Krajowe ceny nawozów spadają. Czy jest przestrzeń do dalszych obniżek?

Krajowe ceny nawozów mineralnych od października 2022 r. niemal nieprzerwanie spadają. Jak bardzo musiałyby spaść, aby rolnicza produkcja roślinna się opłacała? Czy są na to szanse?

Krajowe ceny nawozów maleją. Jak bardzo musiałyby spaść, aby rolnicza produkcja roślinna się opłacała? Czy są na to szanse? Czy w takim razie poprawia się sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych?

O ile potaniały nawozy azotowe od 2022 r.?

Ceny większości podstawowych nawozów mineralnych we wrześniu 2022 r. osiągnęły najwyższy poziom w historii notowań. Przykładowo cena:

• mocznika w opakowaniach typu big-bag wynosiła wówczas wg danych GUS średnio ponad 5 tys. zł/tonę;
• saletry amonowej — prawie 4,7 tys. zł/tonę.

Z analiz wynika, iż ceny nawozów mineralnych na krajowym rynku były wówczas średnio niemal 2,5-krotnie wyższe niż rok wcześniej. W tym ceny nawozów azotowych wzrosły 3-krotnie. Od października 2022 r. nawozy zaczęły jednak tanieć.

Krajowe ceny nawozów — dynamika zmian wg danych GUS

Z najbardziej aktualnych danych GUS w tym zakresie wynika, iż w styczniu 2024 r. ceny nawozów na krajowym rynku były niższe zarówno w porównaniu z poprzednim miesiącem, jak również w stosunku do stycznia 2023 r. Tempo spadku cen nawozów w styczniu m/m nie było może zbyt szybkie na tle wcześniejszych miesięcy. Jednak w ujęciu rocznym nawozy mineralne potaniały już dość zauważalnie. Mianowicie o ponad 30%. Trzeba jednak podkreślić, iż nawozy potaniały w różnym stopniu, w zależności od rodzaju nawozu.

Krajowe ceny nawozów azotowych zmalały najbardziej

W zdecydowanie największym stopniu, bo o prawie 44% zmniejszyły się w relacji rocznej ceny nawozów azotowych. Sól potasowa potaniała o 31%, analizowane nawozy wieloskładnikowe o 20,8%, a superfosfaty średnio o 11,5%. Najbardziej taniejącym nawozem mineralnym w tym okresie był saletrzak w opakowaniach typu big-bag. Jego cena zmalała o prawie 50%. Natomiast najwolniejsze tempo spadku cen dotyczyło superfosfatu granulowanego o zawartości około 20% P₂O₅. Potaniał on r./r. o 7,3%. Stosunkowo niewielkie obniżki cen nawozów fosforowych mają związek z utrzymującymi się na wysokim poziomie przez większość miesięcy 2023 r. cenami fosforytów w handlu światowym.

Jak kształtowały się krajowe ceny nawozów w styczniu 2024?

Z danych GUS dotyczących uśrednionych dla całego kraju cen detalicznych nawozów mineralnych wynika, iż w styczniu 2024 r. cena mocznika z inhibitorem ureazy w big-bagach wynosiła 2,57 tys. zł/tonę. Podczas gdy saletrzak kosztował 1,94 tys. zł/tonę. Natomiast za superfosfat potrójny trzeba było zapłacić 3,19 tys. zł/tonę. Ceny nawozów w opakowaniach 25 lub 50 kg były wyższe od ich odpowiedników w big-bagach. Cena mocznika z inhibitorem ureazy w workach 25 lub 50 kg wynosiła 2,91 tys. zł/tonę, saletrzaku — 2,10 tys. zł, superfosfatu potrójnego — 3,41 tys. zł, a fosforanu amonu — 3,81 tys. zł/tonę.

Krajowe ceny nawozów przez cały czas wysokie w odniesieniu do cen zbóż

Obecnie relacje cen nawozów do cen zbóż pozostają przez cały czas dużo gorsze niż przed laty.

Przykładowo:

• W styczniu 2024 r. 1 tona fosforanu kosztowała 4,5 tony pszenicy lub 4,9 tony kukurydzy.
• Podczas gdy w 2023 r. 1 tona fosforanu kosztowała 3,6 tony pszenicy oraz 3,7 tony dla kukurydzy.
• Z kolei w styczniu 2022 r. zakup tego nawozu wymagał sprzedaży 2,7 tony pszenicy oraz 3,4 tony kukurydzy.
• Natomiast w styczniu 2021 r., kiedy ceny nawozów były jeszcze na stosunkowo niskim i stabilnym poziomie, było to odpowiednio 2,3 tony pszenicy oraz 2,7 tony kukurydzy.

Powyższe zestawienie pokazuje wyraźnie, iż z każdym rokiem relacje te są coraz bardziej niekorzystne dla producentów rolnych.

Obecna podaż działa w kierunku spadku cen nawozów

W latach 2021–2022 wyraźne podwyżki cen nawozów mineralnych na krajowym rynku były determinowanie głównie czynnikami o charakterze podażowym. Niespotykane wcześniej na tak dużą skalę wzrosty cen gazu ziemnego były przyczyną ograniczeń w produkcji nawozów azotowych na europejskim rynku. Dodatkowo niższy poziom importu umocnił barierę podażową, co dodatkowo spotęgowało podwyżki cen nawozów na krajowym rynku.
Obecnie czynniki te działają w kierunku spadku cen. Mianowicie ceny gazu ziemnego zmalały do poziomów z początku 2021 r., a sytuacja w zakresie importu wyraźnie się poprawiła.

Niski popyt będzie sprzyjał obniżkom cen nawozów

W kolejnych miesiącach krajowe ceny nawozów mineralnych prawdopodobnie w dalszym ciągu będą pod wpływem uwarunkowań popytowych. Popyt z uwagi na obecną sytuację na rynku zbóż, ale też innych podstawowych produktów rolnych jest niższy niż w latach poprzednich. Jest to jedna z głównych przyczyn obniżek cen nawozów na krajowym rynku, które prawdopodobnie będą kontynuowane w kolejnych miesiącach. Póki co jednak, ceny nawozów mineralnych, pomimo iż są niższe niż rok wcześniej, to przez cały czas pozostają relatywnie wysokie w odniesieniu przede wszystkim do cen zbóż. Czyli nie pozostaje to bez wpływu na sytuację ekonomiczną gospodarstw rolnych i produkcję rolną w Polsce, w tym również w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego kraju.

Źródło: GUS, IERiGŻ