Co to jest praca nakładcza?

Nie jest to z pewnością termin powszechnie znany. Postaramy się jednak rozwiać dziś wszelkie wątpliwości. Wyjaśniamy, co to jest praca nakładcza, co ją charakteryzuje. Sprawdzamy przy tym, jakie elementy powinna zawierać umowa o pracę nakładczą i jakiego wynagrodzenia można się w związku z taką pracą spodziewać. Zapraszamy zatem do lektury.

Praca nakładcza

Najpierw postaram się wytłumaczyć w prostych słowach, co to jest praca nakładcza. Możemy ją porównać do pracy zdalnej. Pracownik wykonuje w swoim domu (lub w innym miejscu, poza siedzibą firmy) pewne zadanie. Zwykle polega na dość prostych pracach manualnych. Może być to wspominane niekiedy “skręcanie długopisów”, choć wydaje się, iż akurat ta czynność odbywa się w ogromnych fabrykach. Pracą nakładczą może być natomiast szycie ubrań, pakowanie produktów, składanie jakichś przedmiotów lub urządzeń, szydełkowanie, robienie na drutach, tworzenie biżuterii DIY, czy pakowanie dokumentów.

Pracodawca wypłaca wynagrodzenie po oddaniu mu gotowych produktów, czy zrobieniu jakiejś pracy. W wielu przypadkach ten rodzaj pracy jest sposobem na dorobienie, choć może stać się też pełnoprawny pracą na cały etat. Trzeba jednak przyznać, iż dla wielu osób jasne zdefiniowanie, co to jest praca nakładcza, stanowi pewien problem.

Charakterystyka pracy nakładczej

Co to jest praca nakładcza? Niektórzy określają ten typ pracy mianem “pracy chałupniczej”. Choć ta nazwa brzmi nieco staroświecko, dobrze oddaje charakter zajęcia. Nic jednak dziwnego, iż charakter pracy nakładczej nie jest przez wszystkich dobrze znany. W Kodeksie pracy nie znajdziemy o niej żadnych informacji.

Nie oznacza to jednak, iż nie ma podstawy prawnej. Jest nią Rozporządzenie w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 roku). Brak opisu takiej pracy w Kodeksie pracy nie jest zresztą przypadkowa. W przypadku tego typu pracy nie ma stosunku pracy między wykonawcą, a zleceniodawcą. Prawa pracowników są natomiast bardzo zbliżone do tych, które daje im umowa o pracę.

Być może jest to pewnym uproszczeniem, jednak praca nakładcza łączy cechy umowy o dzieło i umowy o pracę.

Prawa pracowników przy pracy nakładczej

Praca nakładcza może być wykonywana w dowolnych godzinach. Sam jej wykonawca decyduje o tym, kiedy i jak długo będzie wykonywał swoje obowiązki. Celem strony umowy zlecającej pracę jest w końcu po prostu odebranie gotowych produktów – efektów pracy.

Taka praca nie odbywa się pod przewodnictwem, czy kierownictwem. Pracodawca (strona zlecająca pracę) nie ma możliwości wydawania pracownikowi poleceń służbowych. Istotne jest natomiast, aby dostarczyć efekty pracy co pewien czas, zwykle określony w umowie. Pracę nakładczą możemy więc wykonywać w dość dowolny sposób, jeżeli efekty pracy będą zgodne z oczekiwaniami zleceniodawcy.

Posiadanie pracowników wykonujących pracę nakładczą to dla zleceniodawcy kilka obowiązków. Przypominają nieco zasady nakładane na pracodawcę w przypadku umowy o pracę:

• prowadzenie akt osobistych wykonawcy
• zapewnienie odpowiednich warunków pracy (jeśli pracę wykonuje w zakładzie)
• spełnienie wymagań BHP (jeśli pracę wykonuje w zakładzie)
• praca szkodliwa dla zdrowia nie może być wykonywana w domu wykonawcy
• pracownik ma prawo do urlopu na takich zasadach, jak przy umowie o pracę (płatny urlop)
• wykonawca pracy nakładczej może skorzystać z urlopu macierzyńskiego.

Ile dni urlopu przysługuje przy zmianie pracy?

Przeczytaj

Co zawiera umowa o pracę nakładczą?

Najważniejsze warunki pracy nakładczej powinny zostać zawarte w formie umowy pisemnej. W jej zapisach znajdziemy:

• rodzaj wykonywanej pracy
• wynagrodzenie
• sposób, w jaki wykonawca dostarcza gotowe produkty – efekty pracy nakładczej
• jak często produkty będą dostarczane zleceniodawcy
• która strona zapewnia materiały niezbędne do pracy

Możliwe jest przygotowanie umowy na okres próbny. Zwykle jednak umowa obowiązuje do czasu wykonania danej pracy.

Zmiany dotyczące pracy zdalnej 2023

Przeczytaj

Praca nakładcza – wynagrodzenie

Podobnie, jak w przypadku innych typów pracy, wynagrodzenie jest jej istotną częścią. Dla niektórych praca nakładcza jest głównym, a choćby jedynym źródłem dochodu. Wtedy zlecający musi określić w umowie minimalną ilość pracy do wykonania w danym miesiącu. Wykonawca musi dzięki pewnej minimalnej liczbie pracy otrzymywać minimalne wynagrodzenie za pracę. Jego wysokość się zmienia, ostatnia stawka (4300 zł brutto) obowiązuje od 1 lipca 2024 roku.

Jakie źródła dochodu nie są akceptowane przez banki przy kredycie?

Przeczytaj

W przypadku, gdy praca nakładcza jest dodatkowym zajęciem zarobkowym wykonawcy, i tak musi on liczyć na poznanie, jaka ilość pracy da co najmniej 50% pensji minimalnej określonej w polskich przepisach.

Oczywiście, w obu przypadkach możliwe są także wyższe zarobki. istotny jest jednak minimalny wymiar pracy, dzięki której wykonawca osiągnie minimalne wynagrodzenie.

A co z urlopem?

Wykonując pracę nakładczą, pracownik może korzystać z urlopu. Zasady są takie, jak przy umowie o pracę, czyli 20 lub 26 dni w roku – w zależności od stażu pracy. Wyjątek stanowi natomiast sytuacja, kiedy z winy pracownika praca nie została w danym miesiącu wykonana. Wtedy liczba dni urlopu ulega skróceniu o 1/12.

Pracownik może również skorzystać z prawa do urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Nie ma natomiast prawa do urlopu wychowawczego.

Jak usprawnić biznes?

Przeczytaj

Jak rozwiązać umowę o pracę nakładczą?

Podobnie, jak przy umowie o pracę, umowę o pracę nakładczą można rozwiązać. Są na to dwa sposoby:

• za porozumieniem stron
• za wypowiedzeniem jednej ze stron

Należy przy tym zachować okres wypowiedzenia. Umowa na okres próbny (do 3 miesięcy) wymaga zachowania okresu wypowiedzenia wynoszącego 2 tygodnie. jeżeli umowę zawarto na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia to 1 miesiąc. Możliwe jest zakończenie umowy bez wypowiedzenia, choć jedynie w uzasadnionych przypadkach.

Gdy stosunek pracy ulega zakończeniu, pracodawca wydaje świadectwo pracy. Zawiera okres, gdy chałupnik zarobił co najmniej 50% pensji minimalnej.

Zalety i wady pracy nakładczej

Dla wielu pracowników wykonujących pracę chałupnicza, ogromnym plusem jest prosty start. Zwykle taka praca nie wymaga specjalnych umiejętności. Praca z domu w elastycznych godzinach jest natomiast bardzo wygodna. To dobre rozwiązanie dla osób preferujących proste zajęcia, często powtarzalne. Ze względu na swój charakter, praca chałupnicza może być wykonywana również na osoby mające ograniczoną mobilność. Plusem jest ochrona prawna, czy dostęp do urlopu.

Jak działa oszustwo na kuriera?

Przeczytaj

Niestety, są też pewne istotne wady. przede wszystkim chałupnicy zwykle nie mogą liczyć na dobre zarobki. Taka praca często nie jest też zbyt stabilna. Monotonne i dość nudne zajęcia sprawiają natomiast, iż praca nie jest zbyt ciekawa, a czas płynie w niej dość powoli. Chałupnik przeważnie nie otrzymuje żadnych świadczeń pracowników, ani benefitów. Trudno mówić też o jakichś perspektywach na dalszy rozwój. Jak każda praca wykonywana spoza siedziby firmy (z domu), doskwierać może samotność i brak kontaktu z innymi osobami.

Podsumowanie artykułu

Praca chałupnicza zwykle dotyczy wykonywania prostych zadań i powtarzalnych czynności. Dla niektórych osób będzie to zaleta, inni traktują takie zajęcie raczej jako formę tymczasowego dorobienia. Największym problemem mogą być natomiast niskie zarobki, zwykle w okolicach pensji minimalnej. Praca z domu i niemal dla wszystkich ma jednak swoich zwolenników. Wykonawca zleceń może liczyć na ochronę prawną, a jego prawa są podobne, jak przy umowie o pracę.

Najczęściej zadawane pytania

Źródło:

1. https://www.zus.pl/slownik/-/letter/p/praca-nakladcza/474151
2. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-praca-nakladcza-charakterystyka
3. https://kadry.infor.pl/zatrudnienie/umowa-o-prace/266287,Czym-jest-praca-nakladcza.html
4. https://rynekpracy.pl/slownik/praca-nakladcza