1 dzień temu
1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać ogólnokrajowy system kaucyjny, obejmujący plastikowe i szklane butelki wielokrotnego użytku oraz puszki metalowe.
Nowe przepisy to krok w stronę gospodarki obiegu zamkniętego, ale jednocześnie poważne wyzwanie dla sektora handlu detalicznego. Choć podobne rozwiązania od lat funkcjonują w Niemczech, na Litwie czy Słowacji, polski rynek wchodzi w ten proces z dużą dozą niepewności.
System kaucyjny – wielka niewiadoma
Eksperci podkreślają, iż pierwsze miesiące działania systemu będą czasem intensywnych zmian. Nie wiadomo jeszcze, jak gwałtownie konsumenci przyzwyczają się do nowych zasad i jak duża będzie skala zwrotów.
Matthew Lythgoe, były CFO Pepco Poland, zwraca uwagę, iż wdrażanie systemu kaucyjnego to proces długofalowy:
„Doświadczenia innych państw pokazują, iż wdrażanie systemu kaucyjnego to proces rozciągnięty w czasie. najważniejsze okazują się nie tylko działania edukacyjne, ale także zdolność branży retail i operatorów logistycznych do szybkiej adaptacji. Stabilizacja operacyjna trwa zwykle od kilku do kilkunastu miesięcy, a efektywność systemu rośnie w miarę zwiększania świadomości społecznej i kształtowania nowych nawyków konsumenckich”.
W Niemczech najważniejsze okazało się podejście etapowe – stopniowe skalowanie systemu, szkolenia pracowników i dokładny monitoring danych. Dzięki temu udało się ograniczyć ryzyko zatorów logistycznych i błędów proceduralnych.
Polskie przepisy zakładają ambitne cele: 77% poziomu zwrotów już w pierwszym roku i aż 90% od 2029 roku. To realne wskaźniki – na Słowacji, która wdrożyła system w 2022 r., w 2025 r. prognozuje się właśnie 90% zwrotów. W Niemczech odsetek ten sięga choćby 97%.
Elastyczność fundamentem dla handlu
Na polski rynek trafia rocznie 14,3 miliarda opakowań z tworzyw sztucznych, szkła i metalu. Szacuje się, iż połowa zostanie objęta systemem kaucyjnym, ale realna skala zwrotów pozostaje niewiadomą. Dlatego najważniejsze będzie wdrożenie elastycznych rozwiązań.
Kacper Adamowicz, CEO ZEME, podkreśla, iż największe wyzwania spadną na pracowników sklepów, zwłaszcza mniejszych:
„Trzeba mieć świadomość, iż w pierwszych miesiącach funkcjonowania systemu kaucyjnego to personel sklepów – zwłaszcza w mniejszych placówkach – będzie odpowiedzialny za realizację większości nowych obowiązków operacyjnych. Oznacza to konieczność obciążenia dodatkowymi obowiązkami pracowników, a już teraz w co piątym powiecie brakuje chętnych do pracy w handlu. Z perspektywy efektywności operacyjnej najważniejsze jest tworzenie procesów, które spełniają wymogi prawne, ale jednocześnie nie obciążają nadmiernie personelu ani nie zakłócają pracy sklepu”.
Hybrydowe modele logistyki
Sieci handlowe analizują dziś różne scenariusze operacyjne. Coraz większą popularność zyskują modele hybrydowe, łączące własną logistykę z usługami operatorów zewnętrznych. W praktyce część opakowań trafia do centrów dystrybucyjnych sieci, a część do partnerów logistycznych.
Kacper Adamowicz zaznacza, iż nie ma jednego uniwersalnego modelu:
„W obecnej sytuacji trudno mówić o jednym, uniwersalnym modelu, który sprawdzi się w całym sektorze detalicznym. Każda sieć handlowa będzie musiała wypracować własne rozwiązania, uwzględniające specyfikę organizacyjną, skalę działalności i dostępne zasoby. Modele hybrydowe oferują największą elastyczność i możliwość kontroli kosztów, ale wymagają ciągłej analizy i optymalizacji procesów. W ZEME wspieramy ten proces, oferując obsługę odbiorów w trybie elastycznym, również ad hoc, przejmując całość prac logistycznych i administracyjnych”.
System kaucyjny – wyzwania i perspektywy
Wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce to nie tylko obowiązek prawny, ale także szansa na rozwój gospodarki cyrkularnej i ograniczenie ilości odpadów. Jednak powodzenie całego procesu zależy od elastyczności branży handlowej, wsparcia operatorów logistycznych oraz stopniowego budowania świadomości konsumentów.
Źródło: ZEME/ PAP MediaRoom
