Plusy i minusy zagłębia ogrodniczego
Ogrodnictwo nie jest w Polsce równomiernie rozwinięte na terenie całego kraju. Chociaż często wiele upraw rośnie obok siebie, to jednak wyróżniamy wyraźnie znane zagłębia produkcji. Wszyscy znamy zagłębie paprykowe w rejonie Potworowa czy zagłębie produkcji szklarniowej w okolicach Kalisza.
Skoncentrowanie produkcji w możliwie niedużym obszarze daje bardzo duże korzyści logistyczne i transportowe, a to wpływa na niższe koszty. Niezależnie od gatunku, zagospodarowanie świeżych produktów jest szybsze i sprawniejsze. Mnogość firm eksportowych i przetwórni sprawia, iż znalezienie nabywcy zwykle nie jest wyzwaniem. Wydajniejsze jest również funkcjonowanie firm wokół branży.
Największa wada to przede wszystkim narażenie na ekstremalne zjawiska pogodowe, które w takich regionach mogą powodować ogromne straty, choćby na relatywnie niedużym obszarze. W efekcie może to wpłynąć na sytuację rynkową w całym kraju.
Dodatkowo, w zagłębiu ceny zwykle będą wyraźnie niższe niż w innych rejonach kraju. Detaliczna sprzedaż owoców jest albo niemożliwa, albo ograniczona do minimum. W przypadku producenta truskawek z Pomorza będzie ona znacznie prostsza i bardziej opłacalna w porównaniu z możliwościami mniejszego gospodarstwa w gminie Załuski (dla przykładu).
Sytuacja w zagłębiu sadowniczym decyduje o cenie
Tytułowa „pułapka” zagłębia produkcji polega także na postrzeganiu uwarunkowań rynkowych w zależności od plonowania na małym obszarze lub najbliższej okolicy. Podczas gdy zbiory truskawek w rejonie Grójca czy na Lubelszczyźnie będą symboliczne, co powinno skutkować wyższymi cenami, to plantatorzy w rejonie Czerwińska nad Wisłą mogą w tym samym sezonie doświadczyć rekordowych plonów. W tym wypadku to sytuacja w zagłębiu przeważy na średniej krajowej cenie skupu truskawek przemysłowych.
Gdy mróz drastycznie ograniczy zbiory jabłek w rejonie Sompolna, urodzaj „na Grójcu” sprawi, iż tamtejszych sadowników będzie czekał bardzo trudny sezon. Powyższe sytuacje zdarzały się w przeszłości nie raz. Powyższe różnice mogą także utrudniać szacowanie zbiorów.
Które zagłębia znaczą najwięcej?
- Jabłoń. Obszar uprawy w Polsce – 107 000. Obszar uprawy w powiatach grójeckim, rawskim i garwolińskim – 47 000 ha. Zagłębie grójeckie odpowiada za około 43% produkcji jabłek.
- Maliny. Obszar uprawy w Polsce – 16 300 ha. Obszar uprawy w powiatach kraśnickim i opolskim – 5500 ha. Kraśnickie zagłębie malinowe odpowiada mniej więcej za 33% produkcji malin.
- Truskawki. Obszar uprawy w Polsce – 25 300 ha. Obszar uprawy w powiecie płońskim – 5600 ha. Zagłębie czerwińskie odpowiada mniej więcej za 22% produkcji truskawek.
- Śliwki. Obszar uprawy w Polsce – 9100 hektarów. Obszar uprawy w powiecie staszowskim – 1900 hektarach. Zagłębie szydłowieckie odpowiada mniej więcej za 21% produkcji śliwek.
Dane: www.rejestrupraw.arimr.gov.pl