Uprawa gruszy w Polsce. Sadownicy śmiało zwiększają areał

W ciągu ostatnich pięciu lat profesjonalna uprawa gruszy w Polsce pod względem areału zwiększyła się o ponad… 145%. To najbardziej dynamiczny wzrost nasadzeń drzew owocowych w krajowym sadownictwie. Co stoi za tym trendem?

Grusza w Polsce długo pozostawała w cieniu jabłoni. Jednak ostatnie sezony pokazują zmianę nastawienia polskich sadowników. Sprzyjające warunki pogodowe, większa wiedza agrotechniczna i rosnący popyt na polskie gruszki sprawiają, iż uprawa gruszy w Polsce śmiało rośnie. Wzrost powierzchni nowoczesnych upraw tego gatunku to nie przypadek, a efekt świadomych decyzji gospodarstw. Przeanalizujmy dane, które potwierdzają ten trend.

Dlaczego grusza? Wiedza i klimat sprzyjają uprawie

Za dynamicznym wzrostem powierzchni uprawy gruszy w Polsce stoją przede wszystkim dwa czynniki: rozwój profesjonalnej wiedzy sadowniczej oraz korzystne warunki klimatyczne. Warto jeszcze dodać — ekonomika produkcji.

Mianowicie w ostatnich latach znacząco poszerzyła się dostępność zaleceń agrotechnicznych, informacji o ochronie gruszy przed przymrozkami, chorobami i szkodnikami, a także wskazówek dotyczących nawożenia i cięcia. Polscy sadownicy coraz odważniej podchodzą do tego gatunku.

Dodatkowo, zmiany klimatyczne, mimo wielu zagrożeń, przynoszą też efekty korzystne dla upraw gruszy w Polsce. Konkretnie to wydłużenie sezonu wegetacyjnego, cieplejsze wiosny i mniej gwałtownych przymrozków w strategicznych fazach rozwoju drzew sprzyjają stabilnej uprawie i obfitemu plonowaniu drzew.

Za coraz powszechniejszym przekształcaniem sadów jabłoniowych w gruszowe przemawia też wynik finansowy. Ściśle mówiąc, wielu polskich producentów jabłek swego czasu pokusiło się o założenie kilku kwater grusz. Wszyscy z nich odnieśli wymierne korzyści. Do tego stopnia, iż każdemu grusze zapewniły ciągłość działalności gospodarstwa, gdy jabłka „nie płaciły”. Zniknęła obawa o powodzenie produkcji. Natomiast wzrosła pewność, iż produkcja gruszek jest w Polsce możliwa. Co więcej, ostatnie sezony sprzyjają uzyskaniu polskich owoców doskonałej jakości. Podczas gdy właśnie z jakością i wielkością owoców (drobnienie w efekcie suszy) ogromne problemy mają Belgowie, Francuzi, czy Holendrzy.

Uprawa gruszy w Polsce — powierzchnia rośnie

Jeszcze w 2020 r. powierzchnia uprawy gruszy w Polsce, według wniosków o dopłaty bezpośrednie złożonych do ARiMR, wynosiła ok. 1638 ha. Trzy lata później, w 2023 r., wartość ta sięgnęła już ponad 3509 ha. Najnowsze dane z 2024 r. wskazują na dalszy wzrost — przekroczyliśmy 4009 ha (patrz tabela).

Uprawa gruszy w Polsce jest coraz powszechniejsza. Z każdym rokiem przybywa kolejnych hektarów młodych nasadzeń. To tegoroczna kwatera powiększająca kilkuletni sad gruszowy w jednym z małopolskich gospodarstw sadowniczych

fot. Katarzyna Kupczak

To oznacza, iż powierzchnia sadów gruszowych zwiększyła się w ciągu pięciu lat aż o 145%, co stanowi rekordowy wzrost w porównaniu do większości innych gatunków drzew sadowniczych. Taki wynik pokazuje, iż grusza zyskała zaufanie nie tylko wśród konsumentów, ale przede wszystkim w oczach producentów. Oczywiście największe nowe areały przybywają w rejonach tradycyjnej uprawy sadowniczej. Czyli w województwach: lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, świętokrzyskim. Śmielej w gatunek inwestują także w wielkopolskim i kujawsko-pomorskim.

Uprawa gruszy w Polsce — powierzchnia wg wniosków złożonych w ARiMR o przyznanie płatności bezpośrednich

Natomiast według danych GUS w 2023 r. uprawa grusz w Polsce zajmowała powierzchnię 5600 ha, natomiast w 2024 r. — 5 878 ha. Różnica pomiędzy zgłoszonymi do dopłat powierzchniami jest więc znaczna.

Rynek zbytu gruszek się rozszerza, ale nie brakuje wyzwań

Europejscy, w tym oczywiście krajowi konsumenci coraz chętniej sięgają po gruszki polskiego pochodzenia. Wpływają na to:

• krótki łańcuch dostaw świeżych owoców,
• lepszy smak gruszek z lokalnych sadów,
• dostępność różnych odmian,
• chęć poszerzania asortymentu konsumowanych owoców,
• rosnąca świadomość zdrowego odżywiania, w tym walorów prozdrowotnych gruszek.

Uprawa gruszy w Polsce zaczyna przynosić wymierne efekty handlowe, a wielu producentów świetnie wychodzi na eksporcie.

Wyzwania wciąż jednak istnieją. Wysoka presja chorób bakteryjnych, miodówki, konieczność precyzyjnej ochrony przeciwprzymrozkowej i ograniczenia w dostępności pracowników sezonowych to tematy, które powracają co roku. Mimo to trend wzrostowy wydaje się stabilny, a inwestycje w nowe kwatery gruszowe są kontynuowane.

Grusza coraz popularniejsza w polskich sadach

Uprawa gruszy w Polsce to w tej chwili jeden z najdynamiczniej rozwijających się kierunków produkcji sadowniczej. Rosnąca powierzchnia upraw, coraz większe plony świetnej jakości owoców i pozytywna reakcja rynku wskazują, iż grusza jest przyszłością. Polscy sadownicy nabrali pewności i coraz odważniej inwestują w sady gruszowe.

Źródło: ARiMR