5 kroków do efektywnego nawożenia

Nawożenie roślin „na oko”, bez wcześniejszej oceny zasobności gleby, jest mało efektywne. Co powinieneś wiedzieć zanim zastosujesz nawozy na wiosnę?

Zaczynają się prace związane z przygotowaniem stanowiska glebowego pod uprawę roślin jarych. W tym przypadku ważnym elementem prawidłowego ustalenia potrzeb nawozowych uprawianych roślin i tym samym ilości potrzebnych nawozów jest ocena zasobności gleby w przyswajalne formy składników pokarmowych.

Da to możliwość precyzyjnego wyliczenia dawek niezbędnych nawozów na podstawie zarówno potrzeb pokarmowych uprawianych roślin, jak i zasobności gleby. Tak dobrane nawożenie roślin umożliwi zaoszczędzenia na kupnie drogich nawozów, szczególnie w przypadku gleb, które odznaczają się wysoką i bardzo wysoką zasobnością w składniki pokarmowe.

Nawożenie roślin „na oko”, bez wcześniejszej oceny zasobności gleby, jest mało efektywne i często prowadzi do ograniczenia wykorzystania potencjału plonotwórczego roślin. Ważnym aspektem jest także strata funduszy przeznaczonych na nawozy, które nie są w całości wykorzystane przez rośliny uprawne. Stąd też niewłaściwie dobrane dawki nawozów, często zbyt wysokie, prowadzą do nieefektywnego zwiększenia kosztów produkcji roślinnej.

Jakie masz gleby

Analiza gleb Polski wskazuje, iż około 1/3 gleb naszego kraju odznacza się nadmiernym zakwaszeniem, natomiast udział gleb z przedziału o potrzebach wapnowania określanych jako konieczne, potrzebne i wskazane wynosi około 50%.

Z kolei uwzględniając zasobność gleb Polski w składniki pokarmowe stwierdza się, iż bardzo niską i niską zasobność w fosfor przyswajalny charakteryzuje się prawie 30% użytków rolnych, w potas około 35%, natomiast w przyswajalne formy magnezu około 27% gleb użytków rolnych. Należy również podkreślić, iż z mikroelementów w glebach Polski najbardziej deficytowymi składnikami są bor i miedź. Nieco lepsza sytuacja ma miejsce w przypadku manganu, żelaza czy też cynku.

Jak są wykorzystywane składniki z nawozów?

Ważną rolę przy prawidłowym określaniu dawek stosowanych nawozów ma również znajomość wykorzystania składników nawozowych przez rośliny uprawne. Wykorzystanie azotu z nawozów mineralnych szacuje się na poziomie 50%.

Natomiast wykorzystanie fosforu i potasu z nawozów mineralnych w roku zastosowania nawozów fosforowych i potasowych jest trudne do oszacowania, ponieważ pierwiastki te w glebie tworzą związki charakteryzujące się małą mobilnością.

Przyjmuje się, iż w przypadku gleb ubogich w potas, głównie gleb piaszczystych i organicznych, wykorzystanie tego składnika nawozowego w ciągu roku mieści się w przedziale od 50 do 60%, przy czym w cyklu kilkuletnim zawiera się w granicach od 75 do 90%. Dla fosforu wykorzystanie roczne jest stosunkowo niskie, rzadko przekraczając wartość 25%, natomiast w cyklu kilkuletnim szacowane jest na poziomie od 50 do 75%.

Jak określa się zasobność gleby w składniki pokarmowe?

Przed zakupem nawozów bardzo ważne jest określenie potrzebnych ilości na podstawie potrzeb pokarmowych uprawianej rośliny przy danej zasobności gleby.

Najczęściej analiza gleby obejmuje oznaczenie pH w roztworze KCl oraz oznaczenie zawartości przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu. W okresie wiosennym warto jest więc wykonać analizę gleby przed zakupem nawozów niezbędnych do uprawy roślin jarych.

Jednak aby prawidłowo ocenić stan zasobności gleby w składniki pokarmowe i w konsekwencji ustalić optymalne dla danej rośliny przy konkretnej zasobności gleby dawki nawozów, niezbędne jest adekwatne pobranie reprezentatywnej próbki glebowej.

Jak pobrać próbki glebowe?

Próbki należy pobierać z wierzchniej warstwy gleby (0 – 20 cm) przy pomocy specjalnej laski glebowej, a w przypadku jej braku – przy użyciu łopaty. Do badań należy przygotować próbki średnie, które otrzymamy poprzez wymieszanie próbek pierwotnych, pobieranych z miejsc charakteryzujących się podobnym układem warunków przyrodniczych, takich jak gatunek gleby czy ukształtowanie terenu oraz warunków agrotechnicznych, a mianowicie ten sam przedplon, nawożenie i uprawa.

Przy pobieraniu prób glebowych do analizy możemy pobrać jedną próbkę średnią spod różnych upraw, jednakże tylko pod warunkiem, iż uprawy te mają podobne wymagania nawozowe i uprawowe, a także należą do tego samego właściciela.

Pobrana przez nas próbka średnia powinna reprezentować obszar do 4 ha. Próbek glebowych nie należy pobierać z miejsc o różnych parametrach glebowych, a mianowicie takich jak brzegi pól, miejsca po rowach melioracyjnych, zagłębieniach i bruzdach oraz na silnych wzniesieniach terenu. Próbek glebowych nie można również pobierać po zastosowaniu nawożenia organicznego i mineralnego, a także w okresach nadmiernej wilgotności gleby czy też w czasie suszy.

Jaki jest odczyn gleby

Ważnym zadaniem przy przygotowywaniu stanowiska pod uprawę roślin jarych jest jego ocena pod kątem odczynu. Przeprowadzenie wapnowania gleb w dużym stopniu przekłada się bowiem na przyswajalność składników nawozowych.

Mimo iż najkorzystniejszym terminem do przeprowadzenia zabiegu wapnowania jest okres od żniw do późnej jesieni, gdyż stosowanie uprawek po wysiewie nawozu odkwaszającego wpływa na jego dokładne wymieszanie z warstwą orną gleby, niekiedy jednak zabieg ten należy przeprowadzić w okresie wiosennym. Wówczas wapnowanie wykonywane jest najczęściej na 3 – 4 tygodnie przed rozpoczęciem uprawy roślin.