Zwalczanie perzu w kukurydzy: jakie środki zastosować?

Jeszcze trzy, cztery dekady temu perz adekwatny, należał do jednych z najpospolitszych i zarazem do najtrudniejszych do wyeliminowania chwastów jednoliściennych występujących w uprawach rolniczych. Jednak coraz powszechniejsze stosowanie herbicydów nieselektywnych czy selektywnych, spowodowało jego stopniowe wyeliminowanie z pól prawnych.

W chwili obecnej perz nie stanowi już tak powszechnego problemu, chociaż przez cały czas zaliczany jest do jednych z bardziej uciążliwych gatunków chwastów występujących w uprawie kukurydzy. Kluczem do skutecznej walki z perzem jest wczesne rozpoznanie oraz zastosowanie odpowiedniej metody jego eliminacji.

Perz adekwatny – jest wieloletnią trawą rozłogową, dorastającą do wysokości 30-150 cm, występującą praktycznie we wszystkich uprawach polowych. Pierwsze liście mogą pojawiać się już w połowie marca, a kwitnienie przypada na okres od czerwca do września. Gatunek ten preferuje gleby żyzne, o uregulowanych stosunkach wilgotnościowo-powietrznych. Chwast ten jest hiperakumulatorem głównie azotu i potasu. Potrafi w ciągu sezonu wegetacyjnego „wynieść” z pola 100-120 kg azotu, 20-30 kg fosforu i 50-70 kg potasu. Dla porównania aby zapewnić optymalne warunki do wzrostu i rozwoju kukurydzy, to powinna ona pobrać około 100-140 kg azotu, 80-100 kg fosforu i 100-120 kg potasu. Perz jest gatunkiem bardzo ekspansywnym, charakteryzującym się wysoką konkurencyjnością. Perz rozmnaża się głównie poprzez rozłogi podziemne, ale także z nasion, których jedna roślina potrafi wytworzyć około 100-500 sztuk, a ich przeżywalność w glebie może dochodzić choćby do 10 lat. Perz dzięki olbrzymiej masie rozłogów podziemnych, potrafi wielokrotnie zwiększyć w bardzo krótkim czasie swoja liczebność. Zaniechanie zwalczania lub źle przeprowadzone jego eliminacja skutkuje tym iż w ciągu kilku lat może doprowadzić do całkowitego opanowania powierzchni pola, powodując jego tzw. „zaperzenie”. Ponadto jest to gatunek, który istotnie utrudnia mechaniczną uprawę gleby oraz może stanowić tzw. zielony pomost czyli ułatwić zasiedlenie kukurydzy przez mszyce.

Zwalczanie perzu – jakie mamy rozwiązania?

Obecnie wyeliminowanie perzu nie stanowi już takiego problemu jak dawniej, gdyż w sprzedaży dostępne są herbicydy nieselektywne czy selektywne a choćby graminicydy, które skutecznie eliminują ten gatunek z pola.

Wybór terminu aplikacji herbicydów, zależy w dużej mierze od sposobu uprawy (np. uprawa tradycyjna orkowa czy uprawa zerowa – siew bezpośredni), od liczebności i powierzchni występowania (np. placowe) na danym polu perzu oraz od przebiegu warunków atmosferycznych (temperatura powietrza i gleby oraz jej uwilgotnienie) w szczególności w okresie marca i kwietnia.

Herbicydy nieselektywne na bazie glifosatu

W przypadku uprawy zerowej – siewu bezpośredniego, większość chwastów pojawia się znacznie wcześniej na polu niż rośliny kukurydzy. Chwasty występujące na plantacji uprawianej w ten sposób, należą do gatunków bardzo uciążliwych, głównie wieloletnich, tj. perz adekwatny. Jak już wcześniej wspomniano, gatunek ten najczęściej zaczyna wegetację już pod koniec marca, a siew kukurydzy rozpoczyna się najwcześniej w połowie kwietnia lub z początkiem maja. Tę różnicę czasową pomiędzy początkiem wegetacji perzu, a kukurydzą można wykorzystać stosując herbicydy nieselektywne. Główną substancją czynną takich środków jest glifosat, który pobierany jest przez zielone części roślin (liście i zielone pędy), a następnie przemieszczany jest w całej roślinie, powodując zahamowanie wzrostu i rozwoju, a w końcowym etapie całkowite zamieranie. Zabiegi herbicydami zawierającymi w swoim składzie s.cz. glifosat, najlepiej jest przeprowadzać na 3-4 tyg. przed planowanym siewem kukurydzy (np. Candela Energy) lub tuż po, jednak nie później jak do 3 dni po siewie ale przed wschodami kukurydzy (BBCH 00-09), pamiętając aby nasiona kukurydzy wysiać na głębokość nie mniejszą niż 2 cm (np. BGT, Cayenne HL 480 SL, Dominator HL 480 SL, Envision 450 SL, Hadican, Halvetic, Highland HL 480 SL, Roundup 360 Plus, Roundup Flex 480, Roundup TransEnergy 450 SL).

Herbicydy selektywne głównie na bazie sulfonylomoczników

Ograniczenie występowania perzu dzięki glifosatu, nie do końca rozwiązuje problem zachwaszczenia plantacji kukurydzy tym gatunkiem. Dzieję się tak dlatego, iż w przypadku uprawy tradycyjnej – płużnej, rośliny perzu mogą pojawić się tuż przed albo w trakcie lub tuż po wschodach kukurydzy. Rozwiązanie problemu pojawiającego się perzu po wschodach kukurydzy, polega głównie na zastosowaniu odpowiednio selektywnych herbicydów nalistnych, które stosowane są jedynie po wschodach kukurydzy lub(i) perzu, a które posiadają działanie systemiczne (układowe).

Większość s.cz. herbicydów selektywnych, może być stosowana przeważnie w fazie od 1 do 6 liści adekwatnych kukurydzy (BBCH 11-16), chociaż zdarzają się herbicydy, które można aplikować choćby w fazie 9 liści adekwatnych kukurydzy (BBCH 19). W przypadku perzu kluczowym momentem jest jednak wybranie odpowiedniej fazy rozwojowej perzu oraz(i) kukurydzy. Część etykiet herbicydów informuje, iż perz adekwatny powinien mieć w momencie zabiegu 5-7 liści (wysokość 15-25 cm). Inne rekomendują wykonanie zabiegu w nieco wcześniejszej fazie rozwojowej, tj. w fazie 3-6 lub 4-6 liści perzu. Jeszcze inne etykiety, chociaż klasyfikują perz, jako gatunek wrażliwy, nie informują w jakiej fazie rozwojowej powinien znajdować się w trakcie zabiegu opryskiwania. Dlatego w przypadku silnej presji perzu i konieczności jego efektywnego i szybkiego wyeliminowania z plantacji kukurydzy, konieczne i jedyne skuteczne jest zastosowanie, tzw. sulfonylomoczników. Takie substancje jak nikosulfuron, rimsulfuron lub duet jodosulfuron metylosodowy + foramsulfuron czy trio foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylu, bardzo skutecznie eliminują perz adekwatny z plantacji kukurydzy.

Nikosulfuron (np. Bandera 040 OD, Climax Extra 6 OD, Daichi Extra 6 OD, Fulcorn 50 SG, Henik 50 SG, Kivi Extra 6 OD, Kornic 060 OD, Narval 040 OD, Nicogan 040 OD, Nikosar 060 OD, Nisshin Extra 6 OD, Nixon 50 SG, Pampa 040 S.C., Pampa Extra 6 OD, Pantani 040 OD, Samson 6 OD, Shiver 040 OD, Templier 750 WG, Victus 040 OD, Victus 75 WG, Vima-Nikosulfuron).

Rimsulfuron (np. Contor 25 WG, Egzecutor 25 SG, Plaza 25 WG, Radar 25 WG, Ramzes 25 WG, Rim 25 WG, Rimel 25 SG, Rimuron 25 WG, Rincon 25 SG, Titus 25 WG, Twist 25 WG).

Nikosulfuron + mezotrion (np. Elpaso 105 OD, Elumis 105 OD, Kagura, Solux 105 OD).

Foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy (np. Maister 310 WG).

Florasulam + nikosulfuron + tifensulfuron metylu (np. Flotyn 114 OD, Tudor 114 OD).

Nikosulfuron + rimsulfuron + dikamba (np. Hector Max 66,5 WG, Principal Flex).

Foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylu (np. Maister Power 42,5 OD).

A może dawki dzielone?

Wśród plantatorów przez cały czas mało popularnym sposobem odchwaszczania kukurydzy jest stosowanie systemu, tzw. dawek dzielonych. Oficjalnie takie rejestracje posiadają herbicydy zawierające w swym składzie jodosulfuron + foramsulfuron (np. Maister 310 WG), a także niektóre herbicydy oparte na nikosulfuronie (np. Victus 75 WG). W systemie tym najczęściej pierwszy zabieg nalistny dawką zredukowaną do 50% wykonuje się stosunkowo wcześnie, tj. w fazie 2-3 liści kukurydzy (BBCH 12-13), gdy większość perzu już powschodziła. Natomiast drugi zabieg nalistny wykonuje się herbicydem również z dawką zredukowaną o 30-50%, około 14 dni później, w momencie gdy kukurydza osiągnęła fazę 8-9 liści (BBCH 18-19). Układ dwóch zabiegów nalistnych (nawet o ile jest to dawka zredukowana o 30-50%), powoduje, iż zwalczanie perzu (w szczególności w warunkach suszy, która coraz częściej występuje na przełomie kwietnia i maja), jest skuteczniejsze w porównaniu do oprysku doglebowego oraz jednokrotnego zabiegu nalistnego. W szczególności pozytywny efekt zastosowania dawek dzielonych, można zaobserwować w przypadku wystąpienia tzw. zachwaszczenia wtórnego perzem. Aby skuteczniej ograniczać zachwaszczenie wtórne pojawiającym się perzem, korzystniej jest zastosować herbicyd składający się (już fabrycznie) z trzech s.cz., tj. nikosulfuronu + rimsulfuronu + dikamba (np. Hector Max 66,5 WG), co w efekcie przekłada się nie tylko na zwalczenie perzu ale również na ograniczanie większej liczby gatunków chwastów, które mogą pojawić się jako zachwaszczenie wtórne.

Rozwiązanie tylko dla odważnych czyli graminicydy w kukurydzy!

W uprawie niektórych odmian kukurydzy, sposobem na ograniczanie perzu adekwatnego jest możliwość zastosowania preparatów, zawierających w swoim składzie s.cz. cykloksydym (np. Axton 100 EC, Bocaro, Focus Ultra 100 EC, Fotyn 100 EC, Foxydo 100 EC). Jednak aby bezpiecznie stosować te graminicydy w uprawie kukurydzy, plantator powinien mieć świadomość, iż mogą one być aplikowane jedynie w odmianach tolerancyjnych na działanie cyklosydymu, które są wyróżnione w nazwie określeniem „Duo” lub „CR”. Cykloksydym bezpiecznie dla kukurydzy można stosować od fazy 2 do 9 liści adekwatnych (BBCH 12-19). o ile plantator zdecyduje się na zastosowanie graminicydów zawierających w swoim składzie cykloksydym, to powinien mieć świadomość iż perz adekwatny jest gatunkiem średnio wrażliwym na jego działanie!