2 miesięcy temu
Rozpoczęło się międzynarodowe liczenie bocianów. Co nam daje znajomość danych zebranych w czasie liczenia bocianów?
Już po raz ósmy trwa w Polsce akcja — Międzynarodowe liczenie bocianów białych. Zespół naukowców oraz wolontariuszy liczy bociany w naszym kraju. Bocian biały jest nie tylko symbolem naszych terenów. Dowiedz się, jakie informacje uzyskujemy dzięki jego obecności?
Kolejne międzynarodowe liczenie bocianów
Spis bocianów białych odbywa się co 10 lat i jest prowadzony na całym obszarze występowania gatunku, tzn. w Europie, Azji oraz w Afryce Północnej. Zestawienie danych całego areału występowania gatunku daje możliwość oceny stanu populacji bociana białego na świecie.
W Polsce liczenie bocianów odbywa się w terminie od 1 do 15 lipca 2024. Jest to okres, w którym młode bociany już stoją na gnieździe, jednak jeszcze nie odlatują. Dzięki tak dobranemu terminowi można ocenić zarówno liczbę par lęgowych na danym terenie, jak i liczbę odchowanych młodych osobników.
Bocian jako bioindykator
Populacja bociana białego oraz jej ocena dostarczają naukowcom także dodatkowych informacji dotyczących m.in. jakości środowiska. Przez to, iż bocian zajmuje wysokie miejsce w piramidzie ekosystemów rolniczych, jest on szczególnie narażony na szkodliwe oddziaływanie pestycydów oraz ich pozostałości. Dodatkowym elementem podwyższającym kumulację pestycydów w organizmach ptaków jest spożywanie skażonego pokarmu, m.in. płazów, ryb, gryzoni.
Zarówno populacja bocianów, jak i stan zdrowia piskląt mogą wskazywać poziom zanieczyszczenia środowiska. To sprawia, iż bociany są dobrymi bioindykatorami, czyli organizmami, które są wrażliwe na szkodliwe działanie czynników środowiska. Dodatkowo według definicji bioindykatory powinny cechować się szerokim zasięgiem występowania, dużą liczebnością i długim cyklem życia. Bocian bardzo dobrze spełnia te wymagania.
Najnowsze badania uniwersyteckie
Zespół naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego, Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy oraz Grupy Ornitologicznej SILESIANA przeprowadziło w Polsce badania, które wykazały wpływ pestycydów na bociany.
Naukowcy analizowali krew piskląt, zwracając szczególną uwagę na obecność w niej pestycydów. Badania wykazały negatywne zależności niektórych substancji na aktywność enzymów stresu oksydacyjnego czy koncentracją leukocytów. W badaniach stwierdzono także różnice w zawartości PCB (polichlorowany bifenyl) w krwi samców oraz samic. Nieznana jest jednak przyczyna tego zróżnicowania.
Pestycydy oddziałują negatywnie na układ rozrodczy, nerwowy oraz endokrynny bocianów. Może to prowadzić do zmniejszenia się populacji nie tylko bociana białego, ale również innych gatunków ptaków ekosystemów rolniczych i wodnych.
Cała praca dostępna na łamach czasopisma Environmental Science and Pollution.
Generalnie od kilku dekad maleje liczba bocianów w Polsce. Największe spadki notuje się w Polsce Południowej i Południowo-Zachodniej. Przy czym na terenach Sudetów i Karpat bocianom „wiedzie się” lepiej niż na nizinnych obszarach. Może właśnie wzrost temperatury otoczenia jest tego przyczyną? Dane świadczą bowiem o przesuwaniu się centrum zasięgu bociana na północny wschód Europy.
Źródło: bocianiegniazda.up.poznan.pl
