1 miesiąc temu
Gatunki, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu były powszechne w polskim krajobrazie, dziś znikają w szybkim tempie. Czajka, której liczebność spadła o blisko 80 procent, jest jednym z przykładów dramatycznej zmiany w populacji ptaków krajobrazu rolniczego. Podobne problemy dotyczą rycyka, krwawodzioba i innych ptaków siewkowych, które do tej pory gniazdowały na podmokłych łąkach.
Zmiany nie omijają także ptaków miejskich. Gawrony, znane z gromadnych skupisk w parkach i na skwerach, również coraz rzadziej pojawiają się w polskich miastach.
Eksperci wskazują kilka kluczowych czynników, które przyczyniają się do zmniejszenia populacji ptaków:
- zmiany w rolnictwie – intensyfikacja upraw, osuszanie łąk i bagien oraz stosowanie pestycydów prowadzą do niszczenia naturalnych siedlisk i zmniejszenia dostępności pożywienia,
- urbanizacja i utrata terenów zielonych – rozwój miast wypiera ptaki z ich tradycyjnych miejsc lęgowych,
- zmiany klimatu – ekstremalne warunki pogodowe wpływają na migracje i rozród wielu gatunków,
- zanieczyszczenie środowiska – smog, hałas oraz odpady z przemysłu i rolnictwa negatywnie oddziałują na ptasie populacje.
Ptaki pełnią kluczową rolę w ekosystemie, a ich zanikanie ma poważne konsekwencje dla środowiska i gospodarki. Są naturalnymi sprzymierzeńcami rolników, pomagając kontrolować populacje owadów bez konieczności stosowania środków chemicznych. Ich spadek liczebności może prowadzić do zwiększenia liczby szkodników i problemów w produkcji rolnej.
Jeśli ptaki znikną z naszego krajobrazu, wpłynie to nie tylko na przyrodę, ale również na nasze bezpieczeństwo żywnościowe – podkreśla Monika Klimowicz-Kominowska z OTOP.
Zdaniem ekspertów konieczne są pilne działania na rzecz ochrony przyrody. najważniejsze znaczenie ma tworzenie rezerwatów i obszarów chronionych, które pozwolą na odbudowę siedlisk. Dodatkowo istotna jest edukacja społeczeństwa i promowanie działań na rzecz ochrony ptaków, takich jak pozostawianie łąk w naturalnym stanie czy ograniczanie stosowania chemicznych środków ochrony roślin.
W czerwcu 2024 roku Parlament Europejski przyjął rozporządzenie Nature Restoration Law, które zakłada odbudowę zasobów przyrodniczych na obszarach lądowych i morskich Unii Europejskiej. Celem jest między innymi zwiększenie liczebności ptaków krajobrazu rolniczego o pięć procent do 2030 roku, dziesięć procent do 2040 roku i piętnaście procent do 2050 roku.
Jeżeli wdrożymy odpowiednie działania ochronne i pozwolimy przyrodzie na regenerację, możemy zahamować spadek populacji ptaków – mówi Monika Klimowicz-Kominowska.
Zmniejszająca się liczba ptaków w Polsce jest poważnym sygnałem ostrzegawczym dla całego ekosystemu. Ochrona siedlisk, zmiany w rolnictwie i regulacje prawne mogą pomóc w zahamowaniu tego procesu. Jednak najważniejsze będzie świadome działanie zarówno na poziomie państwowym, jak i społecznym, by zapewnić ptakom przetrwanie, a przyrodzie możliwość odbudowy.
