23 godzin temu
Centra handlowe na całym świecie coraz częściej wdrażają rozwiązania proekologiczne, zarówno ze względów wizerunkowych, jak i finansowych. Optymalizacja zużycia energii, wykorzystanie odnawialnych źródeł oraz inteligentne systemy zarządzania budynkami stają się standardem. Jakie konkretne trendy i technologie są w tej chwili najważniejsze dla takich miejsc jak Manufaktura?
Dariusz Jańczyk, Technical Director Manufaktury: Proekologiczne działania Manufaktury od wielu lat są integralną częścią naszej strategii środowiskowej, której głównym celem jest sukcesywne zmniejszanie oddziaływania Manufaktury na środowisko naturalne. Filarami naszej strategii, opartymi na najnowszych trendach i technologiach są: inwestycje w odnawialne źródła energii, innowacje w systemach BMS (Building Management System) i HVAC (ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji), modernizacja systemów oświetlenia, a także zakup zielonej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (ze świadectwami pochodzenia), uzyskiwanie certyfikatów dla obiektu (np. BREEAM) oraz świadectw efektywności energetycznej prowadzonych inwestycji, mądra gospodarka odpadami i recykling, a ostatnio także plany zazieleniania terenu rynku Manufaktury o powierzchni prawie 3ha.
Rosnące ceny energii oraz zaostrzone regulacje środowiskowe sprawiają, iż firmy coraz częściej inwestują w odnawialne źródła energii oraz nowoczesne technologie zmniejszające zużycie prądu i ciepła. Czy w przypadku Manufaktury głównym motorem transformacji energetycznej była dbałość o środowisko, czy może kalkulacja ekonomiczna? A może te dwie kwestie są już nierozłączne w strategii firmy?
Nasz kompleks jest jednym z największych tego typu w Europie, a dodatkowo ma już swoje lata - działamy na rynku od prawie 20 lat. W wielu przypadkach wymiany i modernizacje są więc podyktowane koniecznymi zmianami technologicznymi. W przypadku nowych inwestycji bierzemy pod uwagę zarówno aspekt finansowy, jak i troskę o środowisko. Koszty utrzymania tak dużego obiektu jak Manufaktura w ciągu ostatnich kilku lat znacząco wzrosły. Jako odpowiedzialny zarządca planujemy i wdrażamy więc takie rozwiązania, które obniżają te koszty - z korzyścią zarówno dla naszych najemców, jak i dla środowiska. Oba aspekty - finansowy i ekologiczny - są dla nas równie ważne.
Zarządzanie obiektem o tak dużej powierzchni jak Manufaktura to ogromne przedsięwzięcie logistyczne. Wprowadzenie nowych technologii wiąże się więc z wieloma wyzwaniami - od planowania po realizację. Jakie były największe trudności podczas tych inwestycji? Czy pojawiły się nieoczekiwane przeszkody, a jeżeli tak - jak udało się je przezwyciężyć?
W przypadku Manufaktury nie tylko sama wielkość obiektu ma znaczenie, ale także fakt, iż kompleks znajduje się pod stałym nadzorem konserwatora zabytków. Manufaktura powstała na terenie XIX-wiecznego imperium bawełnianego łódzkich fabrykantów - rodziny Poznańskich - a większość naszych budynków to zrewitalizowane perły łódzkiej architektury. Nie ma więc możliwości, byśmy wprowadzali jakiekolwiek zmiany w infrastrukturze bez konsultacji. Największym wyzwaniem, jeżeli chodzi o nowe inwestycje, był z pewnością montaż farmy fotowoltaicznej na dachu budynku galerii handlowej. Od prawie dwóch lat działa tam 1 219 paneli, które pomagają nam produkować energię ze słońca. To było duże przedsięwzięcie, które wymagało wielu miesięcy prac przygotowawczych, stworzenia odpowiedniej dokumentacji technicznej, a wreszcie również samej instalacji. Poza tym także proces refubrishmentu Manufaktury, w ramach którego modernizację przeszedł niemal cały budynek galerii handlowej - począwszy od fasady, przez wymianę systemu oświetlenia, klimatyzacji i wentylacji, aż po remont węzłów sanitarno-higienicznych i inne prace. Wymagało to od nas dokładnego rozplanowania działań tak, by nasi Goście jak najmniej odczuwali obecność ekip remontowych. Prace prowadzone były również poza godzinami otwarcia kompleksu oraz w niedziele niehandlowe.
W ciągu ostatnich lat Manufaktura zredukowała zużycie energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu. W każdym z tych przykładów były to znaczące oszczędności. Które z podjętych działań miały największy wpływ na te wyniki? Jak dużą rolę odgrywa w tym energia produkowana przez panele słoneczne?
Instalacja fotowoltaiczna znacząco przyczynia się do redukcji zużycia energii elektrycznej. Tylko w 2024 roku panele wyprodukowały 492,056 MWh, co przełożyło się na oszczędności rzędu niemal 450 tys. złotych oraz ograniczenie emisji CO₂ generowanej przez kompleks o 230 ton. Manufaktura rozpoczęła również proces wymiany urządzeń grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych na nowe, bardziej energooszczędne. W ramach realizacji tego projektu wykorzystywane są urządzenia o podwyższonej efektywności energetycznej i wysokich współczynnikach wydajności. Równolegle wdrażane są rozwiązania umożliwiające odzysk ciepła, co przekłada się na zmniejszenie zużycia energii cieplnej i gazu. Dodatkowo, do umów najmu wprowadzono załączniki typu Green Lease, które zobowiązują najemców do stosowania energooszczędnych rozwiązań w swoich lokalach oraz wykorzystywania urządzeń o wysokiej wydajności. W celu efektywnego zarządzania pracą systemów wentylacji i klimatyzacji wprowadzamy również algorytmy zbliżone do sztucznej inteligencji, które optymalizują ich działanie i minimalizują zużycie energii. W Manufakturze zainstalowano także system monitoringu zużycia mediów przez poszczególne budynki, instalacje i najważniejsze grupy urządzeń. Dzięki zaawansowanym algorytmom możliwe jest precyzyjne śledzenie zużycia energii przez konkretne systemy, np. ogrzewanie czy klimatyzację. System generuje automatyczne alerty w przypadku wystąpienia nieprawidłowości, co umożliwia szybką reakcję i minimalizuje ryzyko marnotrawstwa energii.
Obniżenie emisji CO2 to jednak proces długofalowy, wymagający ciągłych inwestycji i dostosowywania się do nowych technologii. Manufaktura już teraz podejmuje szereg działań w tym kierunku, ale czy są jeszcze jakieś obszary, w których można wprowadzić dodatkowe ulepszenia?
Zawsze można zrobić coś więcej i lepiej. Nowe technologie rozwijają się w tak szybkim tempie, iż nadążanie za nimi stanowi duże wyzwanie. Mamy jednak poczucie, iż jesteśmy na bieżąco z trendami i sprawnie wdrażamy te rozwiązania, które mogą przynieść Manufakturze realne korzyści. Na 2025 rok zakontraktowaliśmy zakup energii elektrycznej wyłącznie ze źródeł odnawialnych - tzw. zielonej energii - potwierdzonej świadectwami pochodzenia. Ponadto zakończyliśmy przetarg i jesteśmy w trakcie podpisywania umowy na instalację nowego systemu BMS. Wdrożenie będzie realizowane w ciągu najbliższych dwóch lat. W ramach tego projektu planowana jest również wymiana wież chłodniczych, które służą do produkcji czynnika dla pomp ciepła obsługujących budynek galerii handlowej. Pozwoli to na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej przez tę instalację o 30-40%. W pierwszym kwartale 2025 roku zakończyliśmy wymianę oświetlenia na drogach ewakuacyjnych, klatkach schodowych i trasach dostaw na energooszczędne oprawy LED wyposażone w czujniki ruchu. w tej chwili całe oświetlenie Manufaktury jest sterowane dzięki systemu DALI, który umożliwia indywidualne zarządzanie każdą oprawą oraz regulację natężenia światła w zależności od pory dnia i ilości światła naturalnego. Rozwiązanie to znacząco przyczyni się do redukcji zużycia energii elektrycznej.
Obecnie coraz więcej osób zwraca uwagę na to, jak firmy podchodzą do kwestii ekologii - czy oszczędzają energię, czy eliminują plastik, czy stawiają na zielone przestrzenie. Czy Manufaktura zauważa, iż klienci chętniej wybierają miejsca, które dbają o środowisko?
Choć chcielibyśmy, żeby to był istotny element decydujący o wyborze danego centrum handlowego, to badania, które przeprowadziliśmy pokazują, iż na razie tak nie jest. Polacy najczęściej kierują się lokalizacją danego kompleksu i ofertą handlowo-rozrywkową. Ekologia schodzi u konsumentów na dalszy plan, co jednak nie znaczy, iż my nie realizujemy swojej misji. Mamy nadzieję, iż w przyszłości tego typu rozwiązania będą bardziej zauważane i doceniane przez konsumentów.
Ekologiczne zmiany w centrach handlowych to nie tylko oszczędności dla zarządców budynków, ale również realne korzyści dla klientów. Jak inwestycje Manufaktury wpływają na komfort odwiedzających?
Wprowadzone przez nas zmiany i modernizacje są z pewnością odczuwalne dla naszych Gości. To m.in. stabilna temperatura i skuteczna wentylacja, dobrze oświetlone części wspólne, ładowarki do samochodów i rowerów elektrycznych, a także zieleń wewnątrz kompleksu, która tworzy przytulną i przyjemną atmosferę. Jedną z najbardziej wyczekiwanych przez Gości zmian, która znacząco wpłynie na komfort przebywania w Manufakturze, będzie proces zazieleniania rynku. To zabytkowa przestrzeń, która od wielu lat pełni dla łodzian funkcję rynku miejskiego - funkcji, której sama Łódź formalnie nie posiada. Latem schronienie przed słońcem można znaleźć w ogródkach naszych najemców, jednak centralna część rynku pozostaje otwartą przestrzenią, dotąd nieosłoniętą w żaden sposób. To zacznie się zmieniać już jesienią tego roku - zasadzimy tam pierwsze drzewa, a kolejne etapy prac będą sukcesywnie realizowane w następnych latach.
Technologia rozwija się w zawrotnym tempie, a standardy ekologiczne stają się coraz bardziej wymagające. Jak mogą wyglądać galerie handlowe przyszłości? Czy jest szansa na to, by były... samowystarczalne energetycznie?
Tak duże kompleksy jak Manufaktura raczej nie mają szans, by być w pełni samowystarczalne energetycznie. Wymagałoby to rozbudowanych inwestycji, które pochłonęłyby nie tylko ogromne środki finansowe, ale także znaczne powierzchnie przeznaczone pod tego typu instalacje. Dodatkowym ograniczeniem jest zabytkowy charakter Manufaktury, z którego jesteśmy bardzo dumni, ale który ogranicza możliwości integracji nowoczesnych instalacji wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych. Z pewnością jednak branża retail będzie w przyszłości coraz bardziej stawiać na rozwiązania ekologiczne. Największy potencjał mają farmy fotowoltaiczne montowane na dachach budynków. Przyszłością mogą być również systemy odzysku ciepła jako produktu ubocznego pracy instalacji klimatyzacyjnych - energia ta mogłaby być wykorzystywana m.in. do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, a choćby odsprzedawana operatorom sieci ciepłowniczych do wykorzystania w obiektach, które latem przez cały czas generują zapotrzebowanie na energię cieplną. Obszary takie jak zielone dachy, wdrażanie bioróżnorodności w przestrzeniach zurbanizowanych czy pozyskiwanie wody deszczowej to również kierunki, które będą kontynuowane i rozwijane w bliższej lub dalszej perspektywie. Duży potencjał niesie także wdrażanie sztucznej inteligencji do systemów zarządzania budynkiem i instalacjami. Może ona w przyszłości wspierać ciągłe monitorowanie i optymalizację zużycia mediów, znacząco wpływając na efektywność energetyczną całego kompleksu.
płatna współpraca
