.png)
Innymi słowy — czy można być zarówno stroną, jak i organem wydającym decyzję w sprawie administracyjnej? Absurd? Nie w Polsce.
Prezydent Miasta wnioskuje do samego siebie i wydaję decyzję
Wnioskiem z 29 stycznia 2025 r., uzupełnionym 28 maja 2025 r., Inwestor – Prezydent m.st. Warszawy, pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa (jako zarządca dróg miejskich) wystąpił do Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi gminnej w rejonie ulic Leszno i Karolkowej w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy na działkach ewidencyjnych z obrębu 6-03-16 o numerach 44 oraz (pogrubionym drukiem – numery działek przeznaczone pod przejęcie dla inwestycji, w nawiasach – numery działek po podziale): 45 (45/1, 45/2), 48/1 (48/3, 48/4), 48/2 (48/5, 48/6), 53/11 (53/18, 53/19, 53/20).
W dniu 6 października 2025 r. wniosek został przez inwestora zmieniony w zakresie działek ewidencyjnych, na których stwierdzany jest obowiązek budowy lub przebudowy sieci uzbrojenia terenu oraz określenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości dla realizacji tego obowiązku. Następnego dnia zamieszczono stosowne obwieszczenie na stronie ETO Miasta Stołecznego i poinformowano o wydaniu decyzji nr NR 3/WOL/ZRID/2025.
Luka ustawowa?
Powyższa sytuacja jest skutkiem przepisu ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, który stanowi, że:
Art. 11a. 1. Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek adekwatnego zarządcy drogi.
Jednakże w przypadku miast na prawach powiatu to prezydent miasta pełni funkcję starosty, a zatem jest organem zarówno gminnym (zarządcą dróg gminnych), jak i powiatowym.
Ta sama ustawa w art. 11c wskazuje, iż do postępowania w sprawach dotyczących wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem przepisów ZRID. W art. 11ea ustawa wskazuje zakres wyłączeń (art. 30 § 5, art. 34 i art. 97 § 1 pkt 1–3 k.p.a.). Tym samym ustawa ta nie wyłącza stosowania art. 24 k.p.a.
Urzędnik miasta podlega wyłączeniu z postępowania
Otóż wspomnianą wyżej decyzję wydał Aleksander Krzyżanowski – Naczelnik Wydziału Architektury i Budownictwa dla Dzielnicy Wola, działając z upoważnienia Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy. Tymczasem inwestorem wedle wniosku jest Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy.
Sytuacja, w której wnioskodawca – inwestor (Prezydent m.st. Warszawy) jest równocześnie przełożonym urzędnika (pozostającego w stosunku zatrudnienia), wydającego w imieniu organu decyzję, stanowi naruszenie przepisów k.p.a.
Zgodnie z art. 24 § 1 k.p.a.
Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której jest stroną, albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, iż wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki.
Również art. 24 § 3 k.p.a. przewiduje wyłączenie pracownika,
jeżeli zostanie uprawdopodobniona okoliczność mogąca wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.
Nie ulega wątpliwości, iż zachodzi sytuacja określona w art. 24 k.p.a., albowiem urzędnicy wydający decyzję pozostawali w stosunku prawnym z wnioskodawcą (Prezydentem m.st. Warszawy).
Zgodnie z art. 145 § 1 k.p.a.
W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, o ile decyzja została wydana przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27.
Natomiast zgodnie z art. 156 § 1 k.p.a.
Stwierdza się nieważność decyzji w przypadku jej wydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa oraz gdy zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
W takiej sytuacji, zgodnie z art. 26 k.p.a., w przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy. Natomiast w przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia – w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 – organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę.
A zatem, czy Prezydent Miasta nie powinien był w danej sprawie wyłączyć się lub zwrócić do wojewody o wyznaczenie pracownika do jej załatwienia? Tego jednak nie uczyniono.
