Śmietka kapuściana atakuje plantacje kapusty głowiastej

Śmietka kapuściana (Delia radicum) stanowi poważne zagrożenie uprawie warzyw kapustnych. Obecność tego szkodnika na plantacji jest sygnałem do rozpoczęcia ochrony. Tymczasem specjaliści z zakresu ochrony roślin potwierdzają, iż śmietka kapuściana atakuje już plantacje kapusty głowiastej.

Podpowiadamy zatem, jak rozpoznać zagrożenie i jakie strategie ochrony wdrożyć, by skutecznie ograniczyć straty powodowane przez śmietkę kapuścianą.

Śmietka kapuściana atakuje kapustę głowiastą

Obecny sezon sprzyja aktywności śmietki kapuścianej. Letnie pokolenia szkodnika są już obecne na plantacjach kapusty głowiastej. Jak poinformowano na Platformie Sygnalizacji Agrofagów, podczas obserwacji wykonanych 30 lipca 2025 r. stwierdzono jaja śmietki kapuścianej na losowo wybranych roślinach na poletkach doświadczalnych kapusty głowiastej w Skierniewicach. Zaś wylęg larw rozpoczął się w pierwszym tygodniu sierpnia br. To sygnał, iż należy rozpocząć ochronę plantacji. Bowiem zabiegi ochrony najlepiej wykonać w okresie składania jaj i wylęgu pierwszych larw.

W ochronie kapusty głowiastej przed śmietką kapuścianą podstawą jest systematyczny monitoring. Zaś monitoring polega m.in. na stosowaniu pułapek zapachowych w celu obserwacji lotów dorosłych muchówek śmietki.

fot. Maria Rogowska

Kolejne pokolenia śmietki kapuścianej w natarciu

W najbliższych tygodniach problem będzie się nasilać. Bowiem szkodnik będzie obecny praktycznie do końca sezonu. Jak podaje dr Maria Rogowska, specjalistka z zakresu ochrony warzyw przed szkodnikami, kolejnych pokoleń śmietki można się spodziewać orientacyjnie w następujących okresach:

• loty drugiego pokolenia rozpoczynają się pod koniec czerwca oraz w lipcu, zaś muchówki są aktywne do jesieni;
• na przełomie sierpnia i września zaczynają się loty trzeciego pokolenia szkodnika;
• podczas długiej i ciepłej jesieni może wystąpić choćby czwarte pokolenie szkodnika.

Jak przebiega cykl rozwojowy szkodnika?

Muchówki, po wylocie, przez pierwsze 2 tygodnie odżywiają się nektarem kwiatów. Później, po zapłodnieniu samica składa jaja na rośliny, rzadziej do gleby. Larwy żerują około 20 dni, po czym przepoczwarczają się i przechodzą w stan spoczynku, który trwa około 2 tygodni.

Śmietka kapuściana atakuje – jakie zagrożenia?

Śmietka kapuściana to powszechnie występująca muchówka, której larwy żerują w korzeniach roślin kapustnych. Szkodnik powoduje poważne straty gospodarcze na plantacjach warzyw kapustnych, w tym m.in. kapusty głowiastej. Mianowicie są to szkody od zahamowania wzrostu aż po całkowite zamieranie roślin.

Problemem stanowią bezpośrednie uszkodzenia wszystkich części roślin, bowiem larwy drugiego i trzeciego pokolenia żerują nie tylko na korzeniach, ale również na częściach nadziemnych. Z kolei w efekcie uszkodzeń mechanicznych, rośliny cechuje większa podatność na wtórne infekcje grzybowe i bakteryjne. Zatem dla producentów oznacza to realne ryzyko obniżenia plonu handlowego i pogorszenia jakości warzyw.

Jak rozpoznać śmietkę kapuścianą?

Śmietka w dorosłej postaci ma długość około 6 mm. Jest szara i ma ciało pokryte szczecinkami. Jest podobna do muchy domowej. Jajo jest białe, podłużne, długości około 1,2 mm. Zaś larwa białożółta, beznożna, osiąga do 7–8 mm długości.

Monitoring to podstawa ochrony kapusty przed śmietką

Skuteczna ochrona plantacji kapusty głowiastej wymaga przede wszystkim systematycznego monitoringu. Ważne jest zarówno śledzenie lotów owadów dorosłych, jak i obserwacja plantacji pod kątem obecności jaj. Bowiem zabieg wykonuje się tylko na podstawie lustracji, gdy śmietka kapuściana zaatakuje plantację.

Najważniejsze zasady monitoringu, to:

• regularne lustracje roślin (ze szczególnym uwzględnieniem nasady szyjki korzeniowej);
• stosowanie pułapek zapachowych w celu obserwacji lotów muchówek;
• dokumentowanie terminów pojawów dorosłych muchówek oraz złóż jaj, co ułatwia adekwatne wyznaczenie terminu zabiegu.

Dzięki precyzyjnemu monitoringowi można we właściwym czasie wdrożyć działania ochronne i uniknąć nadmiernych strat.

Kiedy i jak ustawiać pułapki zapachowe na plantacji?

Latem pierwsze pułapki powinny być ustawione począwszy od pierwszej dekady lipca do połowy pierwszej dekady września tj. przez 7–8 tygodni. Ustawia się 2 pułapki, niezależnie od powierzchni plantacji, najlepiej od strony zadrzewień.

Jak skutecznie przeprowadzić zwalczanie śmietki kapuścianej?

Kiedy monitoring potwierdzi obecność jaj lub dorosłych muchówek, konieczne jest szybkie wdrożenie ochrony chemicznej. Do dyspozycji producentów pozostają zarejestrowane insektycydy, których użycie należy dostosować do fazy rozwojowej szkodnika.

Stosując środki ochrony roślin do zwalczania śmietki kapuścianej w kapuście głowiastej należy pamiętać, aby:

• stosować przemiennie preparaty z różnych grup chemicznych;
• bezwzględnie przestrzegać zapisów etykiet środków ochrony roślin;
• wykonywać zabiegi we właściwym terminie, najlepiej jeszcze przed wylęgiem larw.

Dobrze zaplanowana ochrona, oparta na monitoringu i adekwatnym doborze insektycydów, pozwala ograniczyć szkody i zabezpieczyć plon.

Źródło: Platforma Sygnalizacji Agrofagów