Nowe dopłaty dla rolników? Komisja PE przyjmuje stanowisko

Zdjęcie: https://euractiv.pl/section/rolnictwowpr/news/nowe-doplaty-dla-rolnikow-komisja-pe-przyjmuje-stanowisko/

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego przyjęła w środę stanowisko w sprawie wniosku dotyczącego uproszczenia obecnej Wspólnej Polityki Rolnej UE. Domaga się m.in. rozszerzenia katalogu klęsk uprawniających rolników do nowej formy dopłat.

W sprawozdaniu europosłowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI) zaapelowali o „większą elastyczność i wsparcie dla rolników w przestrzeganiu zasad Wspólnej Polityki Rolnej”, zwłaszcza w odniesieniu do ochrony środowiska naturalnego, napisano w komunikacie Parlamentu Europejskiego.

– Ograniczając biurokrację i sprawiając, iż zasady WPR są jaśniejsze i bardziej wykonalne, dostarczamy rozwiązania, które pozwalają rolnikom robić to, co potrafią najlepiej – produkować – i które mogą wesprzeć sektor (rolniczy – red.) w tych burzliwych czasach – ocenił sprawozdawca, europoseł portugalskiej Partii Socjalistycznej (PS, grupa S&D) André Rodrigues.

– Pomoże to rolnikom, a z kolei, miejmy nadzieję, umożliwi również konsumentom dostęp do wysokiej jakości, bezpiecznych i bardziej przystępnych cenowo produktów – podkreślił Portugalczyk.

Co dalej z normami ochrony środowiska?

Według europosłów nie tylko gospodarstwa z certyfikatem w pełni ekologicznej produkcji, ale także te, w których tylko niektóre części posiadają certyfikat ekologiczny, oraz gospodarstwa położone na specjalnych obszarach ochrony, powinny być automatycznie uznawane za spełniające niektóre spośród tzw. norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC).

W poprzedniej kadencji PE normy te stały się jednym z najbardziej kontrowersyjnych elementów nowej, zreformowanej Wspólnej Polityki Rolnej. Rolnicy wskazywali, iż wymagania są wygórowane i wyznaczone arbitralnie, bez znajomości realiów rolnictwa.

Największe kontrowersje wywoływała norma dotycząca ugotowania. W pierwotnym jej kształcie w przypadku, gdy grunty orne w gospodarstwie obejmują powierzchnię powyżej 10 ha, co najmniej 4 proc. powierzchni tych gruntów miało zostać przeznaczone na obszary lub obiekty nieprodukcyjne, czyli na przykład na ugór.

Rolnicy ostro krytykowali narzucanie im, iż mają część ziemi pozostawić odłogiem, mimo iż powinni mieć wolność decydowania, co zrobią ze swoją własnością.

– Właścicielowi pola nie powinno się nakazywać, co i czy w ogóle coś zasiać na danym polu, czy ugorować ziemię – mówił w rozmowie z EURACTIV.pl sadownik z województwa mazowieckiego, posiadający sad o powierzchni ok. 10 ha.

Ostatecznie normę tę zamieniono na ekoschemat, czyli inne narzędzie stworzone w ramach nowej WPR. Ugotowanie części gruntów nie będzie więc obowiązkowe.

W celu ochrony środowiska i różnorodności biologicznej europosłowie chcą jednak jeszcze bardziej wydłużyć czas, po którym użytki zielone uznaje się za trwałe. Ma to zniechęcać rolników do ich orania na cele uprawne tuż przed końcem okresu.

Sprawozdanie komisji PE przewiduje też rozszerzenie definicji trwałych użytków zielonych o grunty, które nie zostały włączone do płodozmianu i nie zostały zaorane, uprawiane ani ponownie obsiane przez co najmniej siedem lat, lub grunty, które nie zostały sklasyfikowane jako grunty orne w dniu 1 stycznia 2023 r.

Dopłaty kryzysowe?

Komisja AGRI w przyjętym sprawozdaniu sprzeciwia się proponowanemu nowemu rodzajowi płatności bezpośrednich dla rolników, którzy ucierpieli w wyniku klęsk żywiołowych.

Zgadza się jednak na nowe „dopłaty kryzysowe” kryzysowe w ramach funduszy na rozwój obszarów wiejskich, które to rozwiązanie zaproponowała Komisja Europejska. Co więcej, domaga się rozszerzenia listy zdarzeń kwalifikujących rolników do takiego wsparcia o ogniska chorób zwierząt.

Europosłowie chcą ponadto obniżenia progu strat średniej rocznej produkcji lub dochodu w stratach, jaki kwalifikowałby rolników do pomocy, z co najmniej 20 proc. – co proponowała KE – do co najmniej 15 proc., aby pomoc objęła większą liczbę rolników.

W sprawozdaniu członkowie komisji AGRI proponują ponadto podniesienie maksymalnych limitów wsparcia dla małych rolników. Roczny limit miałby wynosić 5 tys. euro, czyli ok. 21,4 tys. zł (zamiast proponowanych przez KE 2,5 tys. euro, czyli niecałych 10,7 tys. zł.). Do tego rolnikom przysługiwałaby nowa jednorazowa płatność na rozwój działalności w wysokości do 75 tys. euro (302,3 tys. zł).

Europosłowie chcą również skrócenia z trzech do dwóch miesięcy czasu, w którym Komisja Europejska miałaby zatwierdzić wnioski państw członkowskich o wprowadzenie poprawek do krajowych planów strategicznych.

Za sprawozdaniem zagłosowało 38 europosłów z komisji AGRI. Osiem osób było przeciw, a dwie wstrzymały się od głosu.

Co dalej?

Komisja Europejska przedstawiła proponowany pakiet uproszczeń w WPR w maju. Pakiet ten opierał się na wnioskach z tzw. strategicznego dialogu o przeszłości rolnictwa, opublikowanych we wrześniu ubiegłego roku.

Uczestnicy dialogu domagali się m.in. uproszczeń administracyjnych związanych zarówno ze sprawozdawczością, jak i z samymi regulacjami.

Sprawozdanie będzie poddane pod głosowanie na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego 6–9 października. Następnie rozpoczną się rozmowy z poszczególnymi państwami, by nowe zasady WPR można było ostatecznie przyjąć już na listopadowej sesji plenarnej.