7 godzin temu
W ostatnich kilkunastu latach obserwuje się spadek powierzchni zasiewów zbóż jarych, a wśród nich owsa. Głównym powodem są znacznie mniejsze plony od form ozimych, powodowane głównie wiosennymi posuchami. Może więc warto postawić na owies ozimy? Co oferuje rynek? Jakie są wymagania glebowe i nawozowe owsa ozimego?
Spośród zbóż owies ma największe wymagania wodne i reaguje dużym spadkiem plonu na jej niedobory. Dlatego forma ozima, mniej wrażliwa na susze wiosenno-letnie, wydaje się trafna, do szerszej uprawy tego gatunku w naszym kraju.
Obserwuje się bowiem wzrost zainteresowania ziarnem owsa ze strony sektora spożywczego, gdzie wykorzystany jest w postaci płatków, otrębów, mąki, kasz (np. pęczaku) i produktów zbożowo-owocowych typu musli.
Przetworzone ziarno jest wartościowym składnikiem diety, ze względu na wysoką wartość biologiczną białka, wysoką zawartość tłuszczu, błonnika oraz witamin z grupy B, a także składników mineralnych (Ca, P, Mg, Zn i Fe) i związków bioaktywnych w postaci przeciwutleniaczy i polifenoli.
W ofercie są odmiany owsa ozimego
Owies ozimy jest uprawiany w innych krajach europejskich, jednak odmiany te wykazują zbyt niski poziom zimotrwałości w naszym kraju. Pracami hodowlanymi nad owsem ozimym w Polsce zajmuje się IHAR-PIB w Radzikowie oraz KWS Polska i RAGT.
Obecnie w Krajowym Rejestrze dostępna jest odmiana KWS Snowbird, oferowana przez Małopolską Hodowlę Roślin w Krakowie i jej oddziałach w Zamościu i Kobierzycach. Można jeszcze zapytać o możliwość zakupu odmiany RGT Southwark z firmy RAGT oraz odmian Edzio i Radzio z IHAR.
Forma ozima plonuje wyżej niż jara, w przypadku KWS Snowbird można liczyć na plony rzędu 5-8 t/ha. Wykazuje też większą odporność na rdzę koronową owsa oraz mączniaka prawdziwego. Korzystna dla rolników jest też możliwość wczesnych żniw owsa ozimego, przeciętnie po 7 dniach od zbioru jęczmienia ozimego. Dzięki temu pozostawia dobre stanowisko dla wysiewu międzyplonów.
Owies ozimy jest też doskonałym przedplonem dla rzepaku ozimego, oczywiście przy jego uprawie na lepszych glebach. Można po nim uprawiać także inne zboża ozime i jare, gdyż nie jest porażany przez choroby podstawy źdźbła (podsuszkowe).
Wymagania glebowe i klimatyczne owsa ozimego
Owies ozimy ma podobne wymagania glebowe jak jary, polecany jest na gleby kompleksów żytnich, klasy bonitacyjnej IV a i b oraz V. Ma jednak duże wymagania wodne, dlatego może zawodzić na suchych glebach piaszczystych, choć pod tym względem znacznie lepiej sobie radzi niż forma jara. Wykazuje też małą wrażliwość na odczyn gleby, za optymalne można przyjąć pH w granicach 5-6.
Podaje się, iż wytrzymuje mrozy od -12 do -15 st. C bez okrywy śnieżnej. Cechuje się jednak bardzo dobrą regeneracją części nadziemnej po uszkodzeniach mrozowych. Dlatego z likwidacją plantacji nie należy się spieszyć, bo rośliny mogą odbić z węzłów krzewienia.
Podstawowe zasady uprawy owsa ozimego
Agrotechnika jest zbliżona do innych zbóż ozimych, zwłaszcza jęczmienia. Nie powinien być jednak uprawiany na polach zachwaszczonych owsem głuchym (owsikiem) i miotłą zbożową, bowiem nie ma herbicydów selektywnie zwalczających jesienią miotłę zbożową.
Ochrona przed innymi chwastami, chorobami i szkodnikami nie różni się zasadniczo od zalecanej dla owsa jarego, mając na uwadze fakt iż obydwie formy nie są w większym stopniu porażane przez choroby i szkodniki.
Nawożenie przedsiewne jest zbliżone do jęczmienia ozimego, choć dawki powinny być ustalane na podstawie zasobności gleby i przewidywanych plonów. Przedsiewnie można zalecić do 30 kg N, do 80 kg P2O5 i 150 kg K2O/ha. Przy wysokiej zasobności gleby dawki można zmniejszyć o 30 proc.
Termin i norma wysiewu dla owsa ozimego
Termin siewu owsa ozimego mieści się w przedziale od 20 IX-10 X, a najlepiej między 25 IX a 5 X. Wcześniejsze terminy dotyczą północno-wschodnich rejonów Polski, gdzie też forma ozima jest bardziej zawodna.
Zalecana norma wysiewu 300-350 kiełkujących ziarniaków/m2, co przy sile kiełkowania 95 proc. i MTZ na poziomie 35-40 g, daje wysiew ziarna w przedziale 120-135 kg/ha.
Zasiewy nie powinny być zbyt gęste, gdyż forma ozima ma dłuższe źdźbło i “cięższą” wiechę od jarej, co zwiększa ryzyko wylegania. Wskazany wysiew na głębokość 3-4 cm, a choćby do 5 cm (lekka i przesuszona gleba).
Wierzchna warstwa gleby powinna być odleżała lub sztucznie zagęszczona wałem Campbella, by wytworzony węzeł krzewienia był odpowiednio głęboko, co uchroni go przed niskimi temperaturami.
