Jak zarobić na ziemniakach? Rynek ziemniaków w Europie

1 rok temu

W obecnym sezonie w całej Europie ceny ziemniaków są relatywnie wysokie, a podaż ograniczona. Jednak aby zarobić na ziemniakach trzeba mieć towar odpowiedniej jakości. A problemów z jakością w tym sezonie nie brakuje.

Zobaczmy, z jakimi problemami borykają się w tym sezonie plantatorzy z różnych państw Europy oraz co można zrobić, żeby poprawić jakość i zarobić na ziemniakach.

Zbiory ziemniaków w Europie Zachodniej

Według szacunków Organizacji Plantatorów Ziemniaków w Europie Północno-Zachodniej (NEPG), zrzeszającej producentów z Holandii, Belgii, Niemiec i Francji, tegoroczne zbiory ziemniaków w tym miejscu wyniosą ok. 23 mln ton. To o 1,3 mln ton więcej niż w 2022 r. i mniej więcej tyle samo, co w 2021 r.

W tym roku termin sadzenia ziemniaków był o trzy tygodnie późniejszy niż zwykle. Ziemniaki sadzono 15–20 maja, podczas gdy przeciętnie jest to 20–25 kwietnia. Na zdrowotność i plonowanie ziemniaków duży wpływ miał przebieg warunków atmosferycznych, zwłaszcza niedobory wody w glebie w czerwcu i lipcu oraz deszczowa pogoda w sierpniu.

Sierpniowe deszcze przyczyniły się wprawdzie do wzrostu bulw i plonów, ale jednocześnie sprzyjały występowaniu zarazy ziemniaka (Phytophthora infestans). Choroba ta, która w niektórych regionach wystąpiła w dużym nasileniu, poważnie wpłynie na zbiory i zweryfikuje wielkość oraz jakość produkcji netto w 2023 r. Oprócz zarazy ziemniaka, na zmniejszenie plonów mogą w tym sezonie wpływać również zaburzenia fizjologiczne (puste przestrzenie w bulwach, deformacje) czy zgnilizny. Stan plantacji i jej zdrowotność będą decydowały o zdolności przechowalniczej ziemniaków.

Czytaj również: Światowy rynek ziemniaków pod presją

Problemy z jakością ukraińskich ziemniaków

O tym, jakie znaczenie ma jakość ziemniaków dla uzyskania opłacalności produkcji i jak przekłada się na poziom cen, przekonali się plantatorzy z Ukrainy. W tym sezonie, pomimo mniejszej powierzchni uprawy ziemniaków niż w roku ubiegłym, spodziewane są wysokie zbiory. Jednak ze względu na wysokie temperatury i oszczędności rolników na ochronie plantacji, ziemniaki nie będą odznaczały się zbyt dobrą jakością.

Wysokie temperatury przyczyniły się do występowania w niektórych regionach parcha zwykłego ziemniaka i uszkodzeń bulw przez drutowce. Uszkodzone bulwy nie nadają się do przechowywania, więc rolnicy, chcąc gwałtownie sprzedać jak najwięcej towaru niskiej jakości, sami przyczyniają się do spadku cen. Dodatkowo rolnicy nie mają wystarczającego zaplecza przechowalniczego. Na Ukrainie prawdopodobnie tylko 20–30% rolników posiada wysokiej jakości obiekty magazynowe, w których można przechowywać ziemniaki od września do maja. Brakuje również infrastruktury do czyszczenia, sortowania i pakowania ziemniaków, a na sklepowe półki najczęściej trafia surowiec prosto z pola.

W tym sezonie ceny ziemniaków na Ukrainie utrzymują się na krytycznie niskim poziomie. Są już prawie dwukrotnie niższe niż w Polsce. W połowie września br. ceny uzyskiwane przez rolników za ziemniaki niskiej jakości z własnego gospodarstwa wynoszą 5,0–5,5 hrywny/kg (czyli w przeliczeniu, 1 hrywna = 0,11 zł, jest to 0,55–0,60 zł/kg). Tymczasem za wysokiej jakości ziemniaki dostarczane na rampę sklepową można uzyskać ok. 9,0 hrywien/kg (czyli 0,99 zł/kg). Ukraińscy producenci przewidują, iż to będzie trudny sezon.

Jak zarobić na ziemniakach?

W Polsce areał uprawy ziemniaków w tym roku oszacowano na niecałe 200 tys. ton, zaś zbiory na poziomie ok. 6 mln ton. Zdaniem ekspertów, w naszym kraju pozostało miejsce na produkcję ziemniaków, która będzie dochodowa. Aby zarabiać na produkcji ziemniaków, trzeba jednak zapewnić ich wysoką jakość. Jak to zrobić?

Właściwa ochrona plantacji. Zaczyna się już od zmianowania. Aby uniknąć najgroźniejszych chorób, ziemniaki nie powinny być uprawiane na tym samym stanowisku częściej niż co 4 lata. Ponadto każde oszczędności na środkach i zabiegach ochrony prowadzą do pogorszenia zdrowotności i tym samym obniżenia jakości ziemniaków.

Nawadnianie plantacji. Brak odpowiedniej ilości opadów oraz susza glebowa mają negatywny wpływ zarówno na wielkość, jak i jakość bulw. A w ostatnich latach taka pogoda coraz bardziej daje się we znaki plantatorom. Inwestycja w nawadnianie pozwala zniwelować niekorzystne działanie suszy i zapewnić wysoki poziom plonów oraz ich dobrą jakość. Deszczownie posiada już coraz więcej producentów i wzrasta zainteresowanie producentów nawadnianiem plantacji.

Profesjonalne przechowywanie. W Polsce brakuje nowoczesnych przechowalni, w których ziemniaki są przechowywane w warunkach kontrolowanej temperatury i wilgotności od zbiorów do końca wiosny. Tymczasem inwestycja w infrastrukturę pozwalającą na długie przechowywanie ziemniaków bez utraty jakości, jest szansą na uzyskiwanie wyższych cen, zwłaszcza wiosną, kiedy na rynku brakuje dobrego jakościowo towaru.

Podsumowując, specjalizacja w uprawie, należyta ochrona plantacji oraz inwestycje w infrastrukturę umożliwiającą jak najdłuższe zachowanie wysokiej jakości bulw pozwolą na uzyskiwanie lepszych cen, a w konsekwencji wyższych zysków z produkcji ziemniaków.

Aktualne ceny ziemniaków na polskim rynku, czyli w 38. tygodniu roku

Obecnie ceny ziemniaków w Polsce utrzymują się na stabilnym i stosunkowo wysokim poziomie. Na początku bieżącego (38.) tygodnia (18 września 2023 r.) średnie ceny hurtowe ziemniaków na krajowym rynku kształtowały się następująco: