2 miesięcy temu
Krajowa Rada Izb Rolniczych w 22 wnioskach zawarła wszystkie obecne problemy polskiego rolnictwa i wystąpiła do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z postulatem dokonania koniecznych zmian w WPR. Otrzymała odpowiedź, w której Ministerstwo “mówi jak jest”.
Odpowiedź Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazana Krajowej Radzie Izb Rolniczych liczy 14 stron tekstu wypełnionego przepisami regulującymi obecną sytuację. Wygląda to tak, jakby Ministerstwo wychodziło z założenia, iż KRIR nie ma pojęcia o obecnej sytuacji, dlatego konieczne jest szczegółowe przedstawienie sprawy.
Jest dobrze
Ogólne wrażenie, jakie odnosi się po przeczytaniu tego tekstu, to: jest dobrze, a tam, gdzie nie jest, to albo pracujemy nad tym, albo nie mamy możliwości samodzielnego podjęcia decyzji.
Poniżej prezentujemy wnioski, które sformułowała Krajowa Rada Izb Rolniczych i clou odpowiedzi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
KE się stara
Wniosek nr 1 – Ochrona rynku europejskiego przed napływem artykułów rolno-spożywczych z państw trzecich, które nie przestrzegają tych samych co w UE standardów.
MRiRW: Artykuły rolno-spożywcze importowane z państw trzecich muszą spełniać wymogi unijne. Komisja Europejska stara się dzięki różnych dostępnych instrumentów doprowadzić do zwiększenia zakresu ich stosowania przez partnerów handlowych z państw trzecich.
Wniosek nr 2 – Wprowadzenie na poziomie UE sankcji na wszelkie artykuły rolno-spożywcze z Rosji i Białorusi – solidarnie, we wszystkich krajach UE.
MRiRW: Komisja Europejska podniosła cła na przywóz. Zdaniem KE przyjęte środki sprawią, iż import z obu państw na rynek UE stanie się nieopłacalny.
Ministerstwo zrobiło to, czego oczekiwali rolnicy
Wniosek nr 3 – Uregulowanie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi z Ukrainą na poziomie wartości z roku 2021 (przed wojną) i z pełnym przestrzeganiem wymagań obowiązujących w krajach UE.
MRiRW: Weszło w życie rozporządzenie przedłużające autonomiczne środki handlowe. Jednocześnie KE zapowiedziała wznowienie negocjacji z Ukrainą. Wskutek dialogu Ministerstwa ze stroną ukraińską m.in.: doprowadzono do sukcesywnego zmniejszania tranzytu najbardziej wrażliwych ukraińskich produktów (pszenicy, kukurydzy i rzepaku) przez terytorium Polski, czego oczekiwali protestujący rolnicy.
Urealnienia nie będzie?
Wniosek nr 4 – Urealnienie cen interwencyjnych na podstawowe produkty rolne w KE i prowadzenie skupu interwencyjnego.
MRiRW: Polska kilkukrotnie postulowała o zmianę przepisów unijnych w celu uaktualnienia cen interwencyjnych. Biorąc pod uwagę, iż nie nastąpiła zmiana cen interwencyjnych, zapobieganie i przeciwdziałanie kryzysom o charakterze rynkowym powinno być priorytetowym motywem wykorzystania rezerwy rolnej.
Polska nie ma możliwości decydowania
Wniosek nr 5 – Wycofanie przepisów o odnowieniu siedlisk przyrodniczych.
MRiRW od początku prac nad projektem zgłaszało negatywne stanowisko wobec trudnych do zrealizowania przez rolników celów dotyczących odtworzenia ekosystemów rolniczych. Jednak nowe przepisy przez cały czas wskazują m.in. na potrzebę przywracania osuszonych torfowisk (co najmniej 30% osuszonych torfowiskach do 2030 r., z czego co najmniej 1/4 musi zostać nawodniona). w tej chwili nie jest znany termin zakończenia prac nad tym rozporządzeniem.
Wniosek nr 6 – Całkowite wycofanie po 2030 r. ugorowania (GAEC 8).
MRiRW: Polska nie ma możliwości samodzielnego podejmowania decyzji w tym zakresie.
Wniosek nr 7 – Nowe uregulowanie w zakresie zmniejszania stosowania środków ochrony roślin (określić średnie zużycie środków ochrony roślin w UE i odnieść do niego zmniejszenie zużycia w danym kraju) oraz konieczność szybszego wprowadzania zamienników wycofywanych substancji aktywnych środków ochrony roślin.
MRiRW: Cele polityczne Europejskiego Zielonego Ładu w zakresie redukcji stosowania środków ochrony roślin miały zostać przeniesione na poziom wymagań prawa Unii Europejskiej. Polska od początku prac nad tym projektem jednoznacznie i konsekwentnie sprzeciwiała się jego założeniom, a także prowadziła aktywnie działania na poziomie Unii Europejskiej, które prawdziwie przyczyniły się do zatrzymania prac nad projektem. Jednocześnie zachęcamy KRIR do podjęcia współpracy z producentami środków ochrony roślin w celu poszukiwania alternatywnych rozwiązań w ochronie roślin.
Jest jak jest
Wniosek nr 8 – Zwiększenie limitu pomocy de minimis na poziomie krajowym i na poziomie gospodarstwa.
MRiRW: Polska wraz z innymi krajami Unii Europejskiej wystąpiła do Komisji UE o zwiększenie limitów pomocy de minimis w rolnictwie zarówno krajowego, jak i indywidualnego dla producenta rolnego do wysokości 50 tys. euro w okresie trzech lat podatkowych.
Wniosek nr 9 – Uruchomienie kredytów preferencyjnych dla rolników oraz stworzenie możliwości konsolidacji i restrukturyzacji kredytów udzielonych rolnikom z możliwością spłaty na 25 lat i oprocentowaniem 1% oraz przywrócenie płynności finansowej gospodarstwom.
MRiRW – długi opis wszystkich dostępnych w tej chwili kredytów.
Aktywny rolnik, czyli kto?
Wniosek nr 10 – Określenie na poziomie krajowym na nowo definicji aktywnego rolnika.
MRiRW: Nie istnieje definicja aktywnego rolnika, ale gospodarstwo jest badane pod tym kątem i przed udzieleniem wsparcia trzeba wykazać, iż rolnik jest aktywny. Dowodem na to, iż jest aktywny, jest sprzedaż produktów rolnych z gospodarstwa. Potem następuje długi opis warunków otrzymania wsparcia w poszczególnych interwencjach.
Polska daje więcej niż Unia
Wniosek nr 11 – Dofinansowanie z budżetu krajowego do maksymalnego dopuszczonego poziomu przez UE II filara WPR.
MRiRW: Dla PROW 2014-2020 oraz PS WPR 2023-2027 MRiRW wynegocjowało z MF zwiększenie poziomów współfinansowania krajowego w stosunku do minimum wynikającego z przepisów UE. W przypadku PROW 2014-2020 minimalna stawka współfinansowania w UE wynosiła ok. 16%, natomiast w Polsce wynosi ok. 34%. W przypadku PS WPR 2023-2027 minimalna stawka w UE wynosiła ok. 24%, natomiast zastosowana w Polsce wynosi ok. 40%.
Obciążenia administracyjne? Monitorujemy
Wniosek nr 12 – Umożliwienie dofinansowania odsetek do kredytów inwestycyjnych z II filara WPR.
MRiRW: Informacja o tym, jak działa utworzony z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK) Fundusz Gwarancji Rolnych Plus (FGR Plus), który polega na udzieleniu gwarancji Agromax do kredytów inwestycyjnych i obrotowych, udzielanych przez banki komercyjne.
Wniosek nr 13 – Zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla rolników korzystających z płatności bezpośrednich i innych działań w ramach WPR i innych, w tym zlikwidowanie absurdów administracyjnych.
MRiRW: W styczniu 2023 r. został uruchomiony PS WPR 2023-2027. Wdrożenie Planu jest monitorowane na bieżąco, tak aby zapewnić sprawną realizację wyznaczonych celów szczegółowych i ograniczyć bariery administracyjne dla beneficjentów, w szczególności dla rolników.
Nie liczcie na mniejsze kontrole
Wniosek nr 14 – Zmniejszenie kontroli gospodarstwa rolniczych. Prowadzenie gospodarstwa rolnego podlega największej liczbie kontroli ze wszystkich rodzajów prowadzanych działalności w gospodarce kraju.
MRiRW: Korzystanie z programów pomocowych i wykorzystywanie środków publicznych wymaga szczególnych procedur zapewniających bezpieczeństwo, racjonalność i efektywność ich wydatkowania.
Wniosek nr 15 – Podjęcie działań mających na celu wzmocnienie pozycję rolnika w łańcuchu rolnospożywczym wobec podmiotów takich jak sieci detaliczne oraz koncerny, m.in. produkujące nawozy, zakłady przetwórcze.
MRiRW: W Polsce wprowadzono kompleksowe rozwiązania legislacyjne mające ma celu wyeliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych przez firmy handlowe i przetwórcze oraz poprawę relacji w łańcuchu dostaw produktów rolno-spożywczych.
WPR nie tylko dla rolników?
Wniosek nr 16 – Określenie polityki rolnej dla rozwoju gospodarstw produkcyjnych i pomocy socjalnej dla małych gospodarstw.
MRiRW: PS dla WPR 2023-2027 adresowany jest do szerokiego grona odbiorców, w tym do rolników prowadzących gospodarstwa rolne. Wsparcie finansowe ukierunkowane zostało na realizację zidentyfikowanych w kraju potrzeb, zapewniając równocześnie osiąganie celów zdefiniowanych dla WPR. Następnie Ministerstwo opisuje programy WPR.
Polski plan pomocy musi zatwierdzić KE
Wniosek nr 17 – Określenie wsparcia dla gospodarstw hodowlanych poprzez program odbudowy produkcji trzody chlewnej i bydła.
MRiRW: W związku z istotnym spadkiem pogłowia trzody chlewnej w Polsce na przestrzeni kilkunastu lat, w PS WPR 2023-2027 zaprojektowano preferencyjne wsparcie skierowane wprost do producentów trzody chlewnej, którego celem jest odbudowa pogłowia świń w Polsce. Planuje się, iż wsparcie będzie realizowane w ramach interwencji I 10.1.2. „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększających konkurencyjność – Instrumenty finansowe”. Powyższa propozycja została zawarta w zmianie PS WPR 2023-2027. Plan jest w tej chwili na etapie zatwierdzania przez KE.
Potem następuje strasznie długi opis interwencji, “które mają korzystny wpływ na chów i hodowlę trzody chlewnej i bydła w Polsce”.
O co tu chodzi?
Wniosek nr 18 – Umożliwienie dywersyfikacji dochodów rolników poprzez kredyty preferencyjne na inwestycje w energię odnawialną przy jednoczesnym przeznaczeniu środków z KPO na modernizację linii energetycznych na obszarach wiejskich oraz uregulowanie kwestii instalacji fotowoltaicznych na gruntach rolnych.
MRiRW: Wzrost konkurencyjności polskich gospodarstw rolnych jest jednym z najważniejszych celów PS dla WPR 2023-2027. Dotacje są skierowane do rolników prowadzących działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni UR nie przekraczającej 300 ha oraz o wielkości ekonomicznej 25-250 tys. euro.
Szacowanie suszy? Jest aplikacja
Wniosek nr 19 – Natychmiastowa zmiana systemu określania i zgłaszania suszy w rolnictwie.
MRiRW: Zgodnie z przepisami do szacowania strat spowodowanych przez suszę służy aplikacja „zgłoś szkodę rolniczą”. Sposób szacowania suszy oraz algorytm jej obliczania w aplikacji publicznej są zgodne z przepisami.
Rolnicy mają pełny dostęp do ubezpieczeń
Wniosek nr 20 – Zmiana w systemie ubezpieczeń roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich dofinansowywanych z budżetu państwa, w tym:
-
aby zakłady ubezpieczeniowe ubezpieczające z systemem dopłat miały jednakowe Ogólne Warunki Ubezpieczeń (OWU),
-
skrócenie okres karencji z 14 do 7 dni,
-
uregulowanie na nowo systemu ubezpieczeń upraw wysokokosztowych oraz zwierząt.
MRiRW: Zgodnie z przepisami ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podpisał umowy na 2024 r. w sprawie dopłat do składek ubezpieczenia z 9 zakładami ubezpieczeń, udostępniając limit dopłat w kwocie 920 504 tys. zł, tj. w pełnej wysokości określonej na ten cel w ustawie budżetowej na 2024 r. Umożliwia to pełny dostęp do dopłat do składek ubezpieczenia upraw rolnych w zakresie oferowanym przez zakłady ubezpieczeń. Minister RiRW nie ma możliwości wpływu na decyzje podejmowane przez zakłady ubezpieczeń.
W sprawie bobrów to do ministra środowiska
Wniosek nr 21 – Uporządkowanie spraw dotyczących odszkodowań za szkody zwierząt prawnie chronionych jak żurawie, czaple, kormorany, krukowate, gęsi, bobry, łosie i wilki oraz szkód łowieckich powodowanych przez zwierzynę łowną.
MRiRW: Zagadnienie to w całości mieści się w zakresie działu środowisko (…) adekwatnym do w tej kwestii jest kierujący tym działem administracji rządowej minister klimatu i środowiska.
Wniosek nr 22 – Przygotowanie i wprowadzenie programu w zakresie gospodarowania wodą i systemami melioracyjnymi na cele rolnicze.
MRiRW: W ramach PS WPR przewidziano interwencję I.10.4 . Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu, m.in poprawy gospodarowania wodą. O dofinansowanie na tego typu operacje może ubiegać się rolnik zaś inwestycje mogą dotyczyć: – magazynowania wody opadowej w gospodarstwach rolnych, tj. zakupu zamkniętych zbiorników na deszczówkę oraz instalacji do pozyskiwania i zagospodarowania wody deszczowej, – instalacji do powtórnego obiegu wody lub oszczędnego gospodarowania wodą. Maksymalna wysokość pomocy to 200 tys. zł.
Rolniku, poczytaj w wolnej chwili…
Na zakończenie swojej odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa podpiera się czternastopunktową listą rozporządzeń i uchwał. prawdopodobnie w nadziei, iż rolnik, zachęcony wstępem w postaci 14 stron tekstu, w wolnej chwili sięgnie do tych uchwał i rozporządzeń, i sobie przeczyta.
