Rzepak to nie tylko wydajność, ale i stabilność plonowania. Jak zmiany klimatyczne wpływają na uprawy?

Powodzenie w produkcji rzepaku jest wypadkową starannej agrotechniki i potencjału wybranej do uprawy odmiany. Materiał siewny determinuje przyszły plon. Jego wybór przesądza o rentowności przedsięwzięcia.

Rzepak – bezpieczeństwo i stabilność plonowania

W hodowli rzepaku w ciągu ostatnich trzech dekad nastąpiła rewolucja. Odmiany mieszańcowe wyparły liniowe. Hybrydy wydają wyższy plon. Wyższy niż wysoko plonujące odmiany populacyjne. To była oczywista zmiana.

Stabilność plonowania

Plenność to nie jedyny element prac hodowlanych. Wysiłki specjalistów wciąż skupione są na wydajności plonowania. Ale hodowcy koncentrują się coraz bardziej na jego stabilności. Warunki środowiskowe zmieniają się. Coraz częściej mamy do czynienia z anomaliami pogodowymi. Zmienia się klimat. Zwiększa się presja chorób i szkodników. Nowe odmiany powinny zapewnić uzyskanie satysfakcjonujących plonów w różnych warunkach. Także, a może przede wszystkim i tych stresowych. Producenci rolni coraz częściej wybierając do uprawy odmiany rzepaku kierują się nie tylko ich wysoką plennością, ale właśnie stabilnością plonowania. Zdolność danej odmiany do utrzymywania wysokich plonów w perspektywie kilku lat w różnych warunkach uprawowych zwiększa bezpieczeństwo produkcji.

Zimotrwałość

W naszych warunkach klimatycznych warto zweryfikować zimotrwałość. Ten parametr może zadecydować o powodzeniu uprawy, a w ekstremalnych sytuacjach choćby o jej przetrwaniu. Co prawda w ostatnich latach nie mieliśmy do czynienia ze srogimi zimami, ale nie można zapominać o takich, jak te z 2012 czy 2016 roku. Okazały się bezwzględne dla wszystkich ozimin.

Zaolejenie

Niezwykle istotna jest także podwyższona odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion. To dodatkowe zabezpieczenie przed ewentualnymi stratami tuż przed zbiorem.

Należy także pamiętać, iż nie każdą wysoko plonującą odmianę cechuje wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Warto przeanalizować także i to kryterium. Tym bardziej, iż zaolejenie determinuje wartość surowca. Ta cecha odmianowa może zagwarantować dodatkowy zwrot z inwestycji.

Zdrowotność

Ostatnie lata to intensywny rozwój hodowli odpornościowej. Poprawa zdrowotności to priorytet firm nasiennych. Warto rozważyć zakup mieszańca tolerancyjnego na całe spektrum chorób. Koniecznie powinien być odporny na wirusa żółtaczki rzepy. Obok zgnilizny twardzikowej, suchej zgnilizny kapustnych, czerni krzyżowych czy werticiliozy to poważne zagrożenie, które eliminuje się adekwatnie tylko poprzez uprawę odpornych lub tolerancyjnych odmian. Istotne, by odmiana łączyła tę odporność z wysoką tolerancją na kiłę kapusty. Hybrydy cechujące się pełnym pakietem zdrowotnościowym stanowią dodatkowe zabezpieczenie plantacji. Ponadprzeciętna zdrowotność gwarantuje wyższą rentowność uprawy. Przykładem jest DK Plener. To odmiana rzepaku ozimego, która zapewnia kompleksowe zabezpieczenie plantacji oraz stabilne, wysokie plony choćby na trudnych stanowiskach (porażonych kiłą kapusty). Łączy wysoką tolerancję na kiłę kapusty z odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Wykazuje również wysoką tolerancję do całego kompleksu chorób rzepaku, w tym chorób podstawy łodygi, suchej zgnilizny kapustnych, werticiliozy oraz czerni krzyżowych. Odmiana bardzo dobrze plonuje, gwarantując tym samym wysokie plony, choćby na zainfekowanych stanowiskach glebowych.

Kompromis?

Do niedawna odmiany cechujące się tolerancją na pełen pakiet chorób były wyborem kompromisowym. Wyższa zdrowotność miała rekompensować niższy plon. W przypadku tego mieszańca pozbywamy się dylematów – wybieramy zdrowy łan czy wysoki plon? Otrzymujemy jedno i drugie. Doświadczenia rejestrowe COBORU potwierdziły nie tylko plenność tej odmiany na poziomie 4,79t/ha, ale także i wysoką jakość – zawartość tłuszczu w nasionach wynosiła 43,9%. Pojawienie się w ofercie handlowej tego mieszańca do dobra wiadomość nie tylko dla rolników, którzy na swoich polach stwierdzili już porażenie kiłą kapusty. To wybór dla wszystkich wymagających producentów rzepaku, którzy chcą maksymalnie zabezpieczyć plantację i uzyskać satysfakcjonujący plon o bardzo dobrych parametrach jakościowych.

Materiał nasienny determinuje przyszły plon. Powinien pochodzić od producentów zapewniających jego najwyższą jakość. Wybierane do uprawy odmiany powinny być wydajne, odporne na choroby i tolerancyjne na różne stresy środowiskowe. To zwiększa stabilność i bezpieczeństwo uprawy rzepaku. A przede wszystkim gwarantuje zwrot z inwestycji.

Anna Rogowska