe rośliny i zwierzęta oraz antyki. Natomiast zdecydowana większość towarów dostępnych online – takich jak odzież, kosmetyki czy elektronika – będzie objęta nowymi przepisami.
Klienci nie powinni tracić czujności w trakcie zakupów
Wprowadzenie rozporządzenia zwiększa poziom ochrony konsumentów. Dzięki nowym regulacjom klienci mają łatwiejszy dostęp do informacji o produktach, a wycofywanie niebezpiecznych towarów z rynku będzie szybsze i bardziej transparentne. Zmniejszy się też ryzyko zakupu produktów niespełniających norm bezpieczeństwa.
Mimo wprowadzonych zmian konsumenci powinni zachować ostrożność, szczególnie podczas zakupów online. Jak podkreślają eksperci, warto zwracać uwagę na pochodzenie produktów oraz sprawdzać, czy sprzedawca dostarcza informacje o ich bezpieczeństwie.
Konsumenci absolutnie nie mogą ufać, iż wszystko, co znajdą w internecie, będzie spełniało te wymagania. Muszą zwracać baczną uwagę na to, co i od kogo kupują i czy przypadkiem nie dokonują samodzielnie importu pod przykrywką zwykłych zakupów internetowych – mówi Grzegorz Miś.
Choć rozporządzenie o bezpieczeństwie produktów zaczyna obowiązywać od 13 grudnia, w Polsce realizowane są prace nad dostosowaniem krajowych przepisów, które uregulują m.in. kwestie sankcji. Organami nadzorującymi wdrożenie rozporządzenia będą Prezes UOKiK oraz Inspekcja Handlowa.
TikTok Shop debiutuje w Hiszpanii! Nowy gracz podbije rynek e-commerce?