Zaprawy nasienne w kukurydzy w 2025 r. na choroby i szkodniki

Zaprawianie materiału siewnego kukurydzy to pierwszy etap ochrony przed chorobami i szkodnikami. Nie może być pominięty.

Zaprawianie materiału siewnego kukurydzy stanowi pierwszą linię walki człowieka z zagrożeniami jakie pojawiają się na etapie kiełkowania, wschodów i rozwoju przez rośliny pierwszych liści. Zagrożenia te zwykle pochodzą ze strony środowiska glebowego, gdzie wiele organizmów szkodliwych zimuje.

W 2025 roku będzie czym zabezpieczyć ziarniaki na początku wegetacji. Na rynku prawie cały dostępny materiał kukurydzy jest odgórnie zaprawiany przeciwko wczesnowiosennym chorobom. Obok fungicydu nanosi się niekiedy także zaprawę owadobójczą bądź repelentną na ptaki, albo jedną i drugą jednocześnie.

Są w Polsce firmy, które kompleksowo zaprawiają kukurydzę jednocześnie przeciwko chorobom, owadom szkodliwym i ptakom. Do takich zapraw mogą być także dodawane jeszcze dodatkowe powłoki np. biostymulujące, nawozowe, z hydrożelem itp. Zaprawianie jako takie przeszło rewolucję i dzisiaj to już nie tylko preparat chemiczny, ale szereg innych substancji, w tym naturalnych. Zaprawy już nie tylko chronią przed agrofagami, ale pomagają choćby przezwyciężać stresy na jakie narażone są rośliny zaraz na starcie swojej wegetacji.

W niniejszym materiale zostaną omówione jednak tylko te zaprawy, które są zarejestrowane jako środki ochrony roślin przez MRiRW. Kwestie dodatkowych powłok jakie znajdują się na ziarniakach, w tym nazewnictwo technologii ich nanoszenia wraz ze składem znajdują się w materiałach promocyjnych firm oferujących materiał siewny kukurydzy na dany sezon wegetacyjny.

Materiał siewny kukurydzy może być zatem pokryty jedną, dwoma bądź kilkoma substancjami, których zadaniem jest ochrona przed wczesnowiosennymi zagrożeniami.

Zaprawy przeciwko chorobom

Producenci kukurydzy praktycznie zapominają o występowaniu takiej choroby kukurydzy jaką jest zgorzel siewek wywoływana choćby przez grzyby rodzaju Fusarium bądź Pythium. Zapomnieli, głównie dlatego, iż rzadko się ją spotyka, a to przez to, iż trudno na rynku kupić materiał siewny kukurydzy bez zaprawy, która chroni ziarniaki przed tą chorobą.

Zdarzają się jednak lata, iż zgorzel się uaktywnia, gdy np. kiełkowanie i wschody ulegają znacznemu przedłużeniu, gdy nadmiar wody w glebie wymywa zaprawę fungicydową, gdy siew jest zbyt głęboki na glebie ciężkiej, gdy ilość zarodników patogenów w glebie jest bardzo duża, gdy ziarniaki uszkodzą szkodniki itp. Wówczas doskonale widać, czym jest zgorzel siewek i co może zrobić z kukurydzą. Główna szkodliwość tej choroby to przerzedzenie obsady roślin na skutek zamarcia ziarniaków przed wschodami, ale choroba także jest w stanie uszkodzić lub zniszczyć roślinki mające choćby do kilku liści (tzw. zgorzel powschodowa). Zgorzel siewek zwykle pojawia się placowo.

W okresie wiosennym może się też pojawić głownia guzowata kukurydzy i głownia pyląca. Zarodniki tych patogenów są liczne zwłaszcza tam, gdzie kukurydza siana jest w monokulturze lub z taką sąsiaduje.

O ile głownia guzowata cechuje się miejscowymi infekcjami, które powodują powstawanie narośli na nadziemnych organach w miejscu skiełkowania zarodników, tak głownia pyląca rozwija się systemicznie wewnątrz tkanek roślin i uwidacznia dopiero od lipca.

Ta druga zatem choroba jest bardziej podstępna, gdyż przez kilka tygodni rozwija się w ukryciu, a dodatkowo jej zarodniki są w stanie przetrwać w glebie do 10 lat, co odróżnia ją od głowni guzowatej (do 3 lat).

Póki co jednak, głownia pyląca sporadycznie się pojawia co jest bardzo dobrą informacją dla producentów, ale niestety głownia guzowata na niektórych plantacjach jest w stanie opanować do 100% roślin, zwłaszcza uszkodzonych przez grad lub suszę. Poza tym głownia guzowata może rozwinąć do trzech generacji zarodników, co utrudnia z nią walkę.

Wymienione trzy choroby można ograniczać dzięki zapraw nasiennych. Trzeba jednak sprawdzać jaką konkretnie zaprawą został zaprawiony materiał siewny, który planuje się zakupić. Nie każda zaprawa nasienna pozwala jednocześnie ograniczać wszystkie wskazane choroby. Jedne mają szerszy a drugie węższy zakres oddziaływania na patogeny. Ponieważ zaprawy do kukurydzy nie są dostępne na rynku detalicznym, to ewentualne doprawienie ziarna konkretną zaprawą trzeba zlecić firmie zewnętrznej, która taką działalności prowadzi.

Zaprawy przeciwko chorobom kukurydzy na sezon wegetacyjny 2025

Źródło: Rejestr środków ochrony roślin MRiRW: 18.01.2025

Zaprawy przeciwko szkodnikom

Obok chorób, w okresie wiosennym plantacjom kukurydzy zagrażają także szkodniki. Jest ich całkiem sporo, jednak, gdy popatrzymy w rejestr środków ochrony roślin przeciwko nim to zauważymy, iż na ten moment dzięki zapraw nasiennych ograniczać można jedynie kilka z nich.

W ostatnim czasie mocno wzrosła szkodliwość drutowców, które jak wiadomo mogą przebywać w glebie do 4-5 lat i przez cały ten czas uszkadzać różne rośliny pojawiające się na stanowisku. Kukurydza jest dla nich smakowitą rośliną, zwłaszcza o ile jest to monokultura lub uprawa założono po świeżo zaoranych użytkach wieloletnich.

Szkodnikom tym sprzyjają także wszystkie uproszczenia w uprawie gleby, które nie zakłócają ich rozwoju. Drutowce wyjadają ziarniaki, podgryzają siewki i młode rośliny, przez co największa ich szkodliwość jest na początku wegetacji. W późniejszym czasie rośliny gwałtownie rosnąc dają sobie z nimi radę.

Coraz większym problemem stają się też larwy stonki kukurydzianej, które można spotkać tylko na monokulturach kukurydzy (zwłaszcza wieloletnich). Larwy stonki żerując w glebie podgryzają korzenie roślin, wskutek czego te słabiej rosną, a przy licznym pojawie mogą wylegać zwykle od lipca, co potem utrudnia zbiór plonu.

W okresie wiosennym problemem na niektórych zasiewach mogą być także rolnice, zwłaszcza rolnica zbożówka. Szkodniki te obok uszkadzania liści schodzą do gleby, gdzie ogryzają korzenie kukurydzy, a pod osłoną nocy mogą wychodzić i wygryzać dziurę w podstawie łodygi, co zwykle skutkuje zamarciem całej rośliny. Rolnice, podobnie jak drutowce prowadzą zwykle do placowego uszkadzania uprawy. Wiosna to ten czas, gdy ich szkodliwość jest największa, o ile liczebność będzie duża. Drugie pokolenie pojawiające się w okresie lata zwykle nie jest aż tak groźne.

Lokalnie, często na dużą skalę problemem w okresie siewów i wschodów kukurydzy są ptaki. Nie tylko krukowate i dzikie gołębie, ale ogromne szkody powodują w uprawach choćby żurawie, które jak wiadomo są pod ścisłą ochroną, zatem to skutecznie komplikuje próby ich odstraszania z zasiewów. Ptaki wydziobują wysiane ziarno w tym mogą wyrywać młode siewki. Zdarzają się sytuacje konieczności wykonywania przesiewów na skutek wysokiej aktywności ptaków.

Wymienione wyżej szkodniki można ograniczać w zasiewach kukurydzy dzięki dedykowanych zapraw. Trzeba jednak pamiętać, iż nie każda firma wypuszcza na rynek materiał kompleksowo zaprawiony przeciwko chorobom i szkodnikom.

Trzeba uważnie czytać informacje dystrybucji, bo na jednym materiale obok fungicydu jest środek owadobójczy, na innym repelent na ptaki, ale są i takie nasiona, które chronione są przed wszystkimi wiosennymi zagrożeniami. Poniżej przedstawiono zaprawy zoocydowe, które pozostały do dyspozycji w roku 2025. Nie są one dostępne w rynku detalicznym, ale jedynie u wyspecjalizowanych w zaprawianiu nasion firm.

Zaprawy przeciwko szkodnikom kukurydzy na sezon wegetacyjny 2025

Źródło: Rejestr środków ochrony roślin MRiRW: 18.01.2025

Zaprawianie to najbardziej „ekologiczna” ochrona chemiczna

Proces zaprawiania materiału siewnego powinien być szczególnie promowany w integrowanej ochronie roślin jako ten, którego oddziaływanie na środowisko jest o wiele mniejsze aniżeli środków aplikowanych nalistnie czy też posypowo. Często choćby nie ma żadnej innej alternatywy dla zaprawy nasiennej, bo miejsce jej oddziaływania jest specyficzne.

Oddziaływanie zaprawy nasiennej w glebie (jeżeli jest poprawnie naniesiona na ziarniaki z wykorzystaniem najnowszych technologii powlekania) jest skoncentrowane w newralgicznych miejscach rośliny.

Niewielka dawka substancji czynnej, precyzyjnie naniesiona na ściśle określoną powierzchnię ziarniaka nie obciąża tak mocno środowiska jak wiele innych form aplikacji pestycydów, stąd też można zaprawianie uznać za działanie prośrodowiskowe.

Szkoda jednak, iż póki co dobór zapraw do uprawy kukurydzy pozostaje dość skromny, podobnie jak w wielu innych uprawach. Ten kierunek powinien być rozwijany, o ile UE dąży do ograniczania ilości substancji czynnych, bo zaprawianie temu pomaga.