Warzywa pod osłonami – jakie kierunki zmian w uprawie?

Jak zmieniła się produkcja warzyw pod osłonami w ostatnich latach? Na jakie gatunki stawiają producenci, a z uprawy których się wycofują? Analizujemy w artykule.

Dane GUS dotyczące ubiegłorocznych zbiorów warzyw pod osłonami dostarczają ciekawych informacji na temat tego, jakie zmiany w powierzchni uprawa i wielkości produkcji poszczególnych gatunków warzyw zaszły w ostatnich latach.

Produkcja warzyw pod osłonami w latach 2023 i 2024

Według danych GUS, w ubiegłym roku produkcja warzyw pod osłonami osiągnęła 1,44 mln ton. Z kolei powierzchnia upraw warzyw prowadzonych pod różnego typu osłonami (szklarnie, ogrzewane i nieogrzewane tunele foliowe, inspekty) wynosiła 3 724 ha (37 240 tys. m²).

W porównaniu z poprzednim rokiem, zbiory warzyw spod osłon zwiększyły się o 8,4%. Zaś łączny areał uprawy tych warzyw uległ zmniejszeniu o 3,5%. Oznacza to, iż z mniejszej powierzchni uzyskano wyższe zbiory. Zatem należy stwierdzić, iż nastąpiło zwiększenie produktywności upraw, a plantatorzy uzyskiwali wyższe plony niż rok wcześniej.

W ubiegłym roku nastąpił wyraźny wzrost produkcji pomidorów pod osłonami.

fot. Anna Maciejuk

Jak zmieniła się powierzchnia upraw pod osłonami?

Gdy przeanalizuje się zmianę wielkości powierzchni upraw poszczególnych gatunków pod osłonami w latach 2023 i 2024, wyraźnie widać, iż w przypadku większości warzyw nastąpiło zmniejszenie areału produkcji. Wzrost, w dodatku znaczący, odnotowano tylko w przypadku pomidorów. Uściślając, w 2024 r. powierzchnia uprawy pomidorów pod osłonami zwiększyła się o pond 25% w porównaniu z poprzednim rokiem. Oznacza to, iż więcej plantatorów zdecydowało się na uprawę tych warzyw w swoich obiektach produkcyjnych.

Z kolei największy spadek produkcji dotyczył papryki. Mianowicie, areał upraw tego warzywa, prowadzonych w Polsce głównie w tunelach foliowych, uległ zmniejszeniu o około 20%. Najprawdopodobniej było to związane ze spadkiem opłacalności uprawy tego warzywa. Bowiem, jak wielokrotnie apelowali producenci, w okresie sprzedaży polskiej papryki coraz trudniej uzyskać ceny pozwalające na utrzymanie opłacalnej produkcji. Gdyż w tym samym czasie rynek jest zalewany tanią papryką importowaną z Holandii.

W przypadku papryki znacząco zmniejszyła się powierzchnia uprawy pod osłonami.

fot. Anna Maciejuk

Tab. 1. Powierzchnia uprawy warzyw pod osłonami w 2024 r.

Trendy w produkcji warzyw pod osłonami

Jeśli przyjrzymy się wielkości zbiorów poszczególnych warzyw również widać pewne tendencje. Zwłaszcza gdy wielkość zbiorów skorelujemy z powierzchnią uprawy. Tu także wyróżnia się papryka. Ściśle mówiąc, można zauważyć, iż przy spadku powierzchni uprawy tego warzywa o 20%, zbiory zmniejszyły się tylko o ok. 9%. Wskazuje to na wzrost produktywności prowadzonych upraw. Pozwala to wnioskować, iż plantatorzy, którzy uzyskiwali gorszą wydajność, zrezygnowali z produkcji, gdyż prawdopodobnie była ona nieopłacalna. Zaś przy uprawie papryki pozostali głównie producenci uzyskujący wyższe plony. Czyli dysponujący bardziej zaawansowaną technologią produkcji, pozwalającą na wzrost produktywności upraw.

Uprawa ogórków pod osłonami pozostaje względnie stabilna. W 2024 r. była tylko nieznacznie mniejsza niż rok wcześniej.

fot. Anna Maciejuk

Wzrost wydajności jest widoczny również w przypadku pomidorów i ogórków. Wynika on prawdopodobnie z uprawy coraz bardziej produktywnych odmian. Ale też jest związany z optymalizacją technologii uprawy. Poprzez m.in. stosowanie odpowiedniego nawożenia, biostymulatorów oraz ciągłe udoskonalanie technologii uprawy (np. stosowanych podłoży, nawadniania czy sterowania klimatem) i wprowadzanie najnowszych rozwiązań technologicznych. Wydaje się, iż stałe podnoszenie wydajności produkcji z metra kwadratowego, przy jednoczesnej optymalizacji kosztów jest w tej chwili koniecznością, by zachować opłacalność uprawy.

Tab. 2. Zbiory warzyw uprawianych pod osłonami w 2024 r.

Źródło: GUS