Uwaga! Patogeny cebuli atakują: mączniak rzekomy i Stemphylium

Na plantacjach cebuli w centralnej Polsce potwierdzono występowanie dwóch groźnych chorób: mączniaka rzekomego i Stemphylium vesicarium. Wczesne porażenie to sygnał dla producentów, iż trzeba rozpocząć sezon ochrony. Przypominamy, jak rozpoznać i zwalczać te patogeny cebuli.

Jak podaje Platforma Sygnalizacji Agrofagów, na plantacjach cebuli w centralnej Polsce stwierdzono obecność groźnych patogenów cebuli. Sprawdź, jak je rozpoznać i zidentyfikować oraz jak ochronić plantację.

Groźne patogeny na plantacjach cebuli

Pierwsze ogniska mączniaka rzekomego (Peronospora destructor) i Stemphylium vesicarium stwierdzono 22 maja 2025 r. na cebuli ozimej. Ściśle mówiąc, te patogeny cebuli odnotowano na Mazowszu, w powiecie żyrardowskim. Natomiast kolejne przypadki pojawiły się 30 lipca 2025 r. na cebuli z siewu wiosennego w rejonie Skierniewic (woj. łódzkie).

W przypadku mączniaka rzekomego obserwowano jasnożółte i brunatne plamy na liściach szczypioru z widocznym białoszarym nalotem grzybni. Z kolei symptomy S. vesicarium uwidoczniły się w postaci rozległych, wrzecionowatych, jasnobrązowych plam na szczypiorze. Pojawienie się objawów chorobowych jest sygnałem do rozpoczęcia ochrony cebuli przed tymi patogenami, aby ograniczyć ich rozprzestrzenianie.

Objawy zarodnikowania Peronospora destructor na cebuli.

fot. Dr Jan Sobolewski

Mączniak rzekomy w cebuli – jak rozpoznać?

Mączniak rzekomy (Peronospora destructor) to jeden z najgroźniejszych patogenów w uprawie cebuli. Rozprzestrzenia się bardzo szybko, zwłaszcza w sprzyjających warunkach, czyli przy umiarkowanych temperaturach i wysokiej wilgotności powietrza. Patogen zimuje w łuskach porażonych cebul oraz resztkach roślinnych, dlatego łatwo powraca na plantacje w kolejnym sezonie.

Początkowe objawy to zahamowanie wzrostu i jaśniejszy kolor szczypioru. Zaś z czasem na liściach pojawiają się jasnożółte lub brunatne plamy. W warunkach dużej wilgotności pokrywają się one białoszarym nalotem zarodników. Choroba może powodować zgrubienie szyjek, przedwczesne zamieranie liści, drobnienie cebul i ich gorsze przechowywanie.

Objawy Stemphylium vesicarium na plantacjach cebuli

Stemphylium vesicarium wywołuje chorobę znaną jako zaraza liści cebuli. Patogen jest szczególnie groźny w warunkach naprzemiennej wilgotnej i suchej pogody, kiedy na roślinach dochodzi do mikrouszkodzeń. Wszelkie uszkodzenia spowodowane przez grad, fitotoksyczność herbicydów czy żerowanie szkodników stanowią wrota do infekcji. Zaś S. vesicarium może powodować znaczne straty w plonach. Zwłaszcza w warunkach sprzyjających infekcji, czyli temperaturze 18–25ºC i przy dużej wilgotności.

Choroba zaczyna się od pojawienia się na szczypiorze wydłużonych, wrzecionowatych plam w kolorze jasno lub ciemnobrązowym. Mogą one obejmować całą długość liścia. Zaś ich zlewanie się prowadzi do szybkiego zasychania szczypioru. W zaawansowanym stadium liście bieleją, a rośliny przestają rosnąć. Patogen atakuje także inne gatunki z rodziny czosnkowatych (Alliaceae), co utrudnia jego eliminację z gospodarstwa.

Jak chronić plantację i zwalczać patogeny cebuli?

W przypadku mączniaka rzekomego najważniejsze znaczenie ma szybkie wykonanie zabiegów ochrony, zaraz po pojawieniu się pierwszych objawów. W tym celu należy zastosować fungicydy zarejestrowane do zwalczania tej choroby. Przy czym niezwykle ważne, aby pamiętać o rotacji substancji czynnych i grup chemicznych, w celu ograniczenia ryzyka odporności patogenów. Ponadto warto użyć adiuwantu, który poprawi pokrycie liści preparatem.

Z kolei trudniejsza sytuacja występuje przy infekcji Stemphylium vesicarium. Bowiem w Polsce nie ma w tej chwili zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tego patogenu. Dlatego podstawą ochrony jest profilaktyka. Ściśle mówiąc, należy dbać o dobrą kondycję roślin i unikać mechanicznych uszkodzeń liści. Ponadto, aby jak najszybciej usuwać źródła infekcji warto monitorować plantację. Ważnym elementem profilaktyki jest także zmianowanie i uprawa roślin niespokrewnionych z cebulą.

Źródło: Platforma Sygnalizacji Agrofagów