3 tygodni temu
Wiosna to czas ochrony zbóż ozimych przed chorobami. W tym okresie plantacje atakowane są przez szereg patogenów chorobotwórczych.
Do najgroźniejszych zaliczamy sprawcę septoriozy paskowanej liści, rdze czy w jęczmieniu – plamistość siatkową. Nie odpuszcza też wszędobylski mączniak, dlatego nasza ochrona musi być skuteczna.
Septorioza paskowana liści pszenicy (Zymoseptoria tritici)
Na skutek porażenia tą chorobą, straty w plonach mogą sięgać blisko 50 proc. Septorioza paskowana liści pszenicy powoduje skrócenie kłosa, spadek liczby ziaren w kłosie i zmniejszenie masy tysiąca ziaren. Choroba atakuje już od jesieni, a silnie osłabione rośliny mają trudności z przezimowaniem. Co ważne, możemy długo nie obserwować objawów na roślinie, gdy tymczasem patogen czyni już spustoszenie w tkankach.
Septorioza może nie dawać oznak chorobowych choćby do 30 dni, a my tkwimy w przekonaniu, iż rośliny są zdrowe. Niestety może to być zgubne dla naszej plantacji. jeżeli już zaobserwujemy objawy, to w okresie wiosennym najpierw są to niewielkie, jasnobrązowe, wydłużone plamy pomiędzy nerwami liści. Nekrotyczne plamy powiększają się, zlewają ze sobą i z czasem zajmują coraz większą powierzchnię liścia. Na nich wzdłuż nerwów liści uwidaczniają się ciemne piknidia. Wcześnie i silnie porażone liście zamierają.
Próg ekonomicznej septoriozy liści pszenicy (według IOR)
- w fazie krzewienia (BBCH 21-29), gdy występuje 30-50 proc. porażonych liści z pierwszymi objawami, kiedy obserwuje się jedną lub dwie plamy na liściu rozkrzewionej rośliny lub 1 proc. liści z owocnikami i utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza;
- w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 31-39), gdy obserwujemy 10-20 proc. porażonej powierzchni liścia podflagowego (w intensywnej uprawie jest to 10 proc. porażonej powierzchni liścia) lub 1 proc. liści z owocnikami;
- w fazie kłoszenia (BBCH 51-59), gdy obserwujemy 5-10 proc. porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1 proc. liści z owocnikami.
Rdza brunatna (Puccinia recondita)
Występuje w pszenicy, pszenżycie i życie. W odmianach bardziej podatnych może doprowadzić do choćby 75 proc. zniżki plonu. Pierwsze objawy chorobowe w postaci małych brązowobrunatnych poduszeczek możemy zaobserwować na liściach jesienią, podobne jest na wiosnę. Okres inkubacji jest krótszy niż w przypadku septoriozy paskowanej liści i wynosi 5-10 dni. Im robi się cieplej wczesną wiosną, tym szybciej zauważymy objawy (najpierw na liściach) w postaci rdzawych, bezładnie rozrzuconych skupień (uredinium). Chorobie sprzyja temperatura powietrza 12-25°C, a najintensywniejszy jej rozwój obserwujemy przy 15-18°C oraz podwyższonej wilgotności powietrza.
Próg szkodliwości rdzy brunatnej (według IOR)
- w fazie krzewienia (BBCH 21-29), gdy na 10-15 proc. roślin obserwuje się pierwsze objawy rdzy. W razie potrzeby kolejny zabieg należy wykonać po upływie około 15 dni;
- w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 31-39), o ile co najmniej 10 proc. źdźbeł wykazuje objawy nowej infekcji;
- w fazie kłoszenia (BBCH 51-59), o ile objawy nowej infekcji występują już na liściu podflagowym lub flagowym.
Łamliwość źdźbła zbóż i traw
To choroba podstawy źdźbła, podsuszkowa rozwijająca się po zakażeniu przez grzyby należące do rodzaju Oculimacula. U nasady źdźbła obserwujemy podłużne, szare lub żółtobrązowe plamy. W fazie strzelania w źdźbło tworzą się owalne jasnobrunatne plamy w środku jaśniejsze, z brązową rozmytą obwódką. Plamy nie są wyraźnie odgraniczone, raczej są „rozmyte” i przechodzą w zdrową tkankę.
Porażona część zamiera i w tym miejscu w efekcie źdźbła się łamią. Po przełamaniu źdźbła, wewnątrz widać szarobiałą, watowatą grzybnię. Chore rośliny będą dojrzewać przedwcześnie, będą wylegać, a kłosy bieleć. W przypadku sprawcy łamliwości czynnikiem zwiększonego ryzyka jest częsta uprawa zbóż i roślin kłosowych na polu, gleba zwięzła, opady deszczu, odmiana wrażliwa, chorobie sprzyja temperatura 5-12°C i wysoka wilgotność powietrza. Podsuszki zwalczamy przede wszystkim w zabiegu ochrony w terminie T-1. Zaleca się zabieg w fazie BBCH 29-31, czyli pod koniec krzewienia do pierwszego kolanka. W fazie drugiego kolanka zabieg wykonuje się, gdy warunki do rozwoju i porażenia przez sprawców chorób podstawy źdźbła są niekorzystne, tzn. jest dość sucho i zimno.
Próg szkodliwości łamliwości źdźbła zbóż i traw (według IOR)
- od początku fazy strzelania w źdźbło do fazy pierwszego kolanka (BBCH 30-31), gdy 20-30 proc. źdźbeł obserwuje się pierwsze objawy porażania.
Skuteczna ochrona przed chorobami
Wiosną ochronę przed ww. chorobami rozpoczynamy najczęściej w fazie strzelania w źdźbło (termin T-1) i kontynuujemy w kolejnych terminach starając się dobierać preparaty o wysokiej skuteczności w ich zwalczaniu. Dobrym rozwiązaniem jest m.in. Daxur, który dwa lata temu miał jeszcze status nowości, a dzisiaj można uznać go za sprawdzony, efektywny środek w zwalczaniu najgroźniejszych chorób w zbożach.
Preparat zwiera dwie substancje czynne: Revysol (nazwa handlowa dla mefentriflukonazolu) i krezoksym metylu. Wykazuje wysoką skuteczność m.in. w zwalczaniu ww. groźnej septoriozy paskowanej liści. Będący bowiem w preparacie Revysol to nowoczesny triazol działający też na szczepy patogena, które są odporne na inne triazole. Firma BASF przeprowadziła doświadczania w tym zakresie. Sprawdzała skuteczność działania środka w czasie, porównując preparat z powszechnym protiokonozolem.
Jak informuje firma, skuteczność przeciwko septoriozie paskowanej liści w początkowym okresie, zaraz po wykonaniu zabiegu dla obu produktów była podobna, ale po upływie 30-54 dni po zabiegu można było zauważyć spory spadek skuteczności protiokonazolu, podczas gdy produkt Daxur utrzymał skuteczność na tym samym wysokim poziomie. To pokazuje, iż Daxur ma stabilne i skuteczne działanie w długim czasie.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na dużą elastyczność stosowania Daxur, bowiem preparat możemy użyć już od fazy BBCH 30, aż do fazy BBCH 69 w pszenicy oraz do fazy BBCH 49 w jęczmieniu. Daxur zwalcza więc choroby pojawiające się wcześniej, jak i później.
Może być stosowany w systemie jednozabiegowym w dawce 0,8l/ha. Polecany jest też w technologii dwuzabiegowej – wtedy na zabieg T-1 stosujemy Duet na Start, a w drugim zabiegu na ochronę liścia flagowego aplikujemy Daxur. Dla dłużej ochrony fungicydowej dobrze jest go użyć w zabiegu na liść flagowy.
Daxur można stosować we wszystkich gatunkach zbóż kłosowych zarówno zapobiegawczo jak i interwencyjnie. Zwalcza szerokie spektrum chorób m.in. septoriozę paskowaną liści, rdzę brunatną zbóż, rdze jęczmienia, mączniaka prawdziwego zbóż i traw, łamliwość źdźbła, plamistość siatkową jęczmienia.
