23 godzin temu
Kanał Panamski ponownie znajduje się w centrum uwagi mediów. Tym razem jednak nie za sprawą corocznej suszy, a planów prezydenta-elekta Donalda Trumpa, który wyraził poważne obawy dotyczące zarządzania kanałem. Trump zapowiedział, iż jeżeli Panama nie będzie przestrzegać traktatu, Stany Zjednoczone… przejmą Kanał Panamski.
Trump chce przejąć Kanał Panamski
Donald Trump w swoim charakterystycznym stylu podkreślił wagę Kanału Panamskiego dla Ameryki, nazywając go „narodowym skarbem”. Na platformie Truth Social Trump stwierdził, iż Kanał Panamski to najważniejszy element amerykańskiej gospodarki i bezpieczeństwa narodowego.
Na pochwałach się jednak nie skończyło. Prezydent-elekt wyraził niezadowolenie z obecnych warunków zarządzania kanałem, w tym wysokich opłat nakładanych na amerykańskie statki. Zasugerował również, iż jeśli zasady traktatów związanych z kanałem nie będą przestrzegane, Stany Zjednoczone mogą… przejąć kontrolę nad Kanałem.
Groźby Trumpa wywołały poruszenie nie tylko wśród internautów, którzy okrzyknęli Trumpa “pomarańczowym szaleńcem”, ale choćby wśród sojuszników USA. Prezydent Panamy odpowiedział na wpis prezydenta-elekta i zapowiedział, iż każdy metr kwadratowy Kanału należy i będzie należał do Panamy.
JUST IN: Donald Trump suggested taking ownership of Greenland as he announced Ken Howery as his pick for U.S. ambassador to Denmark:
“For purposes of National Security and Freedom throughout the World, the United States of America feels that the ownership and control of… pic.twitter.com/1DP9WZLBto
— Republicans against Trump (@RpsAgainstTrump) December 23, 2024
Otwarty ponad sto lat temu Kanał Panamski odgrywa nieocenioną rolę w globalnym handlu. Przepływa przez niego aż 6% światowego transportu morskiego, a jego największym użytkownikiem są Stany Zjednoczone. Około 40% amerykańskiego ruchu kontenerowego korzysta z kanału każdego roku, co czyni go kluczowym elementem łańcuchów dostaw i strategicznym zasobem dla gospodarki USA.
Według danych z 2021 roku ponad 73% wszystkich statków przepływających przez Kanał Panamski zmierzało do amerykańskich portów lub z nich wypływało. Kanał jest także niezbędny dla skracania tras między Oceanem Spokojnym a Atlantykiem, co przekłada się na oszczędność czasu i kosztów.
Donald Trump is threatening to seize the Panama Canal. In response, the President of Panama responded that “every square meter” belong to his country. Trump and Elon Musk then posted a photo of the canal, through which 40% of US container trade passes, with the caption: “Welcome… pic.twitter.com/qGDg4JcDBq
— BreakThrough News (@BTnewsroom) December 23, 2024
Historia przekazania Kanału Panamskiego
Kanał Panamski pozostawał pod kontrolą USA przez większą część XX wieku. Jednak na mocy traktatów Torrijosa-Cartera z 1977 roku został przekazany Panamie w 1999 roku. Decyzja ta, negocjowana za czasów prezydenta Jimmy’ego Cartera, do dziś budzi kontrowersje. Wielu amerykańskich polityków uważa, iż była to strategiczna pomyłka, która osłabiła pozycję USA w regionie.
Od czasu przejęcia kanału Panama skutecznie nim zarządza. W 2016 roku kraj zakończył jego rozbudowę, podwajając przepustowość i dostosowując kanał do obsługi większych statków. Mimo to Donald Trump wskazuje na konieczność wzmożonej czujności w kontekście rosnących wpływów innych mocarstw.
Jednym z kluczowych punktów poruszanych przez Trumpa jest rosnąca obecność Chin w Panamie. W 2017 roku Panama nawiązała pełne stosunki dyplomatyczne z Chinami, rezygnując z uznawania Tajwanu. Od tego czasu Pekin zainwestował znaczne środki w projekty infrastrukturalne w rejonie kanału, co wywołało niepokój w Stanach Zjednoczonych.
Szczególne obawy budzi fakt, iż chińska firma Hutchison Ports PPC, mająca silne powiązania z Pekinem, kontroluje porty na obu końcach kanału. Zdaniem krytyków takie działania mogą zagrozić neutralności kanału, której zasady gwarantuje traktat z Panamą.
WATCH: Upon arriving in Panama today, the first thing I saw as I was leaving the airport was a giant sign that said “BANK OF CHINA”.
Ever since the US officially turned over the Panama Canal to Panama in 2000, China has aggressively expanded its foothold in Panama.
It has… pic.twitter.com/KJehhEKuC2
— Laura Loomer (@LauraLoomer) February 17, 2024
Czy Kanał Panamski jest bezpieczny?
Kanał Panamski działa na zasadzie neutralności, co oznacza, iż ma być dostępny dla wszystkich państw na równych zasadach. Chociaż Donald Trump wprost zapowiedział, iż Stany Zjednoczone mogą przejąć Kanał Panamski, to takie działania napotkałyby poważne przeszkody prawne i dyplomatyczne. Traktat o Neutralności zobowiązuje USA do poszanowania neutralności kanału. Jakakolwiek próba siłowego przejęcia kontroli byłaby uznana za naruszenie prawa międzynarodowego, co mogłoby zaszkodzić stosunkom z krajami Ameryki Łacińskiej.
Choć żądania zwrotu kanału mogą wydawać się mało realistyczne, podkreślają one, jak wielkie znaczenie ma ona dla międzynarodowego handlu oraz na jak szokujące pomysły może jeszcze wpaść Donald Trump. Przypomnijmy, iż wcześniej Trump sugerował przejęcie Kanady i uczynienie z niej kolejnego stanu USA. Z kolei tuż po ujawnieniu planów odnośnie Kanału Panamskiego, amerykański prezydent zasugerował przejęcie duńskiej Grenlandii.
Warto jednak pamiętać, iż na potencjalną zbrojną agresję Stanów Zjednoczonych wobec Panamy, Kanady czy Danii, zgodę musiałby wyrazić tamtejszy Kongres. A NATO się na szczęście nie zapowiada.
Taryfy Trumpa zaorają amerykański handel? Wyborców czeka niemiła niespodzianka
