22 godzin temu
Miedź jest drugim po borze mikroelementem, którego najczęściej brakuje w naszych glebach i roślinach. Szacuje się, iż około 60 proc. zasiewów pszenicy wykazuje niedobory miedzi.
Z tego powodu cierpią nie tylko rośliny, ale mogą też zwierzęta, bowiem miedź stanowi istotny składnik mineralny, dla ich prawidłowego funkcjonowania. Rośliny pobierają miedź w postaci kationów Cu2+ lub (bardziej efektywnie) schelatowanej formy tego składnika.
Na niedobór miedzi silnie reagują zboża
Na jej niedobór silnie reagują podstawowe zboża, w tym głównie pszenica i owies, ale też: szpinak, sałata, pomidor, tytoń, lucerna, len, gryka, w mniejszym stopniu: ziemniak, rzepak i rośliny strączkowe.
Miedź uważana jest za najważniejszy mikroelement dla zbóż, mimo iż nie jest przez nie pobierana w zbyt dużych ilościach, przeciętnie 50-100 g Cu w przeliczeniu na 1 ha. Na ogół więcej Cu (ponad 100 g/ha) pobierają: buraki, szpinak, marchew i pomidory.
Niedobór miedzi w zbożach powoduje wyraźny spadek plonu ziarna, mimo iż jej deficyt nie zawsze jest zauważalny. Często jednak, choćby przy niewielkim niedoborze Cu, plon pszenicy zmniejsza się od kilku do 20 proc.
Powodem są zaburzenia, w produkcji i żywotności pyłku, co zakłóca zapylanie i wiązanie ziarniaków, a w konsekwencji ogranicza liczbę ziaren w kłoskach i kłosie oraz plon. Cu należy do składników względnie ruchliwych w roślinie i w pewnym stopniu przemieszcza się, ze starszych do młodszych liści, co warunkuje wówczas, w miarę dobre zaopatrzenie w ten składnik.
Tak dzieje się przy, co najmniej średniej zasobności gleby w przyswajalne formy Cu. Z kolei przy dużym deficycie w glebie i roślinie, przemieszcza się w niewielkim stopniu i wówczas objawy niedoboru widoczne są na najmłodszych liściach, w postaci tzw. choroby nowin.
Objawy niedoboru miedzi na zbożach
We wczesnych fazach wegetacji zbóż, objawy niedoboru występują w postaci jasnych (bielejących) i skręconych końców młodych liści (świński ogonek), w kolejnym okresie także liści flagowych. W efekcie następuje przedwczesne i słabe kłoszenie oraz bielenie i sterylność kłosów (brak ziaren).
Duży deficyt Cu powoduje także zanik jędrności pędów i liści, co nadaje roślinom wygląd przywiędły, mimo dobrego zaopatrzenia w wodę. Ogranicza bowiem lignifikację ścian komórkowych i tworzenie tkanki mechanicznej, co zwiększa podatność na wyleganie.
Niedobór Cu zakłóca rozwój roślin, u zbóż dochodzi do przedłużenia fazy krzewienia, zahamowaniu ulega wzrost pędu głównego przy jednoczesnym zwiększeniu liczby bocznych. Stąd niedobór Cu powoduje większą podatność roślin na wyleganie, wymarzanie i choroby grzybowe.
Miedź spełnia także istotną rolę w funkcjonowaniu enzymów regulujących asymilację i oddychanie roślin, przemiany związków azotowych w białka oraz tworzenie związków żelaza koniecznych do syntezy chlorofilu.
Objawy niedoboru miedzi na innych roślinach
Innym objawem jest kruchość i łamliwość źdźbeł występująca na wysokości 15-30 cm poniżej kłosa Na plantacjach konopi występuje tzw. gąbczastość łodyg, które na 2/3 wysokości stają się miękkie (wiotkie) i załamują się.
Na cebuli typowym objawem jest słabo wykształcony, cienki, skręcony, przywiędły, często żółty szczypior. Na jabłoniach – więdnięcie wierzchołków liści i ich stopniowe zamieranie oraz pękanie kory.
Doglebowe i dolistne stosowanie miedzi
Niedobór Cu występuje zwykle na glebach lekkich, ale też zwięźlejszych o pH powyżej 7, poza tym glebach bogatych w związki próchniczne, gdzie dochodzi do silnego wiązania Cu z materią organiczną i mniejszą dostępnością dla roślin. Optymalne pH dla dobrej przyswajalności Cu zawiera się w przedziale 5-6,5.
Nawozy miedziowe można stosować doglebowo lub dolistnie. Jednak wniesione doglebowo, np. w siarczanie miedzi, są przeciętnie 10-krotnie słabiej przyswajane. Niemniej większa dawka tego nawozu (20-30 kg/ha) powinna zaspokoić potrzeby pokarmowe roślin w Cu w okresie 3-5 lat.
Z dawką 30 t obornika wprowadza się do gleby przeciętnie 120 g Cu, co w zasadzie powinno zaspokoić potrzeby pokarmowe roślin, zwłaszcza iż jest ona zatrzymywana (sorbowana) przez kompleks sorpcyjny, a więc nie ulega łatwo wymyciu, zwłaszcza z gleb zwięźlejszych.
Dokarmianie dolistne chelatami Cu lub Cu skompleksowanej z glicyną, należy prowadzić 2-3 krotnie w okresie wegetacji roślin, stosując jednorazowo 30-50 g/ha Cu. W przypadku zbóż, głównie w fazie krzewienia i strzelania w źdźbło.
