Co ujawniły kontrole fitosanitarne importowanych roślin?

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa w 2024 r. zrealizowała niemal 55 tys. kontroli importowanych towarów roślinnych. Kontrole fitosanitarne wykazały szereg nieprawidłowości. Sprawdzamy, czego dotyczyły.

Co ujawniły kontrole fitosanitarne importowanych materiałów roślinnych? Jakich agrofagów udało się uniknąć i nie wprowadzić na teren Polski i UE? Sprawdzamy.

Kontrole fitosanitarne roślin na granicy

Kontrole wjeżdżającego do Polski materiału roślinnego pod kątem fitosanitarnym przeprowadza Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Warto zaznaczyć, iż nie tylko przesyłki roślinne trafiające na polski rynek podlegają kontroli. Albowiem, sprawdza się również te, które przejeżdżają przez nasz kraj tranzytem. Zarówno dostarczane do innych państw unijnych, jak również przewożone przez terytorium UE do państwa trzecich.

W wyniku ubiegłorocznych kontroli stwierdzono przesyłki, które nie spełniały wymagań fitosanitarnych UE. M.in. wykryto obecność agrofagów, których nie można wprowadzać na terytorium UE.

fot. PIORiN

Ile kontroli przeprowadzili inspektorzy PIORiN?

Jak poinformowano, w 2024 r. inspektorzy oddziałów granicznych PIORiN przeprowadzili prawie 55 tys. kontroli fitosanitarnych. Konkretnie, badano przesyłki towarów, które podlegają unijnym przepisom fitosanitarnym. Liczba przeprowadzonych w ubiegłym roku kontroli fitosanitarnych była wyższa o ok. 5 tys. wobec 2023 r.

Przy czym 689 zrealizowanych kontroli dotyczyło przesyłek w tranzycie fitosanitarnym. Czyli przewożonych przez terytorium UE do państw trzecich. Zaś w 29 przypadkach były to przesyłki w procedurze dalszego transportu. Wobec nich w punkcie kontroli granicznej przeprowadza się tylko kontrolę dokumentacji. Zaś pozostałe części kontroli — czyli kontrola identyfikacyjna i bezpośrednia — realizowane są we wskazanym przez importera, zatwierdzonym miejscu na terytorium UE.

Skąd pochodzą kontrolowane przesyłki roślinne?

Materiał roślinny podlegający kontroli i trafiający do Polski w ubiegłym roku pochodził głównie z takich krajów, jak: Chiny, Indie, Ukraina i USA.

Kraje pochodzenia towarów wprowadzanych przez polskie przejścia graniczne w 2024 r.:

• Chiny — 24%;
• Indie — 15%;
• Ukraina — 12%;
• USA — 8%;
• Rosja — 4%;
• Białoruś — 3%;
• Turcja — 3%;
• Wietnam — 2%;
• Egipt — 2%;
• Kanada — 2%;
• pozostałe państwa — 25%.

Udział importu z grupy pozostałych państw łącznie wynosił 25%. Zaś w tej grupie było kilkadziesiąt państw z różnych rejonów świata, m.in. Japonia, Indonezja, Kazachstan, Izrael czy Tajlandia.

Jakie towary roślinne kontroluje się na przejściach granicznych?

Kontroli na granicy podlegają przesyłki towarów określonych unijnymi przepisami fitosanitarnymi. W praktyce, to towary kontrolowane w polskich punktach wwozu do UE, to głównie:

• drewniany materiał opakowaniowy (DMO) — 82%;
• drewno — 11%;
• warzywa świeże — 3%;
• owoce świeże — 2%;
• nasiona do siewu — 0,8%;
• kwiaty cięte — 0,6%;
• rośliny do sadzenia — 0,6%.

Jak widać, ponad 90% skontrolowanych przesyłek wwiezionych przez polskie przejścia graniczne w 2024 r. stanowiło drewno oraz drewniany materiał opakowaniowy (DMO). Z kolei importowane świeże warzywa i owoce stanowiły ok. 5% przesyłek poddanych granicznej kontroli fitosanitarnej.

Jakie agrofagi wykryły kontrole fitosanitarne?

W wyniku ubiegłorocznych kontroli stwierdzono 422 przesyłki, które nie spełniały wymagań fitosanitarnych UE. Natomiast obecność agrofagów, których nie można wprowadzać na terytorium UE stwierdzono w przypadku 16 przesyłek.

W kontrolach fitosanitarnych wykryto m.in. następujące agrofagi:

• nicienie Bursaphelenchus xylophilus w opakowaniach drewnianych z Chin (1 przesyłka);
• inne żywe nicienie w opakowaniach drewnianych pochodzących z Białorusi, Chin i Rosji (9 przesyłek);
• wirus brunatnej wyboistości owoców pomidora (Tomato brown rugose fruit virus) w nasionach pomidora i papryki pochodzących z Chin i Turcji (2 przesyłki);
• bakterie Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli oraz Xanthomonas citri pv. fuscans w nasionach fasoli pochodzących z Chin (3 przesyłki);
• Sinoxylon sp. w drewnianym materiale opakowaniowym oznakowanym zgodnie ze standardem ISPM 15, pochodzącym z Indii (1 przesyłka).

W konsekwencji, przesyłki te zatrzymano na granicy i zakazano wprowadzenia ich przez polską granicę na terytorium UE.

Z jakich innych powodów zatrzymano przesyłki na granicy?

Jednak nie tylko wykrycie agrofagów powodowało zakwestionowanie przesyłek roślinnych. Mianowicie, innymi powodami odmowy wjazdu na teren UE były m.in.:

• brak lub niewłaściwe świadectwo fitosanitarne;
• niedopełnienie przez importera wymogu rejestracji w systemie TRACES NT (system służący do zgłaszania importowanych przesyłek do granicznej kontroli fitosanitarnej);
• zawartość w przesyłce towarów zakazanych w imporcie do UE (gleba, rośliny Vitis);
• niezgodność opakowań drewnianych ze standardem ISPM 15 (to międzynarodowa norma określająca zasady wykonywania zabiegów i znakowania opakowań drewnianych i drewna mocującego, wykorzystywanych w transporcie i obrocie międzynarodowym).

Źródło: www.gov.pl